REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady dotyczące wyboru biegłego rewidenta

Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Zasady dotyczące wyboru biegłego rewidenta /Fotolia
Zasady dotyczące wyboru biegłego rewidenta /Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Wybór biegłego rewidenta jest mocno ograniczony. Już nie tylko zarząd, ale też szeroko pojęte kierownictwo nie może być decyzyjne w tej sprawie. A to w takich spółkach, jak cywilne i osobowe, budzi wątpliwości.

REKLAMA

Autopromocja

Pojawiły się one po tym, jak zmieniono art. 66 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Jeszcze do niedawna wynikało z niego, że biegłego rewidenta wybiera co do zasady organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki. [ramka] Nie mógł to być zarząd, co miało znaczenie dla spółek kapitałowych. Nowelizacja ustawy zamieniła określenie „zarząd” na „kierownik”, co dziś przekłada się na działalność nie tylko spółek z o.o. czy akcyjnych, ale też np. cywilnych, jawnych, czy komandytowych. Ich wspólnicy pytają: kto fizycznie ma wybrać biegłego rewidenta, skoro my w jednej osobie pełnimy często wszystkie funkcje, i kierownicze, i nadzorcze, a w tym zatwierdzające sprawozdania? Trudno bowiem wyobrazić sobie sytuację, iż będzie powoływana rada nadzorcza lub jakiś inny organ niewymagany przepisami prawa w celu dokonania wyboru audytora, dlatego że kierownicy jednostki i wspólnicy to te same osoby.

WAŻNE

Podmiot uprawniony do badania sprawozdania nadal musi być niezależny od jednostki i jej kierownictwa. Badanie sprawozdania finansowego jest przecież zweryfikowaniem, czy kierownik jednostki należycie wywiązywał się ze swoich obowiązków w zakresie rachunkowości wskazanych w art. 4 ust. 5 ustawy. Dlatego do tej pory zarząd, a po zmianie – kierownik – nie może dokonać wyboru podmiotu uprawnionego do badania lub przeglądu sprawozdań finansowych. Chodzi o uniknięcie sytuacji, gdy kontrolowany wybiera kontrolującego

Zmiany w rachunkowości od 2016 roku

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podobnie w przypadku osoby fizycznej prowadzącej indywidualną działalność gospodarczą. Kierownikiem jednostki też jest ta sama osoba, czyli właściciel działalności gospodarczej, który postanawia o zatwierdzeniu sprawozdania.

Szersze pojęcie

Definicja kierownika zawarta w art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości jest szersza niż określenie zarządu, choćby w świetle ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem (art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości) jest to członek zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członkowie tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej – wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej – komplementariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę. Przepis ten stosuje się odpowiednio do osób wykonujących wolne zawody. Za kierownika jednostki uważa się również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu upadłościowym, a od 1 stycznia 2016 r. w postępowaniu restrukturyzacyjnym.

Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)

Wprowadzona nowelizacja nie zmieni nic w przypadku jednostek, w których powoływany jest zarząd. Nadal członkowie tego organu nie mogą i nie będą mogli dokonać wyboru podmiotu upoważnionego do badania sprawozdania finansowego. Dlatego w praktyce dość często stosowanym rozwiązaniem w spółkach akcyjnych jest zawarcie w statucie postanowienia, że organem uprawnionym do wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdania finansowego będzie rada nadzorcza. Podobne rozwiązania funkcjonują też często w bardzo dużych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, gdzie wybór taki scedowuje się w umowach spółek na komisje rewizyjne lub rady nadzorcze (jeśli są powoływane).

