Jakie obowiązki podatkowe mają przedsiębiorcy działający w internecie

Oznacza to, że dokonywanie transakcji w internecie w sposób zorganizowany i ciągły będzie uznane za prowadzenie działalności gospodarczej w sieci. Warto w tym miejscu podkreślić, że w ocenie, czy zostały podjęte czynności zmierzające bezpośrednio do rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, należy uwzględniać wszelkie okoliczności sprawy, w tym także zamiar (wolę) osoby prowadzącej działalność gospodarczą - podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 25 listopada 2005 r. (sygn. akt I UK 80/05; publikowany w OSNP z 2006 r. nr 19-20, poz. 309). W konsekwencji podatnik prowadzący działalność w taki właśnie sposób powinien zarejestrować swoją firmę.

Na użytek natomiast opodatkowania działalności należy sięgnąć do definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie o podatku od towarów i usług.

Praktyka jednak nie zawsze bywa oczywista. Mogą zdarzyć się sytuacje, gdzie nie będzie można jednoznacznie stwierdzić, czy podatnik działalność gospodarczą w internecie prowadzi czy też nie. Aby ustalić, jaki rodzaj działalności jest prowadzony, czy sporadyczny czy ciągły, urzędy skarbowe i sądy biorą pod uwagę, czy:

 

- handel podlega rejestracji w świetle przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,

 

- handel stanowi zasadnicze źródło dochodów sprzedającego czy jedynie źródło uboczne,

 

- handel prowadzony jest w celach zarobkowych (tzn. czy celem sprzedającego jest generowanie zysku, czy pozbycie się towaru),

 

- handel dotyczy przedmiotów zakupionych w celu dalszej odsprzedaży,

 

- działalność podlega zgłoszeniu dla celów VAT.

Jak już wyjaśniłam, podatnicy działający w sieci, których sprzedaż nosi znamiona działalności gospodarczej, będą musieli od każdej sprzedaży płacić podatek.

 

Z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych możliwe jest osiąganie dochodów zarówno ze sprzedaży rzeczy, jak i z działalności gospodarczej w zakresie handlu. Również ta ustawa zawiera definicję działalności gospodarczej. Zgodnie z jej przepisami pozarolnicza działalność gospodarcza to działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzona we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 tej ustawy, czyli m.in. do źródła, jakim jest sprzedaż rzeczy. Gdy wymienione cechy nie zostaną spełnione, nie będzie można mówić o prowadzeniu działalności gospodarczej.

 

Sprzedaż rzeczy wykonywana w sposób zorganizowany będzie mieć miejsce w sytuacji, gdy sprzedający będzie wykorzystywać np. magazyn czy biuro albo inne składniki majątku przeznaczone czy przystosowane do sprzedawania rzeczy na aukcjach; stałe kontakty z firmami kurierskimi; stałe kontakty z dostawcami czy z nabywcami towarów; osoby trzecie do pomocy, również z najbliższej rodziny.

 

Sprzedaż rzeczy wykonywana w sposób ciągły będzie mieć miejsce, gdy sprzedający będzie w sposób ciągły zawierać umowy sprzedaży, czy też np. wystawiać przedmioty na aukcjach. Ciągłość działalności będzie zachowana również w przypadku prowadzenia działalności sezonowo. W takich przypadkach działalność może być zawieszana stosownie do okresów przerw w prowadzeniu firmy. Jednak trzeba tu podkreślić, że przerwa jednodniowa czy tygodniowa w transakcjach internetowych nie będzie automatycznie oznaczać, że dana osoba nie prowadzi działalności w sposób ciągły.

 

W tym miejscu warto również wspomnieć o tym, że sprzedaż rzeczy w internecie, np. na aukcjach internetowych, nie w ramach działalności gospodarczej również podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednak w tej sytuacji istotne znaczenie będzie miał okres, po którym towar jest sprzedawany, liczony od momentu jego zakupu. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT źródłami przychodów jest m.in. odpłatne zbycie innych rzeczy, jeżeli nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.

