Rozliczamy się indywidualnie na PIT-37 - PIT-y 2008

Tegoroczny PIT-37 ma 3 strony. Został zmieniony w stosunku do formularza przeznaczonego do rozliczenia roku 2007 r. Jest to spowodowane uwzględnieniem możliwości złożenia zeznania na tym formularzu przez podatnika, który w trakcie 2008 r. zapłacił podatek na podstawie art. 29 ustawy o PIT, ale ostatecznie zadecydował, że zapłaci ten podatek według zasad ogólnych.

Artykuł 29 ustawy o PIT nakazuje osobom niemającym w Polsce miejsca zamieszkania opodatkować według stawek ryczałtowych szereg przychodów osiąganych w Polsce.

Powodowało to do tej pory dyskryminację obywateli Unii Europejskiej w stosunku do obywateli polskich. Polski parlament uwzględnił krytyczne uwagi w tym zakresie ze strony instytucji europejskich i umożliwił złożenie PIT-37 lub PIT-36 osobom niemającym miejsca zamieszkania w Polsce, a osiągającym dochody wymienione w art. 29 ustawy o PIT

Z przywileju mogą skorzystać obywatele UE, EOG (Islandia, Norwegia, Liechtenstein) i Konfederacji Szwajcarskiej. Nowe przepisy uchwalono w listopadzie 2008 r. Na mocy przepisów szczególnych mają one jednak zastosowanie do dochodów osiągniętych w 2008 r., a więc w praktyce obejmują okres sprzed ich uchwalenia.

Wypełnianie PIT-37 rozpoczynamy od wpisania NIP w pierwszej rubryce formularza. Bez wpisania tego numeru nasze zeznanie będzie nieważne. Ponieważ do formularza zeznania w wielu miejscach będziemy przenosić dane zawarte w informacjach otrzymanych od płatników (pracodawców, organów rentowych itd.), uważajmy, aby nie pomylić się i zamiast własnego NIP nie wpisać numeru płatnika. To jeden z najczęściej popełnianych błędów

Następnie wskazujemy, za który rok się rozliczamy. Tą informację musimy zamieścić w rubryce 5 formularza. Brak tej informacji spowoduje, że zostaniemy wezwani przez urząd celem jej uzupełnienia. Podobnie będzie, gdy w rubryce 10 nie zaznaczymy, czy składamy urzędowi zeznanie za dany rok, czy też jego korektę (bądź korektę za lata ubiegłe).

Pamiętajmy, że w przypadku konieczności złożenia korekty zeznań z lat poprzednich korekty tej dokonujemy na formularzu właściwym dla danego roku podatkowego.

Następnie oświadczamy fiskusowi, w jaki sposób się rozliczamy. Jeśli chcemy zrobić to indywidualnie, zaznaczymy w rubryce 6 kwadrat nr 1.

Kwadrat ten może zaznaczyć nie tylko osoba mieszkająca w Polsce, ale także osiągająca przychody wymienione w art. 29 ustawy o PIT, która podjęła decyzję, że opodatkuje je według skali podatkowej.

Zaznaczając kwadrat nr 1 w rubryce 6 wybiera rozliczenie indywidualne, dlatego będzie zobowiązana do równoczesnego zaznaczenia kwadratu w rubryce 7.

Część A Miejsce i cel składania zeznania

Wypełniając tą część musimy uważać, aby zeznanie zaadresować do urzędu skarbowego właściwego według miejsca naszego zamieszkania na ostatni dzień roku podatkowego, za który się rozliczamy. Samo złożenie zeznania do innego urzędu nie powoduje nałożenia sankcji.

Możemy jednak zostać ukarani za niezłożenie zgłoszenia aktualizacyjnego jeśli urząd ustali, że nie zawiadomiliśmy w terminie o zmianie naszego miejsca zamieszkania oraz ewentualnie innych danych. Osoby nieprowadzące działalności gospodarczej powinny złożyć takie zgłoszenie na formularzu NIP-3.