Praktyka nie taka straszna

Wróćmy jednak do spółek cywilnych i osobowych – choć nowe brzmienie przepisów wymusza podział ról, to w praktyce problem ten nie będzie występował, bo biegły, przystępując w nich do badania, nie analizuje, kto jest kierownikiem jednostki. Prosi tylko o uchwałę – odpowiednio: zgromadzenia właścicieli albo wspólników, na mocy której dokonano wyboru. Zatem w praktyce, mimo zmiany w ustawie, osoba prowadząca działalność gospodarczą, wybierając podmiot uprawniony do badania sprawozdania finansowego, będzie występowała jako osoba uprawniona do zatwierdzenia sprawozdania, a nie jako osoba odpowiedzialna za prowadzenie bieżących spraw tej jednostki, czyli kierownik. Podobnie w przypadku spółek, np. cywilnych lub jawnych. Wspólnicy będą pełnili funkcję kierownika jednostki, a na zgromadzeniu wspólników będą zapominali o tej roli i jako zgromadzenie wspólników będą dokonywali wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. Oczywiście bardziej klarowna sytuacja będzie miała miejsce w tych spółkach wtedy, gdy nie wszyscy wspólnicy są uprawnieni do bieżącego prowadzenia spraw spółki. Podkreślić należy, że nowelizacja nie została przyjęta, aby zagmatwać kwestię wyboru audytora w tych wskazanych powyżej jednostkach, ale po to, by nie było wątpliwości w jednostkach, w których zarząd formalnie nie funkcjonuje. Przepis wskazuje, że co do zasady należy rozdzielić funkcje kierownicze od funkcji kontrolnych i temu zakaz wyboru audytora przez kierownika jednostki ma służyć. A że praktyka gospodarcza nierzadko płata figle – przykładem jest choćby kwestia spółek jawnych czy osób fizycznych. Należy też zauważyć, że dotąd nie budził wątpliwości co do umocowania prawnego wybór biegłego rewidenta w spółce z o.o. przez walne zgromadzenie udziałowców, gdzie ci wszyscy udziałowcy byli członkami zarządu.

Prawidłowa procedura

Dokonując wyboru audytora, zarówno przed, jak i po nowelizacji ustawy, należy uwzględnić art. 56 ust. 2–4 ustawy z 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i wynikające z niego zasady bezstronności i niezależności biegłego rewidenta. Badanie przeprowadzone z naruszeniem określonych tam zasad jest nieważne z mocy prawa (por. art. 66 ust. 6 ustawy o rachunkowości).

Ponadto w jednostkach zainteresowania publicznego należy mieć na uwadze art. 89 ww. ustawy o biegłych rewidentach. Określono tam, że kluczowy biegły rewident (podpisujący opinię i raport) nie może wykonywać czynności rewizji finansowej w tej samej jednostce zainteresowania publicznego w okresie dłuższym niż pięć lat i ponownie może je wykonywać dopiero po upływie dwóch lat. Przy czym ograniczenie to dotyczy biegłych rewidentów, a nie firm audytorskich (podmiotów uprawnionych).

Polecamy: IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Przypomnieć należy, że uchwała o wyborze biegłego rewidenta powinna zawierać co najmniej:

- wskazanie numeru uchwały i organu, który jej dokonuje (rada nadzorcza, zgromadzenie udziałowców),

- datę jej podjęcia,

- wskazanie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdania finansowego, który został wybrany,

- wskazanie sprawozdania finansowego, które będzie podlegało badaniu (np. sprawozdanie finansowe spółki za 2015 r.),

- wskazanie, że uchwała wchodzi w życie z dniem powzięcia.

Dodatkowo warto w takiej umowie wskazać:

- termin badania,

- zobowiązanie kierownika jednostki do zawarcia umowy z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdania finansowego, (choć wynika to wprost z art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości),

- podstawę prawną do podjęcia tej uchwały.

Organ dokonujący wyboru podmiotu uprawnionego nie zawiera umowy o badanie sprawozdania finansowego. Zgodnie z art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości umowę z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych zawiera kierownik jednostki.

Warto podkreślić, że odpowiedzialność za niewywiązanie się z obowiązku poddania badaniu sprawozdania finansowego ponosi kierownik jednostki jako osoba odpowiedzialna za wykonywanie obowiązków z zakresu rachunkowości. Jeśli roczne sprawozdanie finansowe nie zostanie poddane badaniu przez biegłego rewidenta mimo ustawowego obowiązku, to kierownikowi jednostki grożą sankcje przewidziane w art. 79 pkt 1 ustawy o rachunkowości: „Kto wbrew przepisom ustawy nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności”.