 

Prowadzenie firmy w sieci, podobnie jak w przypadku przedsiębiorstw tradycyjnych, należy rozpocząć od jej zarejestrowania w urzędzie miasta lub gminy lub Krajowym Rejestrze Sądowym oraz w urzędzie skarbowym. Konieczne będzie postaranie się o REGON oraz numer identyfikacji podatkowej, czyli NIP (ewentualnie jego aktualizację, jeśli podatnik ma już NIP).

Obowiązki podatkowe w zakresie podatku dochodowego nie zależą od kwoty dochodu, ale od okoliczności jego uzyskiwania. Jeżeli sprzedaż prowadzona jest w celu zarobkowym, tzn. z nastawieniem na zysk, to nie ma znaczenia, że z powodu sposobu czy rozmiaru prowadzonej działalności zarobkowej koszty stałe przekraczają zyski ze sprzedaży. Zatem w sytuacji, gdy sprzedaż rzeczy świadomie przez podatnika wykonywana byłaby w sposób ciągły i zorganizowany (zakup rzeczy do dalszej odsprzedaży), tj. posiadałaby znamiona pozarolniczej działalności gospodarczej, to podatnik ma obowiązek zarejestrowania działalności gospodarczej i przychody z tego tytułu należy opodatkować według zasad odnoszących się do działalności gospodarczej.

 

Omawiając obowiązki w zakresie PIT, trzeba wspomnieć jeszcze o jednej kwestii, a mianowicie o zaliczkach podatkowych. Podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej są zobowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy.

 

Warto tu dodać, że dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę obliczenia zaliczki u podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów jest różnica pomiędzy wynikającym z tych ksiąg przychodem i kosztami jego uzyskania. Jeżeli jednak podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych lub naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu, dochód ustala się według zasad określonych w art. 24 ust. 2 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania, powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Towar należy uznać za wydany kupującemu z chwilą: otrzymania przez niego przesyłki, jeżeli opłaca ją sprzedający, nawet jeżeli kosztami przesyłki obciąża kupującego (tak będzie np. przy wysyłce pocztą); nadania przesyłki, jeżeli transport opłaca kupujący, co będzie możliwe w przypadku firmy kurierskiej, która wystawi fakturę (i obciąży) wyłącznie odbiorcę przesyłki, czyli kupującego. Zarówno dla celów fakturowania, jak i ujęcia w ewidencji sprzedaży nieudokumentowanej, sprzedaż w sieci należy traktować dokładnie tak samo, jak sprzedaż dokonaną np. w sklepie.

 

W związku z globalnym charakterem działalności prowadzonej w internecie istotne znaczenie mogą mieć w zakresie PIT zasady przeliczania przychodów w walutach obcych na złote. Dla osób prowadzących działalność gospodarczą przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Za przychód ten uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przy działalności gospodarczej prowadzonej w internecie może pojawić się obowiązek rozliczania podatku od towarów i usług. Również w tym przypadku konieczna będzie rejestracja dla celów VAT. W tym celu konieczne będzie złożenie w urzędzie skarbowym formularza VAT-R.

 

W tym podatku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą: otrzymania zapłaty za zaliczeniem pocztowym (bez względu na datę wystawienia faktury), a jeżeli nie wystąpiło zaliczenie pocztowe: wydania towaru nabywcy niebędącemu podatnikiem VAT (nawet zwolnionym podmiotowo) albo wystawienia faktury - w pozostałych wypadkach nie później jednak niż w siódmym dniu od wydania towaru. Jeżeli podatnik wysyła towar nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru jednej z tych osób.

 

Opodatkowanie VAT transakcji handlowych będzie zależało od wielu czynników. Przedstawmy te zasady na pewnym przykładzie. Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie szkoleń marketingowych. W podatku dochodowym rozlicza się na zasadach ogólnych, prowadząc księgę przychodów i rozchodów, nie jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

 

Od września 2004 r. podatnik rozpoczął sprzedaż przedmiotów na Allegro. Za każdy wystawiony, jak również za każdy sprzedany przedmiot przez Allegro jest pobierana prowizja. Sprzedaż dotyczy m.in. spinek do koszul (z metali nieszlachetnych), broszek, kufli, porcelany, przedmiotów z metali (cyna, mosiądz), nart, drukarki (na części), podgrzewacza do butelek i pochodzą z majątku wspólnego podatnika i jego żony.

 

Przedmioty te nabywane są przez osoby fizyczne (na zasadzie licytacji). Zapłata za zakupiony towar następuje na konto bankowe podatnika, natomiast zakupiony towar jest wysyłany pocztą. Przedmioty te były kupowane przez podatnika na własny użytek kilka lub kilkanaście lat temu.

 

Sprzedaż opisanych przedmiotów będących osobistą własnością podatnika, wykorzystywanych w gospodarstwie domowym, których ilość i rodzaj nie wskazują na przeznaczenie handlowe, nie podlega opodatkowaniu VAT. Sprzedaż wymienionych w przykładzie towarów, które pochodzą z majątku prywatnego i nie są przedmiotem działalności gospodarczej, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

 

Natomiast w przypadku zakupu towarów w celach handlowych (tj. w celu dalszej odsprzedaży) czynność ta zostanie uznana za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT.

 

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

 

Natomiast art. 15 ust. 2 ustawy o VAT stanowi, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Podatnik prowadzący działalność za pośrednictwem internetu, podobnie jak podatnik prowadzący działalność w tradycyjny sposób, może korzystać z tzw. zwolnienia podmiotowego VAT. Przepisy ustawy o VAT przewidują, że zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10 tys. euro. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Limit zwolnienia przeliczany jest na złote. Do wartości sprzedaży nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

 

Dla roku 2007 limit wynosi 39 700 zł (zob. rozporządzenie ministra finansów z dnia 21 listopada 2006 r. w sprawie określenia kwoty uprawniającej do zwolnienia od podatku od towarów i usług; Dz.U. nr 220, poz. 1604). Taki limit dotyczy jednak tylko podatników, którzy prowadzą działalność cały rok. Jeśli okres ten jest krótszy, również limit zwolnienia podmiotowego z VAT jest odpowiednio mniejszy. Z przepisów wyraźnie wynika, że podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności opodatkowanych VAT w trakcie roku podatkowego jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty limitu. Jeżeli faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę limitu, zwolnienie traci moc z momentem przekroczenia tego limitu. W takim przypadku, opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad wartość limitu określonego proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności, a obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej wartości. W takim przypadku, za zgodą naczelnika urzędu skarbowego, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z dokumentów celnych oraz o kwotę podatku zapłaconą od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia, pod warunkiem:

 

- sporządzenia spisu z natury zapasów tych towarów posiadanych w dniu, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty limitu zwolnienia podmiotowego VAT,

 

- przedłożenia w urzędzie skarbowym spisu, w terminie 14 dni, licząc od dnia utraty zwolnienia.

 

Wspominaną wcześniej kwotę podatku naliczonego stanowi iloczyn ilości towarów objętych spisem z natury i kwoty podatku naliczonego przypadającej na jednostkę towaru, z podziałem na poszczególne stawki podatkowe.

 

Podatnicy mogą oczywiście także samodzielnie zrezygnować ze zwolnienia, jednak tylko pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, z tym że w przypadku rozpoczynania działalności zawiadomienie musi nastąpić przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej. Co ważne, podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może dopiero po upływie 3 lat, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT.

 

Ponieważ w momencie przekroczenia limitu zwolnienie traci moc i od tego momentu sprzedaż podatnika podlega opodatkowaniu, podatnik który przewiduje przekroczenie limitu w trakcie roku podatkowego, powinien pamiętać o tym, że należy prowadzić ewidencję sprzedaży, tak aby możliwe było ustalenie momentu, w którym nastąpi przekroczenie kwoty uprawniającej do zwolnienia z VAT.