Część B Dane identyfikacyjne i adres zamieszkania

Wpisujemy tu nasze dane identyfikacyjne. Pamiętajmy, że tak samo, jak w ubiegłorocznym zeznaniu, oprócz dotychczasowych danych musimy dodatkowo podać fiskusowi nasz PESEL o ile został nam nadany. Tutaj musimy również wskazać nasz adres zamieszkania na ostatni dzień roku podatkowego, za który składamy zeznanie. Jeśli adres ten nie będzie się zgadzał z danymi urzędu, do którego skierowaliśmy zeznanie, zostaniemy wezwani do wyjaśnienia tej rozbieżności.

Nowością w tej części formularza jest rubryka 15, w której wpisuje się kraj podatnika. Jest to spowodowane umożliwieniem rozliczania się na PIT-37 osobom niemającym zamieszkania w Polsce, a osiągającym tu przychody wymienione w art. 29 ustawy o PIT

Miejsce zamieszkania nie zawsze jest tożsame z miejscem zameldowania. O tej rozbieżności mamy obowiązek zawiadomić urząd w terminie 30 dni od dnia zaistnienia zmiany, składając zgłoszenie aktualizacyjne.
Jeśli tego nie zrobimy, to zgłaszając zmianę dopiero przy okazji składania zeznania rocznego nie zapomnijmy dołączyć do tego zgłoszenia pisma zawierającego tzw. czynny żal. Pozwoli to całkowicie uniknąć sankcji karnych skarbowych, o ile oczywiście urząd nie zorientuje się wcześniej, że nie dopełniliśmy tego obowiązku.

Pan Andrzej Dąbrowski jest zameldowany u rodziców w Piasecznie. W związku z podjęciem pracy w połowie 2008 r. wynajął mieszkanie w Warszawie w dzielnicy Ursynów. O fakcie tym poinformował urząd skarbowy składając zgłoszenie aktualizacyjne na formularzu NIP-3. Jako swoje miejsce zamieszkania wskazał adres mieszkania na Ursynowie. Rozliczając się za 2008 r. pan Dąbrowski złoży zatem zeznanie do urzędu skarbowego Warszawa-Ursynów, jako właściwego ze względu na miejsce zamieszkania, chociaż wciąż zameldowany jest na pobyt stały w Piasecznie.

Część C Dochody/straty ze źródeł przychodów

W tej części zeznania ujawniamy fiskusowi wszystkie osiągnięte dochody. W tym celu do zeznania przenosimy dane z informacji przekazanych nam przez płatników – o przychodach, kosztach ich uzyskania, wysokości dochodów oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy.

Musimy je wykazać w podziale na źródła przychodów wskazane w poszczególnych wierszach – czyli osobno należności z umowy o pracę, osobno ze zleceń i umów o dzieło oraz innych rodzajów osobistej działalności, osobno z praw autorskich i pokrewnych, osobno z emerytur i rent i osobno z innych, niewymienionych wcześniej, źródeł. Jeśli otrzymaliśmy więcej niż jedną informację od płatników, do zeznania wpisujemy łączną kwotę poszczególnych typów dochodów.

Nie przenosimy ich zatem bezpośrednio z informacji, lecz musimy je uprzednio zsumować. Tak samo postępujemy w odniesieniu do kosztów uzyskania przychodów oraz pobranych przez płatników zaliczek. Przy kosztach musimy pamiętać o limitach z ustawy. Jeśli po zsumowaniu łączne koszty są wyższe od ustawowego limitu, do zeznania wolno wpisać koszty tylko do wysokości limitu. Reszta niestety przepada.

Pan Krzysztof Malinowski był zatrudniony w dwóch zakładach pracy. Od każdego z pracodawców otrzymał informację o wysokości osiągniętego w 2008 r. dochodu oraz o pobranych zaliczkach na podatek.Pan Malinowski nie poinformował obu pracodawców o tym, że pracuje na dwóch etatach, dlatego obaj pracodawcy obliczali zaliczki na podatek dochodowy uwzględniając kwotę wolną od podatku.

