REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umorzenie udziałów przez spółkę a zwolnienie z CIT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Umorzenia udziałów przez spółkę a zwolnienie z CIT /Fot. Fotolia
Umorzenia udziałów przez spółkę a zwolnienie z CIT /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zakres zwolnienia z opodatkowania na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych obejmuje przymusowe i warunkowe umorzenia udziałów przez spółkę. Zwolnienie z CIT nie dotyczyły natomiast umorzeń dobrowolnych.

REKLAMA

17 lipca 2018 r. WSA w Warszawie uchylił decyzję Urzędu Kontroli Skarbowej zarzucającą pozorność dokonanego przez spółkę przymusowego umorzenia udziałów (III SA/Wa 3163/17). Organ stwierdził, że umorzenie było dobrowolne. Ta subtelna zmiana przymiotnika w kwalifikacji czynności miała kosztować firmę blisko 195 milionów złotych.

Domiar po 5 latach. 142 miliony i aż 37% odsetek

W grudniu 2011 r. na mocy umowy spółki P1 Sp. z o.o. nastąpiło przymusowe umorzenie jej udziałów w zamian za wynagrodzenie. Obniżenie kapitału zakładowego P1, spółki córki i jedynego wspólnika Emperia Holding S.A., zostało stwierdzone postanowieniem wydziału gospodarczego KRS Sądu Rejonowego w Lublinie w kwietniu 2012 r. Po niespełna 5 latach, w styczniu 2017 r., Emperia otrzymała decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej określającą zobowiązanie w podatku dochodowym od osób prawnych za 2011 r. w wysokości ponad 142 mln zł. Mimo iż ustalenie po 5 latach zobowiązania podatkowego było rezultatem tak późno wydanej w tej sprawie decyzji przez organ skarbowy, to spółka, zgodnie z art. 53 i 55 Ordynacji podatkowej, została obarczona dodatkowym ciężarem w wysokości ponad 52 mln zł odsetek za zwłokę.

Zwolnienie z CIT

W stanie prawnym z grudnia 2011 r. dochód z umorzenia udziałów stanowił dochód z udziału w zyskach osób prawnych (art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397) pod warunkiem, że nie dotyczył umorzenia udziałów objętych za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (art. 10 ust. 1b). Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o CIT dochód z umorzenia udziałów podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w wysokości 19%. Niemniej spełnienie przesłanek określonych w ust. 4-6 tego artykułu zwalniało tak osiągnięty dochód z podatku CIT. Spółka uzyskująca dochód musiała podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów na terytorium RP lub innego państwa Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, bez względu na miejsce ich osiągania. Ponadto musiała posiadać bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów w kapitale spółki wypłacającej dochód z udziału w zyskach osób prawnych oraz nie mogła korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów. Spełnienie czwartej przesłanki wymagało od spółki wypłacającej dochód posiadania statusu podatnika podatku dochodowego oraz siedziby lub zarządu na terytorium RP.

Umorzenie dobrowolne a przymusowe

REKLAMA

Zastosowanie zwolnienia z art. 22 ust. 4-6 nie budziłoby żadnych wątpliwości, gdyby nie nowelizacja ustawy o CIT z dnia 25 listopada 2010 r. (Dz.U. z 2010 r. nr 226, poz. 1478), która weszła w życie 1 stycznia 2011 r. Uchyliła ona bowiem pkt 2 art. 10 tej ustawy, wyrzucając ze źródeł dochodów z udziału w zyskach osób prawnych „dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki, w celu umorzenia tych udziałów (akcji)” (Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397). Od tego momentu organy podatkowe zaczęły uzależniać możliwość skorzystania ze zwolnienia od przymiotowości umorzenia udziału. Zwolnienia obejmowały umorzenia przymusowe i warunkowe. Nie dotyczyły natomiast umorzeń dobrowolnych (zob. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 04.07.2011 r., IPPB3/423-299/11-2/JB).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych: „§ 1. (…) Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. (…) § 4. Umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym” (Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037 z późn.zm., brzmienie przepisów identyczne, jak w grudniu 2011 r.).

Znajomość prawa szkodzi

31 stycznia 2017 r. spółka otrzymała decyzję, w której Dyrektor UKS podważył przymusowy charakter umorzenia udziałów spółki córki, zarzucając przeprowadzonej czynności pozorność. Powołując się m.in. na kontrolę kapitałowo-osobową jednej spółki nad drugą, stwierdził, że w rzeczywistości doszło do dobrowolnego umorzenia udziałów. Jak uzasadniał organ: „zamiarem stron było takie ukształtowanie stosunków Emperia Holding S.A. ze Spółką P1, by – przy zachowaniu formalnej zgodności z prawem podejmowanych czynności – zmierzały do osiągnięcia celu sprzecznego z prawem podatkowym” (za „Sprawozdanie Zarządu z działalności Spółki Emperia Holding S.A. w 2017 roku”).

Polecamy: CIT 2018. Komentarz

Zaskakujący dla spółki mógł być zwłaszcza fakt powołania się przez organ przy formułowaniu zarzutów pozorności na powiązania kapitałowe obu spółek. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych jako jedną przesłankę konieczną do zastosowania ulgi z art. 22 ust. 4-6 wymienia bowiem bezpośrednie posiadanie przez spółkę uzyskującą przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych nie mniej niż 10% udziałów w kapitale spółki wypłacającej ów przychód (art. 22 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT).


Zarzut pozorności i podważanie prawomocnego orzeczenia sądu

REKLAMA

Spółka złożyła od tej decyzji odwołanie. Ponieważ Dyrektor Izby Administracji Skarbowej utrzymał ją w mocy, sprawa trafiła przed Wojewódzki Sąd Administracyjny. Zdaniem spółki decyzja Dyrektora UKS stała w sprzeczności nie tylko z prawem podatkowym, ale także z prawem cywilnym i prawem spółek handlowych. Przede wszystkim uchwała nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, którą spółka dokonała umorzenia przymusowego, jako jednostronna czynność prawna nieskierowana do konkretnego adresata, nie mogła być obarczona zarzutem pozorności. Spółka podniosła również, że aby doszło do dobrowolnego umorzenia udziałów, musiałaby zostać zawarta pomiędzy wspólnikiem a spółką umowa nabycia udziałów celem ich umorzenia. Do tego jednak nigdy nie doszło.

Zarzut pozorności czynności prawnej jest negacją istnienia określonego stosunku prawnego. Skoro taki zarzut stanowi podstawę sporu między dokonującym tej czynności a organem, to podnoszący go organ powinien, zgodnie z instrukcją art. 199a § 3 Ordynacji podatkowej, wystąpić do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku. A w przeciwieństwie do organu podatkowego, który sam dokonywał takich ustaleń w obszarze prawa prywatnego, dokonanie przymusowego umorzenia udziałów przez spółkę zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu rejestrowego.

Przedsiębiorcy muszą walczyć o swoje firmy w sądach

W wyroku z 17 lipca WSA w Warszawie zgodził się ze spółką, że organ podatkowy nie mógł samodzielnie ustalać istnienia lub nieistnienia spornego stosunku prawnego i powinien zwrócić się w tej sprawie do sądu powszechnego (III SA/Wa 3163/17). Czy zrobi to wydający decyzję na podstawie art. 199a § 2 Ordynacji podatkowej fiskus: „Jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej” (Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926 z późn.zm.) – zależy od tego, czy dysponuje wystarczającym materiałem dowodowym do wystąpienia przed sąd powszechny. Jeśli nie, wówczas może zaskarżyć wyrok WSA lub po prostu zmienić swoją decyzję.

Bez względu na kształt ostatecznego zakończenia sporu spółki z fiskusem już samo jego istnienie pokazuje, w jakim położeniu się znajdują i z jaką rolą muszą godzić się przedsiębiorcy. Organy podatkowe nie tylko odmawiają im przychylnych rozstrzygnięć co do czynności, jakie chcieliby podjąć, a o które pytają we wnioskach o wydanie interpretacji podatkowej, ale także sięgają do czynności, które miały miejsce wiele lat wstecz i z nich „lekką ręką” wyprowadzają bardzo negatywne dla firm konsekwencje. Pomimo tego, że te działają zgodnie z literą prawa, to i tak w jednej chwili mogą zostać obarczone wielomilionowymi zobowiązaniami podatkowymi, co gorsza mocno zawyżonymi dodatkowym ciężarem odsetkowym.

Autor: radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obowiązkowy KSeF 2026: Prof. W. Modzelewski: Dlaczego trzeba wywrócić do góry nogami obecny system fakturowania? Sprzeczności w kolejnej wersji nowelizacji ustawy o VAT

Obecny system fakturowania w bólach rodził się przed trzydziestu laty – dlaczego teraz trzeba go wywrócić do góry nogami, wprowadzając obowiązkowy model KSeF? Pyta prof. dr hab. Witold Modzelewski. I jednocześnie zauważa, że po uważnej lekturze kolejnej wersji przepisów dot. obowiązkowego KSeF, można dojść do wniosku, że oczywiste sprzeczności w nich zawarte uniemożliwiają ich legalne zastosowanie.

Obowiązki podatkowe pracowników transgranicznych - zasady, terminy, reguła 183 dni, rezydencja podatkowa

W dobie rosnącej mobilności zawodowej coraz więcej osób podejmuje zatrudnienie poza granicami swojego kraju. W niniejszym artykule omawiamy kluczowe zagadnienia dotyczące obowiązków podatkowych pracowników transgranicznych, którzy zdecydowali się podjąć zatrudnienie w Polsce.

Jaka inflacja w Polsce w 2025, 2026 i 2027 roku - prognozy NBP

Inflacja CPI w Polsce z 50-proc. prawdopodobieństwem ukształtuje się w 2025 r. w przedziale 3,5-4,4 proc., w 2026 r. w przedziale 1,7-4,5 proc., a w 2027 r. w przedziale 0,9-3,8 proc. - tak wynika z najnowszej projekcji Departamentu Analiz Ekonomicznych NBP z lipca 2025 r. Projekcja ta uwzględnia dane dostępne do 9 czerwca br.

