Ewidencja księgowa materiałów w przerobie

W procesie gospodarowania zdarza się, że zapasy przed przekazaniem ich do produkcji wyrobów (materiały, półprodukty) lub do sprzedaży (towary) wymagają uprzedniego przetworzenia. Wówczas przedsiębiorstwo może poddać je odpowiedniej obróbce we własnym zakresie (przerób własny) lub w drodze zlecenia firmom zewnętrznym (przerób obcy). Przerób materiałów i półproduktów ma na celu dostosowanie ich do potrzeb produkcji. Poddane przerobowi nabierają nowych cech użytkowych niezbędnych w poszczególnych fazach produkcji. Przerób handlowy towarów ma na celu ich przygotowanie do sprzedaży. Stanowi on pewnego rodzaju przedłużenie procesów wytwórczych niezbędne dla przystosowania towarów do potrzeb handlu detalicznego. Polega przede wszystkim na kompletowaniu towarów, z czym związane jest przekształcenie asortymentu produkcyjnego w handlowy, paczkowaniu towarów, ich sortowaniu, porcjowaniu, rozlewaniu czy uszlachetnianiu.

W księgach rachunkowych

Ewidencję materiałów w przerobie wskazane jest prowadzić na wyodrębnionym koncie 31-2 „Materiały w przerobie”. Konto to obciąża wartość materiałów wydanych do przerobu z magazynu lub bezpośrednio z zakupu oraz koszty poniesione w związku z przerobem (w tym również koszty transportu oraz załadunku i wyładunku materiałów). W ciężar ww. konta zapisywane są także nadwyżki ujawnione w przerobie oraz różnica między wartością materiałów otrzymanych z przerobu a wartością materiałów wydanych do przerobu i kosztami przerobu. Z kolei na uznanie konta 31-2 księguje się wartość otrzymanych z przerobu materiałów, określoną w nowych cenach ewidencyjnych. Na dobro tego konta zapisywane są również niedobory i szkody ujawnione w przerobie, powstałe przy przerobie odpady, zwroty niezużytych materiałów oraz różnica między wartością materiałów wydanych do przerobu i kosztami przerobu a wartością materiałów otrzymanych z przerobu. Konto 31-2 powinno wykazywać saldo debetowe oznaczające wartość materiałów znajdujących się w przerobie oraz ewentualne koszty przerobu przypadające na nierozliczone jeszcze materiały. Ewidencja materiałów w przerobie powinna być prowadzona w ujęciu ilościowo-wartościowym według miejsc przerobu (własnych wydziałów, którym przekazano materiały do przerobu, lub jednostek obcych, w przypadku gdy przerób zlecono na zewnątrz), asortymentów i poszczególnych partii przerabianych materiałów, w sposób umożliwiający prawidłowe ich rozliczenie.

Jak ewidencjonować w księgach rachunkowych koszty zakupu

Cena ewidencyjna materiałów po przerobie obejmuje:

● wartość materiałów przekazanych do przerobu określoną na podstawie faktycznych cen zakupu/nabycia lub stałych cen ewidencyjnych obejmujących różnice między tymi cenami a faktycznymi cenami zakupu/nabycia,

● koszty przerobu w oparciu o  faktury otrzymane od usługodawców,

● dodatkowe koszty przerobu (koszty przewozu, załadunku i wyładunku).

Należy również pamiętać, że materiały w przerobie obcym stanowią zapas podmiotu. Stanowią one składniki aktywów obrotowych znajdujących się poza przedsiębiorstwem. U zleceniobiorcy, któremu zlecono wykonanie przerobu, materiały te podlegają natomiast jedynie ewidencji pozabilansowej. Reguły oraz sposób rozliczania zapasów oddanych do przerobu powinna regulować polityka rachunkowości danego podmiotu.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)

Ujęcie materiałów w przerobie w księgach rachunkowych wymaga następujących zapisów:

1. Wydanie materiałów do przerobu

● Wn konto 31-2 „Materiały w przerobie”

● Ma konto 31-1 „Materiały” (z  magazynu) lub konto 30 „Rozliczenie zakupu” (bezpośrednio po zakupie)

2. Koszty przerobu oraz dodatkowe koszty związane z przerobem

a) przerób własny (koszty poniesione przez własne wydziały produkcyjne)

● Wn konto 31-2 „Materiały w przerobie”

● Ma konto 79-0 „Obroty wewnętrzne”

oraz równolegle

● Wn konto 79-1 „Koszty obrotów wewnętrznych”

● Ma konto 50 „Koszty działalności podstawowej-produkcyjnej” lub konto 60 „Produkty gotowe i półprodukty”

b) przerób obcy (dane z faktur VAT dokumentujących zakup usług przerobu obcego)

● Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”

● Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (VAT naliczony)

● Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”

oraz równolegle

● Wn konto 31-2 „Materiały w przerobie”

● Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”

3. Niedobory (szkody) i nadwyżki ujawnione w przerobie (własnym i obcym)

● Wn/Ma konto 31-2 „Materiały w przerobie”

● Ma/Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (Rozliczenie niedoborów i nadwyżek)