Zadania

Biegły rewident ma za zadanie zweryfikować, czy sprawozdanie finansowe wiernie i rzetelnie odzwierciedla obraz sytuacji majątkowej, finansowej i wynik finansowy jednostki, czy zostało przygotowane zgodnie z obowiązującymi jednostkę regulacjami prawa i czy we właściwy sposób zastosowano postanowienia polityki rachunkowości. Jest to zatem ocena tego, jak kierownictwo jednostki wywiązało się ze swoich obowiązków w zakresie:

- opracowania i stosowania przyjętych zasad (polityki) rachunkowości;

- prowadzenia na podstawie dowodów księgowych ksiąg rachunkowych;

- okresowego ustalania lub sprawdzania drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów;

- wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego;

- terminowego i zgodnego z obowiązującymi jednostkę przepisami nie tylko prawa bilansowego sporządzania sprawozdań finansowych;

- gromadzenia i przechowywania dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą;

- poddania badaniu, składania do właściwego rejestru sądowego, udostępniania i ogłaszania sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą (w szczególności dotyczy to sprawozdania za poprzedni okres).

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Kierownik jednostki jest odpowiedzialny za te zadania, mimo że nie wypełnia ich osobiście – odpowiada z tytułu nadzoru. ©?

Wyboru biegłego dokonuje:

- w spółce akcyjnej – zwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy,

- w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – zwyczajne zgromadzenie wspólników,

- w spółce komandytowo-akcyjnej – walne zgromadzenie,

- w spółce komandytowej – wspólnicy,

- w spółce partnerskiej – wspólnicy,

- w spółce jawnej – wspólnicy,

- w spółce cywilnej – wspólnicy,

- u osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą – ta osoba, która prowadzi działalność gospodarczą,

- w spółdzielni – walne zgromadzenie spółdzielców,

- w spółkach Skarbu Państwa – organ założycielski (minister Skarbu Państwa lub wojewoda),

- w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej – organ stanowiący w jednostce tworzącej, np. rada gminy, rada powiatu,

- w instytucie badawczym – minister nadzorujący,

- w instytucji kultury – organ zarządzający organizatora, np. burmistrz, wójt, chyba że statut tej instytucji wskazuje, iż organem zatwierdzającym będzie organ stanowiący organizatora instytucji kultury, tj. rada gminy.

Podsumowanie

Od 1 stycznia 2016 r., bo nowelizacja ustawy ma obowiązkowe zastosowanie do sprawozdań za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się 1 stycznia 2016 r. lub później, należy zwrócić szczególną uwagę na to, że członkowie organu uprawnionego do zatwierdzenia sprawozdania finansowego będą występować z pozycji kontrolnej, dokonując wyboru podmiotu audytora. Dlatego nie powinni podejmować tej decyzji przez pryzmat swoich codziennych obowiązków związanych z bieżącym zarządzaniem jednostką, prowadzeniem jej spraw, jeśli oczywiście jednocześnie są kierownikami jednostki poddającej swoje sprawozdanie finansowe badaniu przez biegłego. W jednostkach, gdzie funkcje w organach kierowniczych i organach uprawnionych do zatwierdzania sprawozdań są osobowo rozdzielone, nowelizacja ustawy nie przyniosła żadnych zmian.

dr Katarzyna Trzpioła

Katedra Rachunkowości i Finansów UW

Podstawa prawna:

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Ustawa z 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1333). Ustawa z 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1011 ze zm.).

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe stawki podatku od środków transportowych w 2025 r. Kto i kiedy płaci ten podatek?

Przewoźnicy mogą odetchnąć z ulgą. Po sporych podwyżkach podatku od środków transportowych w 2024 roku, w obecnym 2025 r. ich poziom wzrósł tylko nieznacznie. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów, w 2025 roku maksymalna stawka opłaty zwiększy się o niecałe 3 proc., podczas gdy w 2024 roku podwyżka wyniosła aż 15 proc.

Nowe przepisy dla firm transportowych od 2025 roku: polscy przewoźnicy mogą wynająć pojazd za granicą

Początek 2025 r. zapowiada zmiany wpływające na funkcjonowanie polskich firm transportowych. Jedną z nich jest nowelizacja ustawy o transporcie drogowym z 21 listopada 2024 r., zgodnie z którą polscy przewoźnicy od niedawna mogą wypożyczyć ciężarówkę zarejestrowaną za granicą. Rozwiązanie to może przynieść korzyści firmie transportowej i zwiększyć np. elastyczność operacyjną czy ograniczyć liczbę przestojów, ale ma też swoje ograniczenia. Jakie? Co ważniejsze, nieprzestrzeganie nowych regulacji niesie ryzyko dotkliwych kar finansowych dla przewoźników.

