JPK Paragon od 2018 roku

Kontrolerzy sprawdzali niedawno w promieniu kilometra wokół Ministerstwa Finansów, czy firmy gastronomiczne wydają paragony fiskalne. W kilka godzin nałożyli grzywny o wartości kilkudziesięciu tysięcy złotych. Podobną akcję przez całe wakacje fiskus prowadzi w najpopularniejszych kurortach.

Jednak od 2018 r. kontrolerzy trafią pod konkretne, namierzone już wcześniej adresy. W jednolitym pliku kontrolnym (JPK), czyli zestawie informacji o finansach i transakcjach, który firmy przekazują fiskusowi, będą też musiały udostępniać dane o paragonach wydawanych klientom. Kontrolerzy będą więc mogli porównać obroty danej firmy wykazywane przed wprowadzeniem JPK Paragon i sprawdzić, czy przedsiębiorca nie unikał podatków w przeszłości.

– Będziemy w stanie ustalić charakterystykę wystawiania paragonów przez obiekty handlowe i usługowe. Na bazie działań analitycznych, które są już w wielu państwach na Zachodzie, wyselekcjonujemy przedsiębiorców, którzy dość liberalnie podchodzą do wystawiania paragonów fiskalnych – zapowiada w wywiadzie dla DGP wiceminister finansów Paweł Gruza.

Polecamy: JPK_VAT 2018 – Instrukcja wdrożenia

Jeśli okaże się, że w porównaniu z poprzednimi miesiącami lub latami obroty wzrosły o kilkadziesiąt czy kilkaset procent, to kontrolerom zapali się lampka ostrzegawcza i nasunie pytanie: czy firma wcześniej celowo zaniżała przychody, czy też biznes zaczął się dynamicznie rozwijać?

– Najpierw przedsiębiorcy trzeba będzie pogratulować sukcesów. Jednak jeśli po tym sukcesie uzna, że kiedyś jakiś paragon mu się gdzieś zapodział, to zawsze będzie miał możliwość zrobienia korekty i pozbycia się problemu – podkreśla minister Gruza.

JPK Paragon pozwoli też porównać firmę z jej konkurencją działającą w tej samej branży na tym samym terenie. Jeśli obroty po wprowadzeniu monitoringu paragonów nie wzrosną, lecz okażą się rażąco niskie w porównaniu z innymi w okolicy, to także może zrodzić podejrzenie o zaniżanie utargu.

Taka krzyżowa analiza ma szansę znacząco zwiększyć skuteczność fiskusa. Powinna też poprawić pobór podatku od mikro, małych i średnich firm. Duże podmioty bowiem, aby wyprowadzić w pole fiskusa, częściej stosują agresywną optymalizację podatku dochodowego, a mniejsze raczej zaniżają oficjalny obrót. ⒸⓅ

Bartek Godusławski

Grzegorz Osiecki

dgp@infor.pl

Polecamy: Pakiet żółtych książek - Podatki 2018

Byliśmy importerem przestępczości VAT - wywiad z wiceministrem Pawłem Gruzą

Paweł Gruza: Przez lata przyciągaliśmy wyłudzaczy podatków, ale ten czas się kończy. Uszczelnienie systemu przynosi efekty. Mamy kolejne narzędzia do walki z oszustami

Jak wyglądają wpływy z VAT po pierwszym półroczu 2017 r. i jaka część wzrostu wobec zeszłego roku wynika z koniunktury, a jaka z uszczelniania?

Po sześciu miesiącach wpływy z VAT były wyższe o 17,5 mld zł niż rok wcześniej, to wzrost o 28 proc. To wyniki, których nie można wytłumaczyć tylko lepszą sytuacją gospodarczą czy rosnącą bazą VAT.

Ile z tego wynika z dobrej koniunktury?

Szacunki są różne, jednak będziemy w stanie to ocenić na podstawie całorocznych wpływów. Dzisiaj, przyjmując poprawki na możliwy błąd, możemy szacować, że efekt koniunktury to 4 mld zł z tych 17,5 mld.

Czyli ponad 13 mld zł pochodziłoby z uszczelnienia, ale jednocześnie 6,2 mld zł miała wartość zwrotów, których dokonano w 2016 r., a ich termin przypadał na początek 2017 r.?

Tak, trzeba także uwzględnić jeszcze mechanizmy, jakie zastosowaliśmy w przypadku zwrotów. To dowodzi, że uszczelnienie jest faktem. Pokazuje, że nastąpiła zmiana polityki z takiej, która rozszczelniała system podatku VAT na politykę uszczelniającą ten podatek i zwiększającą wpływy z niego. Za rządów PO miało miejsce rozerwanie związku koniunktury gospodarczej z wpływami z VAT, czyli konsumpcja rosła, ale wpływy z VAT nie rosły lub wręcz spadały. Chcemy opublikować informację na ten temat, która mam nadzieję wywoła refleksję u ekspertów i tych polityków, którzy dziś deprecjonują efekt uszczelniania, mówiąc, że rosnące wpływy to jedynie rezultat koniunktury czy 500 plus. Chcemy te niedopowiedzenia i spekulacje, jakie pojawiły się w przestrzeni publicznej, maksymalnie ograniczyć, ponieważ nie pomagają debacie. Dezinformacja czy podważanie realnych owoców naszych działań nie służy niczemu dobremu.

Czemu wcześniej dochody z VAT tak nie rosły?

To wynika z narastającej przez lata rządów PO patologizacji tego podatku. Jest on techniczny i wymaga nieustannej dbałości, by mechanizm opodatkowania działał dobrze i nie dochodziło do wyłudzeń. Nasi sąsiedzi Słowacy czy Czesi wprowadzali takie instrumenty na bieżąco, są one zresztą powszechnie znane i opisywane w raportach Komisji Europejskiej od 10 lat. U nas tego nie robiono, w wyniku czego wyłudzenia i przestępczość VAT-owska rosły szybciej niż dochody z koniunktury. Doszło do sytuacji, w której z jednej strony cała uczciwa gospodarka generowała coraz więcej VAT, ale jeszcze szybciej ten VAT wykradała nieuczciwa część gospodarki.

W konsultacjach mamy projekty ustaw o split paymencie (podzielonej płatności w VAT) czy STIR. Jakie te rozwiązania mogą dać dodatkowe efekty uszczelnienia?

Nowe prawo ma dać przewagę informacyjną służbom skarbowym, tak by można było mówić o wygranej wojnie z przestępczością w VAT.

Taką wojnę można wygrać? Czy to raczej nieustanny wyścig między fiskusem a przestępcami?

Jest coś, co będzie świadczyć o tym, że taką wojnę się wygrało. Jeśli zmiany w prawie i sposobach działania fiskusa doprowadzą do tego, że przestępcze grupy zajmujące się wyłudzaniem VAT wycofają się z Polski i zainteresują innymi jurysdykcjami podatkowymi, które nie podjęły efektywnej walki z wyłudzeniami, to będzie to ogromna zmiana jakościowa.