Z informacji PIT-11 otrzymanej od pierwszego pracodawcy wynika, że pan Malinowski uzyskał ze stosunku pracy przychód w wysokości 24 000 zł.
Koszty uzyskania tego przychodu wyniosły 1335 zł, natomiast pobrane zaliczki na podatek dochodowy wyniosły 1448 zł.
Składka na ubezpieczenie społeczne wyniosła 3290,40 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne podlegająca odliczeniu od podatku (obliczona według limitu 7,75%) 1604,99 zł..

Natomiast w informacji PIT-11 otrzymanej od drugiego pracodawcy figurują następujące wielkości:
- przychód ze stosunku pracy 36 000 zł,
- koszty jego uzyskania 1335 zł,
- zaliczka na podatek 2652 zł,
- składka na ubezpieczenie społeczne 4935,6 zł,
- składka na ubezpieczenie zdrowotne odliczana od podatku według stawki 7,75% - 2407,49 zł..

Pan Malinowski w zeznaniu rocznym składanym na PIT-37 wykaże te wielkości po ich uprzednim zsumowaniu. Jednak nie będzie mógł uwzględnić w pełnej wysokości kosztów uzyskania przychodów zastosowanych przez obu pracodawców (czyli w kwocie 2670 zł), gdyż musi je ograniczyć do wysokości ustawowego limitu wynoszącego 2002,05 zł.

Dlatego w poz. 39 zeznania (przychody) wpisze kwotę 60 000 zł,
w poz. 40 (koszty uzyskania przychodów) wpisze kwotę 2002,05 zł,
w poz. 41 (dochód) wpisze 57 997,95 zł,
natomiast w poz. 43 (zaliczka pobrana przez płatnika) wpisze 4140 zł.

Na ustawowy limit kosztów możemy nie zwracać uwagi tylko wtedy, gdy uwzględniamy koszty faktycznie poniesione na dojazd środkami komunikacji publicznej (czyli środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej). Musimy jednak mieć je udokumentowane imiennymi biletami okresowymi.

Część D. Odliczenia od dochodu

W tej części wykazujemy przysługujące nam odliczenia od dochodu. W pierwszej kolejności odliczamy składki na ubezpieczenie społeczne. Ich wysokość będzie wynikać z informacji otrzymanych od płatników.

Składki również wykazujemy w jednej pozycji (rubryka 93) w łącznej kwocie - po ich uprzednim zsumowaniu. W rubryce 95 możemy wykazać wartość składki zapłaconej na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne za granicą, o ile można odliczyć je od dochodu wykazanego w PIT-37 (jest to część kwoty wykazanej w rubryce 93 a nie kwota sumowana z kwotą wykazaną w rubryce 93). Dzięki temu zmniejszymy podatek do zapłaty.

Możemy też obniżyć wysokość należnego podatku korzystając z innych odliczeń od dochodu. W tym celu musimy dodatkowo wypełnić załącznik PIT/O. W części B tego załącznika wykażemy kwoty darowizn na rzecz organizacji prowadzących działalność pożytku publicznego darowizny na cele kultu religijnego bądź na cele krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi. Osoby niepełnosprawne bądź też mające na utrzymaniu taką osobę, mogą skorzystać z odliczenia wydatków poniesionych na cele rehabilitacyjne

Użytkując Internet w miejscu zamieszkania, możemy skorzystać z odliczenia poniesionych na ten cel wydatków – jednak tylko do wysokości limitu wynoszącego 760 zł. W tej części PIT/O wykazujemy też wydatki poniesione na nabycie nowych technologii

Do zeznania PIT-37 przeniesiemy łączną kwotę odliczeń wykazaną w rubryce 28 załącznika PIT/O.

