REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wszczęcie postępowania karnego skarbowego tuż przed terminem przedawnienia

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Robert Nogacki
radca prawny
Wszczęcie postępowania karnego skarbowego tuż przed terminem przedawnienia
Wszczęcie postępowania karnego skarbowego tuż przed terminem przedawnienia
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Kwestia instrumentalnego wszczynania postępowania karnego skarbowego, w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia, była już wielokrotnie przedmiotem wyroków sądów administracyjnych. Problematyka ta jest szczególnie istotna w przypadku, gdy organy podatkowe wszczynają takie postępowanie tuż przed terminem przedawnienia.

Pomimo korzystnych wyroków sądów administracyjnych w tym zakresie co jakiś czas pojawiają się podobne sprawy. Jednym z pozytywnych rozstrzygnięć jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 lipca 2020 r. w sprawie o sygn. akt I FSK 128/20 oraz I FSK 42/20.

REKLAMA

Zawieszenie biegu terminu przedawnienia

REKLAMA

Zgodnie z treścią art. 70 § 6 ust. 1 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się albo ulega zawieszeniu w przypadku wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania. Celem tego przepisu jest umożliwienie przedłużenia terminu przedawnienia w sytuacji popełnienia przez podatnika przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

W omawianej sprawie postępowanie podatkowe zostało wszczęte na półtora miesiąca przed przedawnieniem okresu, a dotyczyło nieprawidłowości w zakresie zastosowania obniżonych stawek VAT (stawki 5% zamiast stawki 8%). Organy podatkowe wszczęły postępowanie, pomimo iż znały rozliczenia podatkowe spółki, wynikające ze złożonych korekt. Znały też treść 9 interpretacji podatkowych, które uzyskała spółka i do których się dostosowała.

W ciągu półtora roku od wszczęcia postępowania w sprawie nie zostało podjęte żadne działanie mające na celu jej wyjaśnienie. Z uwagi na to, iż sprawa dotyczy jedynie zagadnienia merytorycznego, postępowanie dowodowe mogłoby być ograniczone do minimum. Pomimo to organ podatkowy nie podjął żadnych działań.

Zasadność wszczynania postępowania karnego skarbowego

REKLAMA

W wyroku z dnia 30 lipca 2020 r., sygn. akt I FSK 128/20 oraz I FSK 42/20, NSA uznał, że sądy administracyjne mogą badać zasadność wszczynania postępowania karnego skarbowego w sytuacji, gdy jego bezpodstawne wszczęcie mogłoby przynieść korzystne skutki dla fiskusa. W tym przypadku NSA uznał, że celem wszczęcia postępowania karnego skarbowego było jedynie przedłużenie terminów, ponieważ przez ponad rok nie został zebrany żaden materiał dowodowy ani nie podjęto jakichkolwiek działań. W efekcie NSA uznał, że bieg terminu przedawnienia nie został zawieszony z uwagi na nieprawidłowy sposób wszczęcia postępowania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Stanowisko NSA wyrażone w tym orzeczeniu z pewnością będzie miało pozytywny wpływ na ograniczenie instrumentalnego wszczynania postępowań karnych skarbowych, których jedynym celem jest przedłużenie terminów przedawnienia. Niepokojące jest jednak to, że w przeszłości zapadały już podobne orzeczenia, a mimo to fiskus nadal próbuje w instrumentalny sposób korzystać z tego przepisu.

Jak rozpoznać instrumentalne wszczęcie postępowania karnego skarbowego?

Zaznaczyć należy, że nie każde wszczęcie postępowania przez organy podatkowe może być traktowane jako instrumentalne. W tym zakresie warto posiłkować się orzecznictwem i sprawami już rozstrzygniętymi.

W podobnym tonie do powyżej omówionego wyroku NSA wypowiedział się m.in. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 11 grudnia 2017 r., sygn. akt III SA/Wa 3823/16, gdzie WSA stwierdził, że instrumentalne wykorzystanie wszczęcia postępowania karnego skarbowego jedynie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia jest naruszeniem zasady zaufania, wynikającej z art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej.

