Jak wykazać w księgach rachunkowych skutki toczącego się postępowania sądowego

Spółka tworzy rezerwy związane ze skutkami toczącego się postępowania sądowego, jeżeli przeciwko jednostce wniesiono pozew, a prawdopodobieństwo wyroku niekorzystnego jest większe niż prawdopodobieństwo wyroku korzystnego. Trudno ocenić, jakie jest prawdopodobieństwo wygrania postępowania sądowego. Spółka w ocenie przebiegu postępowania sądowego może się wspomagać opinią prawników. Ustalając kwotę rezerwy, należy wziąć pod uwagę nie tylko kwotę roszczenia określoną w pozwie, ale również koszty postępowania sądowego.

Zgodnie z art. 35d ustawy o rachunkowości rezerwy tworzy się na:

1) pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego;

2) przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań.

Niewykorzystana rezerwa na naprawy gwarancyjne w księgach rachunkowych

Utworzoną rezerwę ujmuje się w:

● pozostałe koszty operacyjne,

● koszty finansowe,

zależnie od okoliczności, z którymi wiążą się przyszłe zobowiązania.

Jeżeli w wyniku postępowania sądowego spółka zostanie zobowiązana do zapłaty roszczenia, na które uprzednio utworzono rezerwę, zostaje ona odpowiednio pomniejszona o kwotę zobowiązania.

W przypadku korzystnego dla spółki wyroku sądowego niewykorzystane rezerwy, wobec zmniejszenia lub ustania ryzyka uzasadniającego ich utworzenie, zwiększają na dzień, na który okazały się zbędne, odpowiednio:

● pozostałe przychody operacyjne,

● przychody finansowe. ©?

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)

PRZYKŁAD

Skutki związane z procesem

Spółka podpisała w 2014 r. umowę o dofinansowanie projektu w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W trakcie kontroli w sierpniu 2015 r. instytucja pośrednicząca stwierdziła nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z dotacji i nakazała ich zwrot. Prezes spółki, po zasięgnięciu opinii prawnej, odmówił zwrotu wskazanych kwot. Instytucja pośrednicząca skierowała do sądu pozew o zwrot nieprawidłowo wydatkowanych środków.

W związku z postępowaniem sądowym:

● istnieje obowiązek zabezpieczenia nieprawidłowo wydatkowanych środków unijnych wraz z odsetkami od nich, a także kosztów postępowania sądowego,

● zgodnie z opinią prawnika nie można przewidzieć wyniku toczącego się postępowania sądowego, stąd wypływ środków zawierających korzyści ekonomiczne jest prawdopodobny,

● możliwy jest wiarygodny szacunek podstawowej kwoty roszczenia oraz kosztów sądowych.

Spółka utworzyła rezerwę na:

a) podstawową kwotę roszczenia wynoszącą 150 000 zł,

b) odsetki liczone od terminu płatności żądanej kwoty do dnia bilansowego wynoszące np. 5424 zł [(150 000 zł x 11 proc. ) : 365 dni] x 120 dni – zaokrąglone do 1 zł,

c) koszty postępowania sądowego wynoszące 5 proc. podstawowej kwoty roszczenia, tj. 7500,00 zł.

Jak archiwizować dokumenty księgowe