Split payment w transakcjach faktoringowych

Mechanizm podzielonej płatności

Wyjaśnijmy na wstępie, że począwszy od 1 lipca 2018 r., zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności (tzw. split payment).

Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:

- zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;

- zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Polecamy: Jak stosować split payment

Zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywana jest w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, przeznaczonego do dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności, w którym podatnik wskazuje:

- kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;

- kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto;

- numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;

- numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Odpowiedzialność solidarna

W przypadku zastosowania split payment, gdy płatność zostanie dokonana w sposób na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze, podatnik, na rzecz którego dokonano tej płatności, odpowiada solidarnie wraz z dostawcą tych towarów lub usługodawcą za nierozliczony przez dostawcę towarów lub usługodawcę podatek wynikający z tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT.

Przy czym odpowiedzialność solidarna podatnika jest wyłączona w przypadku dokonania przez tego podatnika płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy wskazanego na fakturze albo zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność, niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu, w kwocie otrzymanej na rachunek VAT.

Zwolnienie z odpowiedzialności solidarnej

Czy w związku z tym, w przypadku otrzymania od kontrahenta faktoranta zapłaty kwoty z faktury przedstawionej do faktoringu w procedurze podzielonej płatności zastosowanie znajdzie zniesienie odpowiedzialności solidarnej?

Problem tym zajął się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 26 czerwca 2018 r. (0114-KDIP1-1.4012. 332.2018.1. KBR). Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca (Spółka) jest podmiotem zajmującym się świadczeniem usług faktoringu. Począwszy od 1 lipca 2018 r., kontrahenci Faktorantów mogą regulować zobowiązania wynikające z faktur przedstawionych do faktoringu stosując procedurę podzielonej płatności, tj. za pomocą komunikatu, o którym mowa w art. 108a ust. 3 ustawy o VAT. W przypadku otrzymania przez Spółkę zapłaty kwoty wynikającej z faktury przedstawionej do faktoringu w procedurze podzielonej płatności, tj. za pomocą komunikatu, na Spółce ciążyła będzie odpowiedzialność solidarna, o której mowa w art. 108a ust. 5 ustawy o VAT.

Spółka, jak wskazano we wniosku, planuje wprowadzić zmiany w zasadach świadczenia usług faktoringu. Zgodnie z planowanymi zasadami świadczenia usług, Spółka dokonując wypłaty finansowania na rzecz Faktoranta, stosować będzie procedurę podzielonej płatności. W ramach nowych zasad, Spółka, wypłacając Faktorantowi finansowanie, posłuży się komunikatem, przekazując na rachunek VAT Faktoranta kwotę równą podatkowi VAT wynikającemu z faktury przedstawionej do faktoringu, a pozostałą cześć środków na rachunek bieżący Faktoranta. Zaznaczyć należy, iż pomimo, że w ramach finansowania Spółka wypłaca 90% kwoty brutto wynikającej z faktury przedstawionej do faktoringu, na rachunek VAT Faktoranta przekazana będzie cała kwota VAT z faktury, a nie tylko jej część (np. 90%).

Na tle tak przedstawionych okoliczności Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy wypłata przez Spółkę finansowania skutkować będzie tym, że w przypadku otrzymania od kontrahenta Faktoranta zapłaty kwoty z faktury przedstawionej do faktoringu w procedurze podzielonej płatności zastosowanie znajdzie zniesienie odpowiedzialności solidarnej Spółki zgodnie z art. 108a ust. 6 ustawy o VAT.

Organ podatkowy wyjaśnił, że w przepisach art. 108a – 108d ustawy o VAT ustawodawca reguluje szczególne kwestie związane ze stosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Jego istotą będzie rozdzielenie płatności za nabyty towar lub usługę w taki sposób, że część zapłaty odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest płacona przez nabywcę na „zwykły” rachunek bankowy lub w inny sposób, zaś pozostała część odpowiadająca kwocie podatku VAT – na specjalne konto tzw. rachunek VAT. Z ww. przepisów określających mechanizm podzielonej płatności wynika, że płatności dokonywane z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywane mogą być na rachunki VAT inne niż sprzedawcy. W związku z tym, w przypadku płatności dokonywanych dla podmiotów innych niż sprzedawcy, mechanizm podzielonej płatności będzie mógł być wykorzystywany poprzez dokonywanie wpłat na rachunki VAT tych podmiotów. W takiej sytuacji jednak będzie mieć zastosowanie art. 108a ust. 5.

W przypadku gdy płatność zostanie dokonana przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze w związku z którą dokonywana jest płatność, podatnik, na rzecz którego dokonano tej płatności, odpowiada solidarnie wraz z dostawcą tych towarów lub usługodawcą za nierozliczony przez dostawcę towarów lub usługodawcę podatek wynikający z tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT.

Ustawodawca przewidział jednak sytuacje, w których odpowiedzialność solidarna jest wyłączona. Jak wynika z art. 108a ust. 6, jeżeli podatnik (na rzecz którego nabywca towarów lub usług dokonał płatności z zastosowaniem procedury split payment) niezwłocznie po otrzymaniu tej należności dokona przelewu z zastosowaniem podzielonej płatności kwoty otrzymanej na rachunek VAT w całości tej kwoty na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy to odpowiedzialność solidarna zostanie wyłączona.

Ostatecznie, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej  uznał, że w opisanym przez Spółkę modelu, jaki ma być stosowany od dnia 1 lipca 2018 r. kontrahent Faktoranta dokona wpłaty na rzecz Spółki kwoty VAT z faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, a Spółka także przekaże Faktorantowi całą kwotę VAT z takiej faktury w procedurze split payment, dojdzie do zniesienia odpowiedzialności solidarnej Spółki, zgodnie z art. 108a ust. 6 ustawy o VAT.

Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

Sięgnijmy w tym zakresie także po wyjaśnienia Ministerstwa Finansów (z 29 czerwca br.), w których czytamy, że w celu uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej podatnik, który otrzymał na swój rachunek VAT płatność za transakcję, w której nie jest dostawcą lub usługodawcą musi dokonać:

1) zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymał tę płatność niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu – w przypadku nienależnego otrzymania płatności albo

2) płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy wskazanego na fakturze w kwocie odpowiadającej wysokości kwoty otrzymanej na swój rachunek VAT – w pozostałych przypadkach (płatności np. w schematach faktoringu).

Polecamy: VAT 2018. Komentarz

W obydwu wskazanych powyżej przypadkach dokonanie zwrotu lub dokonanie płatności odbywa się przy użyciu komunikatu przelewu, w którym należy wskazać elementy, o których mowa w art. 108a ust. 3 ustawy o VAT.

Użyty w drugim przypadku zwrot „kwoty otrzymanej”, jak zaznacza resort finansów, obejmuje również sytuację, w której faktor przed otrzymaniem od nabywcy towaru lub usługi płatności za fakturę dokumentującą wierzytelność nabytą przez faktora (co powodowałoby jego odpowiedzialność solidarną) dokonał płatności przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności do zbywcy wierzytelności będącym dostawcą towaru lub usługi. W takiej sytuacji decydującym dla uwolnienia się przez faktora od odpowiedzialności solidarnej będzie fakt przekazania na rachunek VAT dostawcy towaru lub usługi (faktoranta) kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT wykazanej na fakturze wystawionej przez tego faktoranta.

Podstawa prawna:

- ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.).