Do podobnych wniosków doszedł WSA w Gliwicach w wyroku z 23 marca 2020 r., sygn. akt I SA/Gl 1728/19. W wyroku tym WSA odniósł się do notatek urzędników, z których wynikała konkretna data wszczęcia postępowania karnego skarbowego w związku z upływającym terminem przedawnienia. Pomimo iż w tej sprawie fiskus podjął działania we wszczętym postępowaniu (np. przesłuchał świadków), to wcześniejsze jego działanie naruszyło zasadę zaufania oraz świadczyło o pozorności podjętych później działań.

Co do zasady organy kontroli skarbowej lub celno-skarbowej w trakcie prowadzonego postępowania rzadko decydują się na wszczęcie postępowania karnego skarbowego, ponieważ najczęściej nie mają jeszcze podstaw. Wówczas wszczęcie takiego postępowania może być podyktowane celem przedłużenia postępowania. Dodatkową cechą charakterystyczną instrumentalnego wszczęcia postępowania karnego skarbowego jest marginalna działalność organu, nienakierowana na rozstrzygnięcie sprawy.

Wszczynanie postępowania karnego skarbowego przez organy podatkowe

Podsumowując, należy stwierdzić, że ogólna zasada wyrażona w art. 70 § 6 ust. 1 Ordynacji podatkowej może być instrumentalnie wykorzystana przez organy podatkowe celem realizacji korzyści dla fiskusa płynących z zawieszenia biegu terminu przedawnienia.

Stanowisko sądów administracyjnych jest jednak jednolite i takie nadużycia są niedopuszczalne. Niemniej, aby uniknąć wieloletnich i kosztownych sporów, a także ograniczyć instrumentalne wykorzystanie tego przepisu, potrzebna jest zmiana przepisów.

Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

Zwierzęta w firmie a koszty uzyskania przychodu. Jak argumentować przed urzędem skarbowym? Interpretacje fiskusa: pies, akwarium i inne przypadki

Czy pies w firmie może być kosztem uzyskania przychodu? A akwarium – elementem budującym wizerunek? Coraz więcej przedsiębiorców zadaje sobie te pytania, zwłaszcza w czasach, gdy granica między przestrzenią zawodową a prywatną bywa płynna. Praktyka i interpretacje podatkowe pokazują, że... to zależy.

REKLAMA

Będzie likwidacja JPK VAT? Prof. Modzelewski: nieoficjalnie mówi się o redukcji obowiązków

Od samego początku (można sprawdzić) byłem krytykiem wprowadzenia powszechnych „jotpeków”, czyli zmuszania ogółu podatników do systematycznego wysyłania urzędom skarbowym ich ewidencji podatkowych. Po co zaśmiecać archiwa tych organów bilionami zbędnych informacji, do których nigdy nie sięgnie i nie można ich racjonalnie zinterpretować?

Księgowi nie spodziewają się w najbliższej przyszłości wielkich rewolucji w wynagrodzeniu i systemie swojej pracy

Co księgowi naprawdę myślą o kondycji swojej branży? Ukazał się pierwszy w Polsce barometr nastrojów księgowych. Jak oceniają oni miniony rok, czego oczekują po 2025. Odpowiedzi badanych księgowych pokazują prawdziwy obraz branży.

Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Ulga na ekspansje a koszty marketingowe – jak szeroki jest katalog wydatków?

Niedawna interpretacja podatkowa (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.66.2025.2.ED) dla producenta opakowań z tworzyw sztucznych rozstrzyga tę kwestię, wskazując, które wydatki targowe i promocyjne podlegają odliczeniu, a które - mimo argumentacji podatnika - pozostają poza zakresem ulgi. Organ zastosował ścisłą wykładnię językową, potwierdzając kwalifikowalność jedynie części ponoszonych przez przedsiębiorców kosztów.

REKLAMA

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

REKLAMA