Jeśli w latach ubiegłych nabyliśmy prawo do ulgi odsetkowej, to odliczenia z tego tytułu powinniśmy wykazać w części B.1 załącznika PIT/D, a następnie przenieść je do rubryki 101 zeznania. Odliczenia innych wydatków mieszkaniowych na zasadzie praw nabytych ujawniamy w części B.3 załącznika PIT/D, a następnie przenosimy do rubryki 102 zeznania.
W tej części zeznania wykazujemy też kwoty przysługujących odliczeń, które przenosimy na lata następne z powodu zbyt niskiego dochodu (szczegółowe warunki korzystania z poszczególnych ulg i odliczeń od dochodu – patrz Ulgi i odliczenia

W rubryce 105 wpisujemy kwotę dochodu po tych wszystkich odliczeniach. Po przeniesieniu do rubryki 106 i zaokrągleniu do pełnego złotego będzie on stanowić podstawę obliczenia podatku.

Zanim obliczymy należny podatek warto skontrolować dokonane wcześniej odliczenia. Jeśli popełnimy błąd w odliczeniach, to źle wyliczymy podstawę obliczenia podatku i sam podatek. A to oznacza kłopoty w razie wykrycia go przez urząd.

Część E. Obliczenie podatku

W tej części zeznania PIT-37 liczymy należny podatek według skali od podstawy jego obliczenia zaokrąglonej do pełnych złotych. Jeśli nie mamy obowiązku dokonywać żadnych doliczeń do podatku, kwotę podatku obliczonego według skali z rubryki 107 przepisujemy do rubryki 109.

Część F. Odliczenia od podatku

W pierwszej kolejności nasz podatek możemy zmniejszyć odejmując od niego składki na ubezpieczenie zdrowotne. Kwoty składek odprowadzonych przez płatników znajdziemy w informacjach od nich. Natomiast do zeznania - celem odliczenia - wpiszemy ich łączną kwotę (w rubryce 110).

W pozycji 112 możemy wykazać wartość składki zapłaconej na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za granicą, o ile można ją odliczyć od podatku (jest to część kwoty wykazanej w rubryce 110, a nie kwota sumowana z kwotą wykazaną w rubryce 110).

Poz. 112 nie wypełniamy, jeśli w 2008 r. uzyskaliśmy przychody wyłącznie za pośrednictwem płatnika i nie posiadamy informacji dotyczących wysokości składek potrąconych przez płatnika ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne w państwie należącym do Unii Europejskiej, lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Norwegia, Liechtenstein) oraz w Konfederacji Szwajcarskiej.

Jeśli przysługują nam odliczenia od podatku, to w zależności od rodzaju musimy je wykazać w załączniku PIT/O bądź PIT/D. W części C załącznika PIT/O możemy wykazać ulgę na gosposię (na zasadzie praw nabytych, gdyż ulga ta została usunięta od 1 stycznia 2007 r. – mogą z niej korzystać osoby, które zawarły umowy aktywizacyjnej z osobą bezrobotną w celu wykonywania pracy w gospodarstwie domowym) oraz ulgę z tytułu wychowywania dzieci

W związku z ulgą prorodzinną na potrzeby zeznania za 2008 r. nie wypełniamy części E załącznika PIT/O „Informacja o dzieciach wykazanych w poz. 34”. Część ta będzie wypełniania dopiero przy okazji składania zeznania za 2009 r.

Jednym z rozwiązań wdrożonych ustawą abolicyjną (czyli ustawą z 25 lipca 2008 r. o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) jest wprowadzenie do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulgi zwanej ulgą abolicyjną polegającej na możliwości odliczenia od podatku w zeznaniu rocznym różnicy pomiędzy podatkiem obliczonym przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego a tym, który przypadałby do zapłaty w przypadku obliczenia go z zastosowaniem metody wyłączenia z progresją (art. 27g ustawy o PIT

Jeśli chcemy skorzystać z tego odliczenia, to kwotę objętą tą ulgą wykazujemy w rubryce 37 załącznika PIT/O a następnie przenosimy ją do zeznania PIT-37 wraz z pozostałymi odliczeniami, z których korzystamy.

