Komu nie można odmówić pracy zdalnej od 7 kwietnia 2023 r.?

Od 7 kwietnia 2023 r. obowiązywać będą nowe przepisy kodeksu pracy, które kompleksowo regulują pracę zdalną. Komu nie będzie można odmówić pracy zdalnej? Kto ma prawo do pracy zdalnej? Kto może pracować zdalnie?
Ustawa z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, opublikowana w Dzienniku Ustaw z 6 lutego 2023 r. (poz. 240) - wprowadza od 7 kwietnia 2023 r. do kodeksu pracy nowe przepisy (art. 6718- art. 6734) dotyczące pracy zdalnej i hybrydowej. Uchylone zostają jednocześnie przepisy dot. telepracy.
Czym jest praca zdalna
Na podstawie art. 6718 kodeksu pracy, praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (praca zdalna).
Uzgodnienie pracy zdalnej z pracodawcą
Zgodnie z art. 6719 kodeksu pracy, uzgodnienie między stronami umowy o pracę dotyczące wykonywania pracy zdalnej przez pracownika może nastąpić:
1) przy zawieraniu umowy o pracę albo
2) w trakcie zatrudnienia (z inicjatywy pracodawcy albo na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej).
Jak powinny być określone zasady pracy zdalnej wyjaśniają nowe przepisy kodeksu pracy – w szczególności: art. 6720 - art. 6721 (porozumienie ze związkami zawodowymi, regulamin pracy zdalnej), art. 6724 - art. 6725 (obowiązki pracodawcy związane z zapewnieniem pracownikowi na pracy zdalnej materiałów, narzędzi pracy i dotyczące zwrotu kosztów), art. 6726 - art. 6728 (ochrona danych osobowych, poufność, bhp), art. 6729 - art. 6730 (zakaz dyskryminacji pracownika na pracy zdalnej).
Polecamy: INFORLEX Kodeks pracy 2023
Praca zdalna na polecenie pracodawcy
Ponadto na podstawie przepisu art. 6719 § 3 kodeksu pracy, praca zdalna może być wykonywana na polecenie pracodawcy:
1) w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub
2) w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej
– jeżeli pracownik złoży bezpośrednio przed wydaniem polecenia oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
Pracodawca może w każdym czasie cofnąć polecenie wykonywania pracy zdalne - z co najmniej dwudniowym uprzedzeniem. Ponadto pracodawca musi niezwłocznie cofnąć polecenie wykonywania pracy zdalnej jeżeli pracownik poinformuje go o zmianie swoich warunków lokalowych i technicznych uniemożliwiającej wykonywanie pracy zdalnej.
Komu nie można odmówić pracy zdalnej?
Od 7 kwietnia 2023 r. pracodawca nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej - tzn. będzie miał obowiązek uwzględnić wniosek w tej sprawie następujących pracowników:
1) pracownica w ciąży,
2) pracownik wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia,
3) pracownik sprawujący opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
3) pracownik, o którym mowa w art. 1421 § 1 pkt 2 i 3 kodeksu pracy – chodzi tu o:
- pracownika – rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz. U. z 2020 r. poz. 1329),
- pracownika – rodzica dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
- pracownika – rodzica dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
Dotyczy to również pracowników, o których mowa w art. 1421 § 1 pkt 2 i 3 kodeksu pracy, również po ukończeniu przez dziecko 18. roku życia.
Wynika to z art. 6719 § 6-7 kodeksu pracy.
Jak wyjaśnia Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek o pracę zdalną ww. pracowników, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. W takim przypadku o przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca musi poinformować pracownika (na piśmie lub elektronicznie) w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku.
Warto też wiedzieć, że na podstawie art. 6731 § 4 kodeksu pracy, praca zdalna z założenia nie może być stosowana przy pracach:
1) szczególnie niebezpiecznych;
2) w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych;
3) z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem czynników chemicznych w miejscu pracy;
4) związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwe zapachy;
5) powodujących intensywne brudzenie.
Okazjonalna praca zdalna
Ponadto nowe przepisy kodeksu pracy wprowadzają też tzw. okazjonalną pracę zdalną w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. Wprowadzenie do kodeksu pracy możliwości udzielenia pracownikowi okazjonalnej pracy zdalnej, miało na celu umożliwienie pracownikowi wykonywanie tego rodzaju pracy w sytuacjach uzasadnionych wyłącznie interesem danego pracownika.
Jednak co do zasady, wniosek pracownika o okazjonalną pracę zdalną nie będzie wiążący dla pracodawcy.
Więcej na ten temat w artykule: Okazjonalna praca zdalna – maksymalnie 24 dni w roku - od kiedy, ile dni, czy pracodawca może odmówić. Co w przypadku zmiany pracodawcy?
Paweł Huczko
Podstawa prawna:
- ustawa z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 240).
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
Komentarze(0)
Pokaż: