Strona główna » Księgowość » ZUS i kadry » Zatrudnianie i zwalnianie » Firma rodzinna - jak zatrudnić małżonka na umowę o pracę?

Firma rodzinna - jak zatrudnić małżonka na umowę o pracę?

26 czerwca 2018, 09:15

Dołącz do grona ekspertów

wfirma.pl

wFirma.pl jest platformą księgowości online udostępniającą, poza księgowością i doradztwem nowoczesne narzędzia informatyczne, niezbędne do zarządzania firmą.

Firma rodzinna - jak zatrudnić małżonka na umowę o pracę? /fot.Shutterstock

fot.Shutterstock

W obrocie gospodarczym funkcjonuje wiele firm rodzinnych, przede wszystkim w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Oznacza to, że przy prowadzeniu działalności pomagają członkowie rodziny. Najczęściej są nimi małżonkowie i dzieci. Jak zatem prawidłowo zatrudnić małżonka na umowę o pracę? Z jakimi formalnościami to się wiąże?

Członek rodziny to dla ZUS-u osoba współpracująca

Dla celów ZUS została określona grupa członków rodziny, którzy w świetle ubezpieczeń określani są jako osoby współpracujące. Osoba współpracująca to według ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998 Nr 137 poz. 887):

małżonek,
dzieci własne lub dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione,
rodzice,
macocha i ojczym,

którzy jednocześnie pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z przedsiębiorcą.

Ustalenie, czy członek rodziny jest osobą współpracującą, jest bardzo ważne, ponieważ ma to bezpośredni wpływ na wysokość opłacanych składek do ZUS-u.

Na podstawie jakiej umowy można zatrudnić członka rodziny?

Osobę współpracującą można zatrudnić w przedsiębiorstwie na różne sposoby. Przepisy pozwalają na zastosowanie umowy o pracę czy umowy zlecenie, a także - co ważne - osoba współpracująca może świadczyć pomoc w prowadzeniu przedsiębiorstwa bezumownie.

Umowa zlecenie z osobą współpracującą odbywa się na takich samych zasadach jak z innymi zleceniobiorcami. Wynagrodzenie oraz składki naliczane są tak samo. Podstawę składek w tym przypadku stanowi wynagrodzenie brutto. Osoba współpracująca zatrudniona na podstawie umowy zlecenia powinna zostać zgłoszona do ZUS-u z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 - czyli jako zleceniobiorca.

Ważne!

Przepisy wyraźnie wskazują, że wynagrodzenie wypłacane małżonkowi nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu przedsiębiorcy! Dotyczy to wszystkich form zatrudnienia osób współpracujących.

Jak zostało już wspomniane, pomoc członka rodziny przy prowadzeniu działalności może odbywać się bezumownie, a co się z tym wiąże - bez wynagrodzenia. W takiej sytuacji przedsiębiorca ma obowiązek zgłosić do ZUS-u osobę współpracującą z kodem 05 11. Składki w tym przypadku będą opłacane od podstawy, jaka aktualnie obowiązuje przedsiębiorców. Również tak samo jak w przypadku przedsiębiorców, osoba współpracująca jest zwolniona z opłacania składek społecznych, jeśli posiada inny tytuł do ubezpieczeń społecznych, a podstawa składek wynosi przynajmniej 2100 zł (wynagrodzenie minimalne w 2018 roku).

Ważne!

Za osobę współpracującą nie można opłacać składek na zasadach preferencyjnych!

Zatrudnienie małżonka na podstawie umowy o pracę

Małżonka można zatrudnić w przedsiębiorstwie również na podstawie umowy o pracę. Mimo że nie jest to najbardziej optymalne rozwiązanie, wielu przedsiębiorców z różnych względów decyduje się na nie.

Co do zasady składki ZUS za pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę opłaca się od kwoty brutto wynagrodzenia, jakie otrzymuje pracownik, a składki finansowane są ze środków pracownika i pracodawcy.

Polecamy: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami

Jednak inaczej sprawa wygląda w przypadku umowy o pracę z osobą współpracującą. Tu podstawa składek ZUS jest taka sama jak w przypadku przedsiębiorców i jest ona w całości finansowana przez pracodawcę. Z kolei przy naliczaniu listy płac należy uwzględnić koszty uzyskania przychodu i ewentualnie ulgę podatkową, a z wynagrodzenia potrącana jest jedynie kwota podatku dochodowego.

Ważne!

Składki za osobę współpracującą zatrudnioną na umowę o pracę finansowane są w całości przez pracodawcę.

Jak sporządzić listę płac dla małżonka?

Wypłata wynagrodzenia dla pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę wiąże się ze sporządzeniem listy płac. Dotyczy to również osoby współpracującej. Jednak niestandardowe naliczanie składek powoduje, że wielu pracodawców ma z tym problem.

Przykład

Pan Ryszard wspólnie z żoną prowadzą działalność gospodarczą. Żona została zatrudniona w firmie męża na podstawie umowy o pracę i jest to jej jedyna praca. Jej wynagrodzenie co miesiąc wynosi 3000 zł brutto.