Prowadzenie handlu w internecie to nie tylko obowiązki związane z rozliczaniem i płaceniem oraz składaniem deklaracji w zakresie VAT. W niektórych sytuacjach może się okazać, że konieczne będzie zainstalowanie kasy fiskalnej w przypadku, gdy podatnicy nie skorzystają ze zwolnienia z kas przysługującego dla sprzedaży towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi). Sprzedaż taka korzysta ze zwolnienia, gdy zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika, a z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie dostawy zapłata dotyczyła. W zakresie sprzedaży wysyłkowej towarów korzystanie ze zwolnienia możliwe jest tylko przez podatników, którzy niezależnie od innych wymogów dotyczących zwolnienia z ewidencjonowania prowadzą szczegółową ewidencję dowodów zapłaty, na podstawie której można ustalić również dane (w tym adres) osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub rolnika ryczałtowego, na rzecz których dokonano wysyłki towarów. Gdy podatnik nie skorzysta z tego zwolnienia, może korzystać z zasad ogólnych dotyczących zwolnienia.

 

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są zobowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Obowiązek taki powstanie w sytuacji, gdy wartość obrotów na rzecz osób fizycznych w danym roku podatkowym przekroczy określone wartości. Obecnie limity te dotyczą okresu od 1 stycznia do 30 czerwca 2007 r.

 

Obowiązek zainstalowania kasy fiskalnej powstanie w sytuacji, gdy wartość obrotów u podatników kontynuujących działalność gospodarczą na rzecz osób fizycznych przekroczy 40 tys. zł. W przypadku nowo powstałych podatników limit ten wynosi 20 tys. zł. W niektórych jednak przypadkach zwolnień od obowiązku ewidencjonowania nie stosuje się bez względu na wysokość osiąganych obrotów, np. przy dostawie:

 

- sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten,

 

- sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego,

 

- wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których sprzedaż nie może korzystać ze zwolnienia od podatku,

 

- nagranych, z zapisanymi danymi lub zapisanymi pakietami oprogramowania komputerowego (w tym również sprzedawanymi łącznie z licencją na użytkowanie): płyt CD, DVD, kaset magnetofonowych, taśm magnetycznych (w tym kaset wideo), dyskietek, kart pamięci, kartridży.

Odliczenie może być dokonane w rozliczeniu podatku od towarów i usług za miesiąc, w którym rozpoczęto ewidencjonowanie, lub za miesiące następujące po tym miesiącu. W przypadku podatników, rozliczających się za okresy kwartalne, odliczenie może być dokonane w rozliczeniu za kwartał, w którym rozpoczęto ewidencjonowanie, lub w rozliczeniu za następne kwartały. Podstawą do odliczenia jest posiadanie przez podatnika dowodu zapłaty całej należności za kasę rejestrującą.

 

Kwota dokonanego w danym okresie rozliczeniowym odliczenia, z tytułu nabycia kas rejestrujących, nie może być wyższa od kwoty różnicy między podatkiem należnym a podatkiem naliczonym. W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest większa lub równa kwocie podatku należnego w danym okresie rozliczeniowym, podatnik może otrzymać zwrot nierozliczonej wcześniej kwoty, z tym że w danym okresie rozliczeniowym kwota zwrotu nie może przekroczyć równowartości:

 

- 25 proc. kwoty przysługującej podatnikowi do odliczenia przed jego pierwszym dokonaniem, jeżeli podatnik składa deklaracje za okresy miesięczne, lub

 

- 50 proc. kwoty, jeżeli podatnik składa deklaracje za okresy kwartalne.

 

W przypadku gdy podatnik rozpoczął ewidencjonowanie obrotu w obowiązujących terminach i wykonuje wyłącznie czynności zwolnione od podatku lub jest podatnikiem zwolnionym od podatku, urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty na rachunek bankowy podatnika w terminie do 25 dnia od daty złożenia wniosku przez podatnika.