Podatek od prezentu ślubnego - kiedy trzeba zapłacić. Prawo rozróżnia 3 kategorie darczyńców i 3 limity wartości darowizn

Dla nowożeńców – prezent, dla Urzędu Skarbowego – podstawa opodatkowania. Fiskus przewidział dla darowizn konkretne przepisy prawa podatkowego i lepiej je znać, zanim wpędzimy się w kłopoty, zostawiając grube rysy na pięknych ślubnych wspomnieniach. Szczególnie kłopotliwa może być gotówka. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl tłumaczy, co zrobić z weselnymi kopertami i kosztownymi podarunkami.

REKLAMA

Stopy procentowe NBP 2025: w lipcu obniżka o 0,25 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 1-2 lipca 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosić będzie od 3 lipca 2025 r. 5,00 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zaskoczeniem dla większości analityków finansowych i ekonomistów, którzy oczekiwali braku zmian w lipcu.

Jak legalnie wypłacić pieniądze ze spółki z o.o. Zasady i skutki podatkowe. Adwokat wyjaśnia wszystkie najważniejsze sposoby

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to popularna forma prowadzenia biznesu w Polsce, ceniona za ograniczenie ryzyka osobistego wspólników. Niesie ona jednak ze sobą szczególną cechę – tzw. podwójne opodatkowanie zysków. Oznacza to, że najpierw sama spółka płaci podatek CIT od swojego dochodu (9% lub 19%), a następnie, gdy zysk jest wypłacany wspólnikom, wspólnik musi zapłacić podatek dochodowy PIT od otrzymanych środków. Dla wielu początkujących przedsiębiorców jest to duże zaskoczenie, ponieważ w jednoosobowej działalności gospodarczej można swobodnie dysponować zyskiem i płaci się podatek tylko raz. W spółce z o.o. majątek spółki jest odrębny od majątku prywatnego właścicieli, więc każda wypłata pieniędzy ze spółki na rzecz wspólnika lub członka zarządu musi mieć podstawę prawną. Poniżej przedstawiamy wszystkie legalne metody „wyjęcia” środków ze spółki z o.o., wraz z krótkim omówieniem zasad ich stosowania oraz konsekwencji podatkowych i ewentualnych ryzyk.

Odpowiedzialność członków zarządu za długi i niezapłacone podatki spółki z o.o. Kiedy powstaje i jakie są sankcje? Jak ograniczyć ryzyko?

W świadomości wielu przedsiębiorców panuje przekonanie, że założenie spółki z o.o. jest swoistym „bezpiecznikiem” – że prowadząc działalność w tej formie, nie odpowiadają oni osobiście za zobowiązania. I rzeczywiście – to spółka, jako osoba prawna, ponosi odpowiedzialność za swoje długi. Jednak ta zasada ma wyjątki. Najważniejszym z nich jest art. 299 Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.), który otwiera drogę do pociągnięcia członków zarządu do odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki.

Zakładanie spółki z o.o. w 2025 roku. Adwokat radzi jak to zrobić krok po kroku i bez błędów

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pozostaje jednym z najczęściej wybieranych modeli prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. W 2025 roku proces rejestracji jest w pełni cyfrowy, a pozorne uproszczenie procedury sprawia, że wielu przedsiębiorców zakłada spółki „od ręki”, nie przewidując potencjalnych konsekwencji. Niestety, błędy popełnione na starcie mogą skutkować realnymi problemami organizacyjnymi, podatkowymi i prawnymi, które ujawniają się dopiero po miesiącach – lub latach.

REKLAMA

Faktury ustrukturyzowanej nie da się obiektywnie (w sensie prawnym) użyć ani udostępnić poza KSeF. Co zatem będzie przedmiotem opisu i dekretacji jako dowód księgowy?

Nie da się w sensie prawnym „użyć faktury ustrukturyzowanej poza KSeF” oraz jej „udostępnić” w innej formie niż poprzez bezpośredni dostęp do KSeF – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Obowiązkowy KSeF 2026: Ministerstwo Finansów publikuje harmonogram, dokumentację API KSeF 2.0 oraz strukturę logiczną FA(3)

W dniu 30 czerwca 2025 r. Ministerstwo Finansów opublikowało szczegółową dokumentację techniczną w zakresie implementacji Krajowego Systemu e-Faktur z narzędziami wspierającymi integrację. Od dziś firmy oraz dostawcy oprogramowania do wystawiania faktur mogą rozpocząć przygotowania do wdrożenia systemu w środowisku testowym. Materiały są dostępne pod adresem: ksef.podatki.gov.pl/ksef-na-okres-obligatoryjny/wsparcie-dla-integratorow. W przypadku pytań w zakresie udostępnionej dokumentacji API KSeF 2.0 Ministerstwo Finansów prosi o kontakt za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego: ksef.podatki.gov.pl/formularz.

REKLAMA