Czynsz za wynajem samochodu jest kosztem uzyskania przychodu

Kto więc nie chce mieć konfliktu z fiskusem powinien korzystać raczej z taksówek, niż z usług firm rent a car. Wydatków na taksówki organy podatkowe nie kwestionują (jeżeli są udokumentowane i uzasadnione).

Koszty używania samochodów są limitowanymi kosztami podatkowymi

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków, z zastrzeżeniem pkt 30, z tytułu kosztów używania, dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika - w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu (tzw. kilometrówka), określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; podatnik jest obowiązany prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu.

Podobnie na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów poniesionych wydatków zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem pkt 36, z tytułu używania niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego, w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika – w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; w celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu;

Co to są „koszty używania” samochodu?

Zasadnicza różnica interpretacyjna dotyczy zakresu pojęcia „koszty używania”. Z tej różnicy biorą się odmienne kwalifikacje wydatków na  czynsz najmu samochodów osobowych.

Minister Finansów i organy podatkowe konsekwentnie twierdzą, że  koszty używania samochodu, to nie tylko wydatki eksploatacyjne. Przykładem takiej argumentacji jest interpretacja indywidualna z 22 listopada 2012 r. – nr IPPB3/423-652/12-2/GJ, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził: Koszt czynszu stanowiący wynagrodzenie za prawo do korzystania z samochodu jest kategorią odrębną od kosztów eksploatacji samochodu. Jeżeli zatem uprawnienie do korzystania z rzeczy wynika z umowy najmu lub dzierżawy, to wydatki związane z realizacją tej umowy są wydatkami z tytułu kosztów "używania" tej rzeczy. Koszty "używania" obejmują zatem wynagrodzenie za korzystanie z tej rzeczy, a także koszty eksploatacyjne oraz inne z tym związane. Wszystkie te wydatki powinny być ujęte w ewidencji przebiegu pojazdu i ujęte w kosztach jedynie do wysokości tzw. "kilometrówki".

Minister Finansów wskazuje wyroki sądów administracyjnych, które stoją na stanowisku, że Wydatki związane z uprawnieniem do używania cudzej rzeczy, stanowią niewątpliwie wydatek związany z używaniem tej rzeczy. Brak jest podstaw do przyjęcia poglądu strony skarżącej prezentowanego w skardze kasacyjnej, że koszty używania samochodu obejmują wyłącznie koszty eksploatacji samochodu.(tak uznał NSA w wyroku z 25 marca 2010 r. - sygn. akt. II FSK 1890/08).

Inne wyroki z tego nurtu, to wyrok NSA z 15 lutego 2007 r.(sygn. akt I SA/Gl 377/06), uchwała siedmiu sędziów NSA z 25 października 1999 r. (sygn. akt FPS 9/99), wyrok WSA  z 6 maja 2011 r. (sygn. akt I SA/Wr 413/11), wyrok WSA we Wrocławiu z 25 listopada 2010 r., (sygn. akt I SA/Wr 1203/10).

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych 2013 - limity

Podatek od przychodów z reklam na blogu - ryczałtowa stawka 8,5%

Likwidacja zwrotu VAT za materiały budowlane 2013/2014

Jednak w ostatnich latach pojawiły się wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych oraz NSA zupełnie odmienne od wskazanych wyżej - korzystne dla podatników.

Przykładem tego „nowego podejścia” jest argumentacja zawarta w wyroku NSA z 17 października 2012 r. (sygn. II FSK 467/11). Zdaniem NSA:

Jak trafnie wywodzi Minister Finansów – odwołując się do "Słownika współczesnego języka polskiego’ pod red. B. Dunaja, Warszawa 1996, s. 1200 i 1262) - termin "używać" oznacza "stosować coś, użytkować, posługiwać się czymś, robić z czegoś użytek". Podobnie – choć nieco inaczej rozkładając akcenty - termin ten definiuje S. Dubisz w "Uniwersalnym słowniku języka polskiego" (Wyd. Naukowe PWN 2008, tom IV, s. 322-323), wskazując, że "używać" to "posługiwać się, stosować coś, korzystać, brać, przyjmować, robić z czegoś użytek, wykorzystywać". Odwołując się do prawidłowej definicji tego wyrazu Minister Finansów nie wyprowadza jednak poprawnych wniosków z treści tej definicji. Przytoczona definicja wskazuje bowiem na aspekt czynny, skutek w postaci posługiwania się czymś lub robienia z czegoś użytku, wynikający z posiadania czegoś lub brania czegoś w posiadanie, nie odnosi się natomiast do przyczyn, podstaw uzyskania możliwości posługiwania się czymś, wykorzystywania czegoś. Odnosząc to do przepisu art. 16 ust. 1 pkt 51 u.p.d.o.p. można zauważyć, że dotyczy on wyłącznie wydatków z tytułu kosztów używania dla potrzeb działalności gospodarczej samochodów osobowych nie stanowiących majątku podatnika, a więc kosztów posługiwania się tym samochodem, wykorzystywania go. Przepis ten nie dotyczy natomiast kosztów związanych z uzyskaniem możliwości używania takiego samochodu.