 

O zwrot kwot wydatkowanych na zakup kas mogą starać się także podatnicy wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od VAT lub zwolnione od tego podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT.

Przedsiębiorcy działający w internecie, którzy nie dopełnią obowiązków podatkowych, mogą zostać ukarani przez organ podatkowy. Również nieprawidłowe wypełnianie tych obowiązków zagrożone jest sankcjami.

 

Zgodnie z przepisami kodeksu karnego skarbowego podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

 

Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Natomiast, gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

 

Warto w tym miejscu wyjaśnić, co oznacza sformułowanie narażenie na uszczuplenie. Tę kwestię wyjaśnił m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z 11 lutego 2003 r. (sygn. akt IV KKN 21/00; niepublikowany), w którym podkreślił, że narażenie na uszczuplenie podatku powinno być rozumiane jako działanie bądź zaniechanie biernego podmiotu stosunku prawnopodatkowego prowadzące do powstania różnicy między należną Skarbowi Państwa bądź jednostce samorządu terytorialnego kwotą podatku a kwotą przypadającą do uiszczenia według zeznania lub zgłoszenia straty. Narażeniem na uszczuplenie podatku jest przede wszystkim niezadeklarowanie należnej kwoty podatku, od którego uiszczenia sprawca się w ten sposób uchylił, w szczególności niezgłoszenie właściwemu organowi podatkowemu przedmiotu opodatkowania, niezgłoszenie danych mogących mieć wpływ na ustalenie zobowiązania podatkowego lub jego wysokości albo podania takich danych niezgodnie z rzeczywistością oraz nierzetelne prowadzenie ksiąg, a także każde inne działanie prowadzące do powstania różnicy między należną kwotą a wykazaną w zeznaniu podatkowym.

 

Również podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat trzech, albo obu tym karom łącznie.

 

Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

 

Zgodnie z art. 56 kodeksu podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

 

Trzeba podkreślić, że przestępstwo z art. 56 kodeksu karnego skarbowego można popełnić jedynie umyślnie. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z 23 lutego 2006 r. (sygn. akt III KK 267/05; niepublikowany).

EWA MATYSZEWSKA

Źródło: Gazeta Prawna Nr 111/2007 z dnia 2007-06-11

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Podatek od czynności cywilnoprawnych przy umowach zakupu rzeczy ruchomych wynosi 2 proc. ceny. Jeżeli występuje w przypadku określonego zakupu np. aukcji internetowej obowiązek zapłaty podatku, wówczas wiąże się to również z obowiązkiem złożenia deklaracji PCC w urzędzie skarbowym właściwym dla kupującego. Od 1 stycznia 2007 r. jedynie na kupującym ciąży obowiązek złożenia deklaracji PCC i zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o PIT źródłem przychodów jest odpłatne zbycie innych rzeczy - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o PIT przychodem z odpłatnego zbycia innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Natomiast, stosownie do treści art. 24 ust. 6 ustawy o PIT, dochodem z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d), jeżeli przychód ze sprzedaży nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej, jest różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży rzeczy a kosztem ich nabycia, zmniejszona o wartość nakładów poczynionych w czasie posiadania rzeczy.

 

Podatniczka za pośrednictwem Allegro dokonuje sprzedaży rzeczy używanych, które są jej własnością i były użytkowane przez nią dłużej niż 6 miesięcy, a wartość jednorazowej transakcji nie przekracza 1 tys. zł. Wartość jednorazowej transakcji nie ma znaczenia dla zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu uzyskanego ze sprzedaży wymienionych rzeczy. Wartość tej transakcji jest natomiast istotna dla podatku od czynności cywilnoprawnych.

 

Oznacza to, że sprzedaż rzeczy używanych (własnych) dokonywana przez podatniczkę za pośrednictwem Allegro po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie tych rzeczy, nie stanowi źródła przychodów, wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o PIT. A zatem przychód z tej sprzedaży nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych pod warunkiem, że sprzedaż nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej.

Wystawiona za wykonaną usługę faktura (bądź rachunek) powinna odzwierciedlać stan faktyczny, tj. potwierdzać wykonanie określonych czynności. Na podstawie par. 9 rozporządzenia ministra finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 789 z późn. zm.), faktura VAT stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać m.in. nazwę towaru lub usługi, jednostkę miary i ilość sprzedanych towarów lub rodzaj wykonanych usług, cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto), sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu podatkiem.

 

Zapisy w podatkowej księdze przychodów i rozchodów zgodnie z przepisem zawartym w par. 12 ust. 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia ministra finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.) są dokonywane na podstawie wystawionych faktur VAT, dokumentów celnych, rachunków oraz faktur korygujących i not korygujących, odpowiadających warunkom określonych w odrębnych przepisach, lub innych dowodów wymienionych w par. 13 i 14, stwierdzających fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem.

 

W konsekwencji przychodem z prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie handlu na aukcji internetowej jest wartość wykazana na wystawionej fakturze dla odbiorcy krajowego lub zagranicznego. Jest to przychód z działalności gospodarczej, więc stanowi przychód należny do opodatkowania bez względu na fakt, czy należność została faktycznie zapłacona czy nie.

Podatnik, zaczynając prowadzenie działalności, po wpisie do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez gminę lub po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego i uzyskaniu REGONU, jest zobowiązany dokonać zgłoszenia lub aktualizacji NIP - w zależności od formy prowadzonej działalności. Podatnik rozpoczynający prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego ma prawo do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu, złożyć oświadczenie o wyborze opodatkowania liniową stawką podatku w wysokości 19 proc. Jeżeli tego nie zrobi przed rozpoczęciem działalności, ponownie będzie miał takie prawo w następnym roku podatkowym. W przeciwnym wypadku będzie opodatkowany progresywną skalą podatkową ze stawkami 19, 30, 40 proc.

 

Należy jednak pamiętać, że nie w każdym przypadku opodatkowanie liniowym podatkiem jest korzystne. W szczególności taki sposób opodatkowania może być mniej korzystny dla osób, które rozliczają się z małżonkiem lub samotnie wychowują dziecko (przy podatku liniowym prawo do preferencyjnego rozliczania nie przysługuje). Osoby rozliczające się stawką liniową nie mają również prawa do odliczenia kwoty wolnej od podatku. W przypadku zatem, gdy ich dochody nieznacznie przekraczają kwotą pierwszego progu podatkowego, opodatkowanie stawką liniową może być niekorzystne.

 

W przypadku osób, które zdecydowały się rozliczać podatek dochodowy według progresywnej skali podatkowej, należy pamiętać, że nie mogą one odliczać od dochodów wydatków na użytkowanie sieci internet w miejscu zamieszkania podatnika. Takie odliczenie jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy koszt dostępu do sieci nie został zaliczony do kosztu uzyskania przychodu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

 

Za datę powstania przychodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej uważa się dzień wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności - w zależności, które zdarzenie następuje wcześniej. Natomiast w przypadku, gdy usługodawca świadczy usługę o charakterze powtarzalnym i strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

 

Z punktu widzenia świadczącego usługi w sieci istotne staje się rozliczenie przychodów uzyskiwanych w walutach obcych. Przychody takie przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.

 

W tym zakresie należy również wspomnieć o miejscu świadczenia usługi, które implikuje konieczność zapłaty VAT. W przypadku bowiem, gdy usługi elektroniczne są świadczone na rzecz podmiotów spoza UE lub na rzecz zarejestrowanych podatników z krajów UE, uznaje się, że miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności stały adres lub miejsce zamieszkania.

 

W takim przypadku świadczący usługi internetowe w Polsce na rzecz takich podmiotów wystawia fakturę (dokument księgowy) bez kwoty VAT.