Łączną kwotę odliczeń z tytułu tych ulg z rubryki 42 załącznika PIT/O przenosimy do rubryki 114 zeznania.

Z kolei w części C załącznika PIT/D wykazujemy odliczenia z tytułu kontynuacji ulgi na oszczędzanie w kasie mieszkaniowej oraz inne odliczenia niewykorzystane w roku ubiegłym z powodu zbyt niskiego podatku (np. ulga remontowa) (szczegółowe warunki korzystania z poszczególnych ulg i odliczeń od podatku – patrz Ulgi i odliczenia

Łączną kwotę tych odliczeń wykazaną w rubryce 53 przenosimy do rubryki 117 zeznania PIT-37

Część G. Obliczenie zobowiązania podatkowego

Po obniżeniu podatku o przysługujące nam odliczenia wyliczamy podatek należny. Jego kwotę wpisujemy do rubryki 120 zeznania PIT-37. Pamiętajmy, że musimy go zaokrąglić do pełnych złotych. Należny podatek konfrontujemy następnie z zaliczkami, które odprowadzali w trakcie roku płatnicy. Sumę zaliczek pobranych przez płatników w 2008 r. wykazujemy w rubryce 121.

Jeśli z porównania obu kwot wynika, że zaliczki są niższe od podatku, to musimy dopłacić fiskusowi różnicę. Mamy na to czas do końca kwietnia - nawet wtedy, gdy zeznanie złożymy znacznie wcześniej, np. w lutym 2009 roku. W przeciwnym razie narażamy się na konsekwencje w postaci konieczności zapłaty dodatkowo odsetek za zwłokę, a w skrajnych przypadkach możemy zostać dodatkowo ukarani na podstawie przepisów kodeksu karnego skarbowego.

Różnica pomiędzy podatkiem należnym a sumą zaliczek pobranych przez płatników, którą mamy dopłacić wykazywana jest przez nas w pozycji 122. Jeśli natomiast zaliczki są wyższe od podatku, to różnica stanowi nadpłatę wykazywaną w pozycji 123. Fiskus ma trzy miesiące na jej zwrot, chyba że będzie sprawdzał czy nam się ona rzeczywiście należy. Wtedy termin zwrotu zostanie przedłużony o okres weryfikacji naszego zeznania przez urzędników.

Część H. Wniosek o przekazanie 1% podatku należnego na rzecz organizacji pożytku publicznego (opp)

Tak samo, jak w latach ubiegłych, część naszego podatku możemy przeznaczyć na cele pożytku publicznego wspierając wybraną jedną organizację mającą status organizacji pożytku publicznego. Podobnie jak w zeznaniu za 2007 r. w zeznaniu za 2008 r. nie będziemy zasilać osobiście konta organizacji. W przekazaniu pieniędzy będzie bowiem pośredniczył urząd skarbowy. Musimy tylko wskazać nazwę organizacji, której chcemy przekazać 1% naszego podatku oraz jej numer w KRS a także wysokość przekazywanej kwoty, po jej zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół. Nie może jednak ona przekroczyć 1% podatku należnego z rubryki 120. Resztą zajmą się już za nas urzędnicy.

Wypełnienie w zeznaniu odpowiednich pozycji traktowane jest na równi ze złożeniem wniosku o przekazanie przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego 1% podatku wybranej organizacji pożytku publicznego.

Warunkiem przekazania 1% jest zapłata w pełnej wysokości podatku należnego stanowiącego podstawę obliczenia kwoty, która ma być przekazana na rzecz organizacji pożytku publicznego, nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego.

Do formularzy zeznań rocznych służących do rozliczenia się za 2008 r. wprowadzono odrębną rubrykę służące do wskazania celu szczegółowego przeznaczenia kwoty 1% należnego podatku przekazywanej przez nas na rzecz organizacji pożytku publicznego za pośrednictwem organu podatkowego. W PIT-37 do tego celu służy rubryka 128. Natomiast poprzez zaznaczenie kwadratu w rubryce 129 wyrazimy zgodę na przekazanie przez naczelnika urzędu skarbowego obdarowanej organizacji pożytku publicznego naszych danych: imienia, nazwiska i adresu oraz informacji o wysokości kwoty przekazanej na rzecz tej organizacji.

Zaznaczenie kwadratu w rubryce 129 jest nieobowiązkowe i nie ma wpływu na realizację wniosku o przekazanie 1% należnego podatku.

Część I. Informacje uzupełniające

W pozycji 127 możemy podać m.in. dane ułatwiające z nami kontakt (e-mail, telefon, informację o godzinach dostępności pod wskazanym telefonem), jak również poinformować o formie, w jakiej chcielibyśmy otrzymać zwrot nadpłaty wynikającej z zeznania.

W pozycji 128 możemy określić szczegółowy cel, na jaki przekazujemy 1% podatku należnego, a poprzez zaznaczenie kwadratu w poz. 129 możemy wyrazić zgodę na przekazanie organizacji pożytku publicznego naszych danych (imienia, nazwiska, adresu oraz wysokości kwoty 1%, o której przekazanie wnioskujemy). Informacje zawarte w pozycjach 128 i 129 to nowość tegorocznego zeznania (patrz też opis do części H.).

Część J. Informacje o załącznikach

W tym miejscu musimy poinformować urząd, czy do zeznania dołączamy jakieś załączniki. Będzie to oczywiście konieczne, gdy korzystamy z ulg i odliczeń (od dochodu bądź od podatku). Są one wykazywane w załącznikach PIT/O oraz PIT/D. Pamiętajmy że w odniesieniu do załącznika PIT/D musimy dodatkowo wskazać, do jakiego zeznania go dołączamy. Rozpoczynając korzystanie z odliczeń w ramach ulgi odsetkowej (do której nabyliśmy prawo w okresie jej obowiązywania) musimy do naszego zeznania dołączyć PIT-2K (dotyczący inwestycji objętej ulgą). Jeśli ciąży na nas obowiązek aktualizacji danych, do zeznania powinniśmy też dołączyć zgłoszenie aktualizacyjne na formularzu NIP-3. Podatnicy opodatkowani według zasad z art. 29 ustawy o PIT, którzy zamienią opodatkowanie według ryczałtu na opodatkowanie według skali, w pozycji 134 wykażą, że do zeznania dołączyli certyfikat rezydencji (jest to warunek złożenia skutecznie zeznania).

Część K. Oświadczenie i podpis podatnika/małżonka/pełnomocnika

Ostatnią czynnością, jaką musimy wykonać wypełniając zeznanie roczne jest jego podpisanie. Nasz podpis powinien się znaleźć w pozycji 138. Brak podpisu czyni zeznanie nieważnym. Urzędnicy najczęściej nie traktują aż tak surowo podatników, którzy zapomnieli się podpisać. Ale musimy pamiętać, że w takim przypadku bez wezwania ze strony urzędu w celu uzupełnienia podpisu na pewno się nie obejdzie.

Nie musimy koniecznie składać zeznania osobiście. Może je za nas złożyć pełnomocnik, podpisując się w specjalnie do tego przeznaczonej rubryce 140. W takim przypadku konieczne jest dołączenie do zeznania oryginału, bądź uwierzytelnionego odpisu pełnomocnictwa (o ile nie zostało ono już wcześniej złożone w urzędzie).

Podstawa prawna:ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 (tekst jednolity) z późn. zm.

Anna Welsyng

radca prawny, doradca podatkowy

kancelaria www.welsyng.pl