Rewolucja w branży finansowej: Konferencja dla Biur Rachunkowych i Księgowych

W dynamicznie zmieniającym się świecie finansów, bycie na bieżąco z trendami i nowymi regulacjami to klucz do sukcesu. Dlatego już w marcu 2025 roku odbędzie się jedno z najważniejszych wydarzeń w branży – Konferencja dla Biur Rachunkowych i Księgowych – KONEL. To niepowtarzalna okazja, by poszerzyć wiedzę, nawiązać kontakty i zyskać przewagę konkurencyjną.

Urojona podmiotowość podatników - skutki. Błędne przekonanie, czy świadome oszustwo?

Czy można mieć urojenia podatkowe? Oczywiście tak i mogą z nich wynikać nawet realne w sensie prawnym zobowiązania podatkowe. Nie jest to również zjawisko na wskroś marginalne, bo owe urojenia wynikają z błędnego odczytania i zastosowania norm prawnych, przy czym ów błąd wcale nie musi być czymś nieuświadomionym – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

Unijne rozporządzenie DORA już obowiązuje. Które firmy muszą stosować nowe przepisy od 17 stycznia 2025 r.?

Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.

Transfer danych osobowych do Kanady – czy to bezpieczne? Co na to RODO?

Kanada to kraj, który kojarzy się nam z piękną przyrodą, syropem klonowym i piżamowym shoppingiem. Jednak z punktu widzenia RODO Kanada to „państwo trzecie” – miejsce, które nie podlega bezpośrednio unijnym regulacjom ochrony danych osobowych. Czy oznacza to, że przesyłanie danych na drugi brzeg Atlantyku jest ryzykowne?

e-Urząd Skarbowy w Twoim telefonie! Nowa aplikacja zmienia sposób korzystania z usług skarbowych

Ministerstwo Finansów wprowadza rewolucję w dostępie do usług skarbowych. Aplikacja e-Urząd Skarbowy pozwala na szybkie i bezpieczne załatwianie spraw urzędowych. To dopiero początek – kolejne aktualizacje przyniosą jeszcze więcej funkcji!

W 2025 roku oprocentowanie lokat bankowych mocno spadnie. Jak zadbać o oszczędności?

Banki przewidują mocny spadek stóp procentowych. Przykładowo BNP Paribas prognozuje, że na koniec 2025 roku podstawowa stopa procentowa NBP spadnie do 4%, czyli obniży się aż o 1,75 p.p. Z kolei PKO BP zakłada, że stopy procentowe spadną do 3,5%-4% do końca 2026 r. Te oczekiwania już teraz wpływają na oprocentowanie lokat bankowych. Rankomat.pl zwraca uwagę, że średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane NBP) wyniosło zaledwie 3,96% i w kolejnych miesiącach prawdopodobnie będzie dalej spadać. Między innymi dlatego w 2025 r. warto zmienić część swoich nawyków finansowych, do których przywykliśmy w ostatnich dwóch latach.

REKLAMA

Jak opodatkować przychody z najmu? Kluczowe zasady i przepisy

Przychody z najmu można opodatkować ryczałtem lub w ramach działalności gospodarczej. Wybór odpowiedniego sposobu zależy od rodzaju najmu i decyzji podatnika. Sprawdź, jakie zasady obowiązują, jakie stawki podatkowe mają zastosowanie oraz kiedy najem kwalifikuje się jako odrębne źródło przychodów.

9000 zł brutto średniej pensji w Polsce w 2025 r. Kiedy pęknie bariera psychologiczna 10 tys. zł miesięcznie?

Główny Urząd Statystyczny podał, że w grudniu 2024 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 8.821,25 zł. Eksperci oceniają, że w 2025 roku na pewno przeciętne wynagrodzenie w przedsiębiorstwach przekroczy kwotę 9.000 zł brutto (ok. 6.450 zł netto). Natomiast zdaniem przedsiębiorców, granicą psychologiczną przeciętnej miesięcznej pensji w Polsce jest kwota 10 000 zł brutto (ok. 7.150 zł netto). Kiedy ta granica zostanie przełamana?

REKLAMA