Z powyższych względów, zdaniem NSA, do wydatków z tytułu kosztów używania samochodu można zakwalifikować wszelkiego rodzaju wydatki eksploatacyjne, w odróżnieniu jednak od wydatków ponoszonych na uzyskanie samego tytułu prawnego, umożliwiającego używanie samochodu. Wydatki na zakup paliwa, opłaty za autostrady, parkingi itp. należą do kosztów używania samochodu. Natomiast wg interpretacji NSA, wydatki ponoszone z tytułu czynszu najmu samochodu do kosztów jego używania już nie należą do zakresu pojęcia koszty używania samochodu - są bowiem wydatkami na uzyskanie tytułu prawnego, umożliwiającego używanie samochodu.

Tak samo orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 16 marca 2012 r. (sygn. akt II FSK 2030/10), stawiając tezę, że czynsz najmu samochodów nie mieści się w pojęciu kosztów eksploatacyjnych pojazdu, o jakich mowa w art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT i wyjaśniając, że ponieważ suma wydatków limitowanych nie może przekroczyć kwoty wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach, tego rodzaju statystyczna kalkulacja nie może być w jakikolwiek sposób utożsamiana z opłatami, które jej nie podlegają.

Zatem najnowsze orzecznictwo NSA nie ma wątpliwości, że limit kosztów wynikający z kilometrówki dotyczy tylko wydatków ponoszonych z tytułu używania samochodu, a więc wydatków o charakterze eksploatacyjnym.

Limit ten nie dotyczy wydatków poniesionych na uzyskanie możliwości używania samochodu w postaci nabycia określonego tytułu, uprawniającego do jego używania - takim wydatkiem może być, między innymi, czynsz najmu (lub dzierżawy) samochodu.

Podatnicy znajdują się więc kolejny raz w sytuacji nie do pozazdroszczenia. Jeżeli będą „odważni”, to zastosują się do najnowszego orzecznictwa NSA, ryzykując spór z fiskusem. W tym sporze mają oczywiście spore szanse powodzenia.

Taksówki bezpieczniejsze podatkowo

W kontekście tych rozbieżności praktyczną radą wydaje się (tam, gdzie to możliwe) preferowanie taksówek, a unikanie wynajmu samochodów. Dotąd fiskus nie kwestionował bowiem nigdy, co do zasady, zaliczania do kosztów podatkowych wydatków na taksówki (o ile oczywiście spełniają ogólne zasady kwalifikacji do kosztów – udokumentowanie i racjonalne uzasadnienie poniesienia tych kosztów).

(…) wydatki poniesione przez Spółkę w związku z zagranicznymi podróżami służbowymi pracowników, a dotyczące przejazdów taksówkami, mogą być, co do zasady, rozpoznawane jako koszty podatkowe w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W odniesieniu do wydatków związanych z wyjazdami służbowymi pracowników należy podkreślić, że w katalogu przepisu art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawarto zakazu, ani jakiegokolwiek ograniczenia co do możliwości zaliczenia tego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania przychodów.

Zastrzec należy jednak, iż warunkiem niezbędnym dla możliwości zakwalifikowania tych wydatków do kosztów podatkowych jest wykazanie, że między wydatkami a zamierzonym przychodem istniał związek przyczynowo-skutkowy w tym znaczeniu, że wydatki te były uzasadnione bowiem w rezultacie ich poniesienia Wnioskodawca mógł oczekiwać zwiększenia swoich przychodów, względnie zabezpieczenia źródła przychodu. Dla zaliczenia w poczet kosztów uzyskania przychodów przedmiotowych wydatków w pełnej wysokości konieczne będzie również ich udokumentowanie, także w razie nie uzyskania przychodu w następstwie poniesienia tych wydatków.

Nadmienić należy również, że w celu wykazania związku pomiędzy kosztem, a przychodem podatnik musi dysponować wymaganymi przez prawo dowodami. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy. Z tak udokumentowanych wydatków winno ponadto wynikać, że mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą i bezpośrednio lub pośrednio wpływają na wielkość osiąganych przez podatnika przychodów. W zakresie obowiązków podatnika, jako odnoszącego ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu, a uzyskaniem przychodu, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy.

(z uzasadnienia interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 13 lutego 2012 r. – nr IPPB3/423-955/11-2/MC).

Tezy i konkluzje wskazanych w niniejszym artykule orzeczeń i interpretacji podjętych na gruncie ustawy o CIT dotyczyć powinny również podatników PIT. Stan prawny w obu ustawach o podatkach dochodowych jest w przedmiotowej kwestii analogiczny.