Kontrakt menedżerski - rozliczenie VAT

Kontrakt menedżerski jest zasadniczo umową cywilnoprawną, której przedmiotem jest powierzenie przyjmującemu zlecenie menedżerowi odpłatnego i stałego sprawowania zarządu nad przedsiębiorstwem zleceniodawcy w jego imieniu i na jego rzecz. Jest to umowa starannego działania z elementami umowy rezultatu. Umowa kontraktu menedżerskiego zaliczana jest do umów nienazwanych, zawieranych w ramach swobody umów wynikającej z art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Nie jest ona zdefiniowana ani w przepisach Kodeksu cywilnego, ani w postanowieniach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do umów takich, będących umowami o świadczenie usług, których nie uregulowano innymi przepisami, odpowiednie zastosowanie mają przepisy dotyczące zlecenia (art. 750 Kodeksu cywilnego).

Strony zawierające umowę kontraktu menedżerskiego, działając w ramach swobody umów, mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Mają tym samym praktycznie nieograniczoną autonomię w kształtowaniu treści zawieranego kontraktu, a postanowienia poszczególnych kontraktów mogą znacząco się różnić.

Kiedy wykonywane usługi na rzecz spółki to działalność gospodarcza

Treść stosunku umownego łączącego zarządzającego ze zleceniodawcą będzie każdorazowo decydowała o tym, czy czynności świadczone w ramach kontraktu menedżerskiego mogą zostać zaliczone do wykonywanej samodzielnie działalności gospodarczej. Uznanie, że zarządzający prowadzi samodzielną działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, kwalifikuje go jako podatnika.

Definicje

Podatnikami podatku od towarów i usług są bowiem osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy).

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody oraz w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Gdy strony umowy wiąże stosunek prawny noszący znamiona właściwe dla stosunku pracy, czynności wykonywane przez zarządzającego nie stanowią samodzielnej działalności gospodarczej. W konsekwencji nie będzie on uznany za podatnika VAT.

Rozstrzygnięcie kwestii, czy zarządzający na podstawie kontraktu menedżerskiego wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą, w efekcie czego jest podatnikiem podatku od towarów i usług, wymaga odwołania się do art. 15 ust. 3 ustawy o VAT.

Przepis ten zawiera katalog czynności, których nie uznaje się za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, tj. czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w:
● art. 12 ust. 1–6 ustawy o pdof oraz
● art. 13 pkt 2–9 ustawy o pdof, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym ich wykonanie więzami tworzącymi stosunek prawny określony co do:
– warunków wykonywania tych czynności,
– wynagrodzenia,
– odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Przepis art. 13 ustawy o pdof w pkt 9 wymienia przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, co powoduje, że mogą mieścić się one we wskazanym katalogu wyłączeń. Nie oznacza to jednak, że wskazane przychody automatycznie nie są traktowane jak samodzielnie wykonywana działalność gospodarcza.  

Polecamy: Biuletyn VAT

Czy menedżer ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich

Muszą być spełnione dodatkowe przesłanki, od których ustawodawca uzależnia uznanie danej czynności za niestanowiącą samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej. Decydującym kryterium w tym przypadku będzie odpowiedzialność za wykonanie czynności wobec osób trzecich. Kryterium to pozwala odróżnić samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą od czynności realizowanych w ramach stosunku, którego charakter wskazuje na duże podobieństwo do umów zawieranych między pracodawcą a pracownikiem.

Tym samym, jeżeli zleceniodawca ponosi wyłączną odpowiedzialność w stosunku do osób trzecich za czynności realizowane przez menedżera, nie można mówić o samodzielnym prowadzeniu działalności gospodarczej. Działalność samodzielną charakteryzuje bowiem bezspornie element ryzyka ekonomicznego oraz odpowiedzialność ponoszona wobec osób trzecich za ewentualne szkody wyrządzone w związku z jej prowadzeniem. Brak tych elementów oznaczający, że pełne ryzyko w związku z realizowanymi przez zleceniobiorcę usługami przechodzi na zlecającego, wyłącza element samodzielności. W efekcie mamy wówczas do czynienia z powiązaniami charakterystycznymi dla stosunku pracy, a nie stosunku cywilnoprawnego. Powoduje to, że świadczenia wykonywane przez menedżera nie podlegają opodatkowaniu VAT.