Tematy - Umorzenie udziałów

Zakres zwolnienia z opodatkowania na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych obejmuje przymusowe i warunkowe umorzenia udziałów przez spółkę. Zwolnienie z CIT nie dotyczyły natomiast umorzeń dobrowolnych.

Spółki przez wiele lat toczyły spory z organami podatkowymi, czy przekazując odchodzącemu udziałowcowi nieruchomość w zamian za jego umorzone akcje muszą odprowadzić podatek VAT z tego tytułu. Spór zakończył Naczelny Sąd Administracyjny uznając, że czynność ta podlega opodatkowaniu. Takie niekorzystne dla podatników stanowisko zajął również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Obniżenie kapitału zakładowego w trybie tzw. procedury dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia nie spowoduje powstania przychodu po stronie spółki, w rozumieniu przepisów ustawy o CIT, a w konsekwencji transakcja ta pozostanie bez wpływu na dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem ustawy o CIT.

Przekazanie przez spółkę akcyjną na rzecz jednego z jej akcjonariuszy własności nieruchomości tytułem wynagrodzenia za nabycie przez tą spółkę (w ramach procedury umorzenia akcji posiadanych przez tego akcjonariusza w kapitale zakładowym spółki), stanowi odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu VAT, o ile ta nieruchomość jest związana z działalnością gospodarczą spółki akcyjnej.

Nabycie przez spółkę udziałów wspólnika bez wynagrodzenia lub po cenie niższej niż wartość rynkowa, w celu ich umorzenia nie jest świadczeniem nieodpłatnym i jest zdarzeniem neutralnym podatkowo na gruncie ustawy o CIT.

Wystąpienie wspólnika (akcjonariusza) ze spółki kapitałowej, co do zasady wiąże się z przeniesieniem praw i obowiązków udziałowych na inny podmiot. Ustawodawca przewidział, jednak instytucję, która nie jest powiązana z sukcesją praw – umorzenie udziałów (akcji). Czy organy podatkowe i sądy pozwalają zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na nabycie tych udziałów lub akcji?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zasadniczo nie może nabywać własnych udziałów, np. poprzez zakup od swojego udziałowca. Zgodnie bowiem z art. 200 § 1 Kodeksu spółek handlowych, spółka nie może obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów. Ponadto, jak czytamy w dalszej części tej regulacji, zakaz ten dotyczy również obejmowania lub nabywania udziałów bądź przyjmowania ich w zastaw przez spółkę albo spółdzielnię zależną. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, nabycie w celu umorzenia udziałów oraz nabycie albo objęcie udziałów w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.

W wyniku nabycia przez spółkę własnych udziałów w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia spółka nie uzyska przysporzenia majątkowego o konkretnym wymiarze finansowym. Po jej stronie nie powstanie więc przychód w rozumieniu ustawy o CIT, a tym samym transakcja pozostanie bez wpływu na dochód podlegający opodatkowaniu tym podatkiem.

Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na to, że skutkiem umorzenia udziałów własnych spółki z o.o. nabytych od danego wspólnika w celu umorzenia jest ich prawne unicestwienie i utrata przez tego wspólnika wszystkich (lub części) praw udziałowych w spółce.

Przez lata sądy administracyjne nie mówiły jednym głosem w zakresie tego, czy przekazanie wspólnikowi przez spółkę towarów w zamian za nabyte od tego wspólnika udziały w celu ich umorzenia stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Kwestia ta została jednoznacznie rozstrzygnięta w uchwale siedmiu sędziów NSA z 16 listopada 2015 r. (sygn. akt I FPS 6/15).

Odsetki od pożyczki zaciągniętej przez spółkę przekształcaną od wspólnika, w celu poprawy jej płynności finansowej utraconej wskutek wypłaty wynagrodzenia za umorzone udziały innemu wspólnikowi, nie są kosztem uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Po śmierci wspólnika, spadkobiercy dziedziczą udziały w spółce. Gdy spadkobiercy sprzedadzą te odziedziczone udziały muszą zapłacić PIT. Natomiast jeżeli umowa spółki nie pozwala na zastąpienie wspólników przez ich spadkobierców (i objęcie przez nich udziałów) – wtedy spadkobiercy mogą otrzymać spłaty za umorzone udziały. Sądy administracyjne uważają, że w przypadku tych spłat spadkobiercy nie muszą płacić podatku dochodowego.

Ekwiwalent za udziały zmarłego wspólnika spółki z o.o. (równowartość), jako prawo majątkowe podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i z chwilą wypłaty tych udziałów w pieniądzu spadkobiercom nie podlega ponownemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Dostosowanie wartości nominalnej udziałów pozostałych w spółce z o.o. po umorzeniu do niezmienionego kapitału zakładowego a podwyższenie kapitału zakładowego – to samo czy nie?

Dochód podlegający opodatkowaniu PIT zostanie ustalony jako różnica pomiędzy wartością przychodu uzyskanego na skutek umorzenia udziałów, tj. kwoty wynagrodzenia wypłaconego przez spółkę, a wartością rynkową udziałów z dnia ich nabycia w drodze darowizny.

Udziałowcem spółki A z o.o. jest osoba fizyczna posiadająca udziały o wartości nominalnej 100 000 zł oraz spółka B z o.o. posiadająca udziały o wartości nominalnej 50 000 zł. Planowana jest likwidacja spółki A z o.o. Czy przychód z tytułu likwidacji tej spółki osiągnięty przez osobę fizyczną będzie mógł być pomniejszony o koszty nabycia udziałów przez tę osobę? Czy korzystniejsze byłoby umorzenie tych udziałów?

Umorzenie udziałów

Umorzenie udziałów przez spółkę a zwolnienie z CIT

Przekazanie nieruchomości w zamiana za umorzone akcje podlega VAT

Dobrowolne umorzenie udziałów bez wynagrodzenia – skutki w CIT

Przekazanie nieruchomości tytułem wynagrodzenia za akcje to dostawa opodatkowana VAT

Okazyjne nabycie przez spółkę z o.o. udziałów wspólnika w celu ich umorzenia a przychód w CIT

Dobrowolne umorzenie udziałów (akcji) a prawo do rozliczenia kosztów nabycia udziałów

Nabycie udziałów w celu umorzenia bez PCC

Umorzenie udziałów w spółce z o.o. bez wynagrodzenia – skutki w CIT

Skutki umorzenia udziałów w spółce z o.o.

Przeniesienie własności towarów w zamian za umorzenie udziałów to dostawa opodatkowana VAT

Czy są kosztem podatkowym odsetki od pożyczki zaciągniętej przez spółkę od jej wspólnika na sfinansowanie umorzenia udziałów?

Spadkobiercy nie płacą PIT od spłat za umorzone udziały w spółce

Podatek od spadków i ekwiwalentu za udziały zmarłego wspólnika spółki z o.o.

Skutki umorzenie udziałów w spółce z o.o.

Przymusowe umorzenie udziałów nabytych w drodze darowizny – skutki w PIT

Przychód z likwidacji spółki i przychód z umorzenia udziałów - co jest korzystniej opodatkowane?