TRAJAN SZULADZIŃSKI

ekspert podatkowy

PODSTAWA PRAWNA

- Art. 9a ust. 1-2, art. 14 ust. 1-1i ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Sprzedawca powinien w pierwszej kolejności sprawdzić, czy jego działalność handlowa podlega opodatkowaniu VAT. W sytuacji gdy będzie on podatnikiem w świetle ustawy o podatku od towarów i usług powinien dokonać rejestracji jako podatnik VAT i prowadzić stosowny rejestr VAT. Jest także zobligowany do składania deklaracji i rozliczania VAT, a także wystawiania faktur lub rejestrowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej. Te obowiązki, ze względu na specyfikę handlu w internecie, mogą budzić pewne wątpliwości, w szczególności dotyczące prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego, jak i obowiązku rejestrowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej.

 

Nie ulega wątpliwości, że do prawidłowego wypełniania obowiązków wynikających z ustawy o podatku od towarów i usług należy precyzyjnie określić moment powstania obowiązku podatkowego.

 

W praktyce spotykamy się z dwoma sposobami uregulowania należności za zakupiony towar: towar może być wysyłany za zaliczeniem pocztowym bądź nabywca dokonuje przedpłaty na rachunek bankowy sprzedawcy. Zaliczenie pocztowe jest najpowszechniej stosowaną formą zapłaty za towar wysyłany do nabywcy. W tym przypadku sprzedawca dokonuje wysyłki zamówionych towarów za pośrednictwem poczty (kuriera), która dostarcza towary do klienta, pobierając od niego zapłatę w formie gotówkowej. Obowiązek podatkowy przy sprzedaży za zaliczeniem pocztowym powstaje w chwili otrzymania zapłaty za towar (wpływu pieniędzy na rachunek bankowy).

 

W sytuacji gdy dostawa towaru następuje po uprzedniej wpłacie należnej kwoty przez nabywcę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania należności. Faktura przy przedpłacie powinna być wystawiona nie później niż siódmego dnia od otrzymania należności. Otrzymana z góry zapłata potraktowana być powinna przez sprzedawcę jako kwota brutto zawierająca VAT należny.

 

Osoby prowadzące sklepy internetowe muszą pamiętać, że dokonując sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są zobowiązane do prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Minister finansów złagodził jednak ten wymóg określając w rozporządzeniu z dnia 28 marca 2006 r. w sprawie kas rejestrujących wykaz czynności, które zwolnione są z obowiązku ewidencjonowania.

 

Zgodnie z par. 2 pkt. 1 tego rozporządzenia z obowiązku ewidencjonowania, w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2007 r., zwolniona jest sprzedaż towarów w systemie wysyłkowym. Zwolnienie to określone jest w pozycji 43 załącznika do rozporządzenia i dotyczy sprzedaży, w związku z którą zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika, pod warunkiem prowadzenia szczegółowej ewidencji dowodów zapłaty, na podstawie których można ustalić dane osoby fizycznej lub rolnika ryczałtowego, na rzecz których dokonano wysyłki towarów. Powyższe zwolnienie nie dotyczy zatem podatników, którzy sami dostarczają towar nabywcy lub nie prowadzą stosownej ewidencji. Ci podatnicy mogą jedynie skorzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania ze względu na wysokość obrotu. Warto podkreślić także, że podatnik, który dokonuje sprzedaży towarów przez internet, nie może skorzystać z żadnych zwolnień z obowiązku ewidencjonowania w kasie fiskalnej, jeżeli przedmiotem sprzedaży są towary wymienione w par. 4 rozporządzenia w sprawie kas.

EWA FLOR

doradca podatkowy, BDO Numerica

PODSTAWA PRAWNA

- Art. 15 ust. 1-2 oraz art. 19 ust. 4-5 i ust. 13 pkt 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

 

- Par. 2 pkt 1 rozporządzenia ministra finansów z dnia 28 marca 2006 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. nr 51, poz. 375 z późn. zm.).

Wiele z osób działających w sieci nie zdaje sobie sprawy z zagrożeń wynikających z niedeklarowania podstaw opodatkowania. W serwisach aukcyjnych mamy do czynienia z wieloma rodzajami sprzedawców. Są to w wielu przypadkach legalnie działające wyłącznie w sieci podmioty gospodarcze, które w pełni prawidłowo dokonują rozliczeń z urzędami skarbowymi nie narażając się na konsekwencje. Mamy do czynienia również z przedsiębiorcami, którzy poszerzają swoją ofertę o sprzedaż w sieci, bądź traktujących internet jako dodatkową reklamę produktów. Jest to kategoria podmiotów legalnych. Z drugiej zaś strony możemy mieć do czynienia z zarejestrowanymi podmiotami, które deklarują sprzedaż tradycyjną, zatajając jednocześnie przed fiskusem sprzedaż w sieci, oraz z podmiotami działającymi w szarej strefie, które nie zgłaszają się do opodatkowania ze złej woli bądź nieświadomości. Organy podatkowe i skarbowe kierują swoją aktywność w celu wyeliminowania nieuczciwych sprzedawców naruszających przepisy podatkowe oraz zasady uczciwej konkurencji. Organy podlegające Ministerstwu Finansów posiadają dobrze przeszkoloną kadrę pracowników w zakresie pracy z wykorzystaniem informacji zawartych w internecie oraz możliwości techniczne wystarczające na stopniowe eliminowanie niekorzystnych z punktu widzenia Skarbu Państwa zjawisk w sieci.

 

Osoby dokonujące sprzedaży na portalach aukcyjnych powinny mieć świadomość, kiedy mamy do czynienia z działalnością gospodarczą. Możemy to ustalić odpowiadając sobie na następujące pytania: czy handel podlega rejestracji w świetle przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, czy sprzedaż w sieci stanowi zasadnicze źródło dochodów sprzedającego czy też stanowi źródło uboczne, czy handel prowadzony jest wyłącznie w celu uzyskiwania dochodów, a nie pozbycia się używanych zbędnych przedmiotów. Ważną kwestią jest opodatkowanie VAT i ustalenie, czy prowadzona przez daną osobę sprzedaż podlega zgłoszeniu do opodatkowania tym podatkiem.

 

Każda osoba sprzedająca w sieci, w tym z wykorzystaniem portali aukcyjnych, powinna mieć świadomość, że dokonując sprzedaży więcej niż w pojedynczych przypadkach rzeczy zakupionych w celu dalszej odsprzedaży w sieci z zyskiem, powinny dokonać rejestracji działalności gospodarczej. Niedokonanie tej czynności może skutkować poważnymi konsekwencjami w zakresie ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, jak również wymiarem w zakresie podatku od towarów i usług. Niezależnie od tego grożą wysokie kary wynikające z kodeksu karnego skarbowego, a konkretnie z art. 54 kodeksu, zgodnie z którym podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych, co aktualnie może stanowić przy minimalnej kwocie stawki dziennej do 22 464 zł grzywny, natomiast przy przyjęciu maksymalnej stawki nawet do 8 985 600 zł. Przy wykroczeniach opisanych w tym artykule maksymalną grzywną jest kwota 18 720 zł.

ZBIGNIEW WILIŃSKI

ekspert podatkowy, Urząd Skarbowy Wrocław-Psie Pole

PODSTAWA PRAWNA

- Art. 54 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz.U. nr 83, poz. 930 z późn. zm.).

 

- Art. 5a pkt 6 oraz art. 5b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

 

- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

 

- Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 68, poz. 450).

 

- Ustawa z dnia 10 września 1999 r. kodeks karny skarbowy (Dz.U. nr 83, poz. 930 z późn. zm.).

 

- Rozporządzenie ministra finansów z dnia 28 marca 2006 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. nr 51, poz. 375 z późn. zm.).