REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nieujawnione dochody - praktyczne aspekty opodatkowania PIT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
PwC Studio
Serwis prawno-podatkowy PwC
Nieujawnione dochody - praktyczne aspekty opodatkowania PIT
Nieujawnione dochody - praktyczne aspekty opodatkowania PIT
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Problematyka opodatkowania „ dochodów nieujawnionych” uregulowana została w zasadzie w jednym przepisie, tj. art. 20 ust. 3 ustawy o PIT.

Na czym to polega?

Zgodnie z tym przepisem organy podatkowe (Naczelnik Urzędu Skarbowego i Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej) ustalając wysokość przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych (dalej jako „dochody nieujawnione”) weryfikują wydatki kasowe poniesione przez podatnika w konkretnym roku podatkowym oraz wartość zgromadzonego w tym roku mienia, a następnie porównują te ustalenia z przychodami opodatkowanymi lub wolnymi od opodatkowania.  

REKLAMA

Różnica podlega opodatkowaniu według stawki 75 %.

Sposób obliczania podatku z dochodów nieujawnionych najlepiej ilustruje poniższy przykład:

W dniu 15 sierpnia 2009 r. Robertowi H. została wypłacona  dywidenda  w wysokości 200.000 zł, które to środki zostały przelane na jego rachunek bankowyW dniu 1 października 2009 r. Robert H. sprzedał udziały w sp. z o.o. za cenę 400.000 zł, natomiast w umowie sprzedaży określił, że kupujący dokona zapłaty za przedmiotowe udziały 05 stycznia 2010 r. Kupujący tez tak uczynił. Następnie w dniu 1 listopada 2009 r. Robert. H.  nabył mieszkanie za gotówkę w kwocie 500.000 zł i w tym samym dniu wpłacił całą kwotę na rachunek dewelopera.

Organ podatkowy z uwagi na informację uzyskaną od notariusza o nabyciu przez Roberta H. nieruchomości wszczął wobec niego postępowanie dotyczące dochodów nieujawnionych za 2009 r.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W wyniku przeprowadzonego postępowania organ podatkowy ustalił Robertowi H. podatek z dochodów nieujawnionych w wysokości  225.000 zł.

REKLAMA

Czy organ podatkowy postąpił słusznie, skoro Robert H.  w 2009 r. osiągnął przychód z dywidendy w wysokości  200.000 zł oraz przychód z tytułu zbycia udziałów w wysokości  400.000 zł, natomiast poniósł wydatki na nabycie mieszkania w wysokości 500.000 zł?

Co do zasady w toku postępowań dotyczących dochodów nieujawnionych organy podatkowe badają czy kwota wydatków i zgromadzonego mienia w roku podatkowym bilansuje się z przychodami „kasowymi” opodatkowanymi lub wolnymi od opodatkowania.

Od tak wyliczonej różnicy organ podatkowy ustala podatek stosując stawkę 75 %.

Co grozi za ukrywanie dochodów?

Kontrola skarbowa wykrywa nieujawnione źródła przychodów

75% karnej stawki w PIT nie stosuje się wobec dochodów z przestępstw

W tego typu postępowaniach organy podatkowe standardowo pytają o posiadane przez podatnika rachunki bankowe, nieruchomości, ruchomości (dzieła sztuki, samochody).

REKLAMA

Następnie organy podatkowe weryfikują te oświadczenia występując do odpowiednich instytucji , w tym banków (konta bankowe), funduszy inwestycyjnych, GIIF (w zakresie handlu dziełami sztuki), urzędów skarbowych (sprowadzone z zagranicy samochody) w celu ustalenia prawdziwości oświadczeń złożonych przez kontrolowanego i ustalenia faktycznej wysokości wydatków poniesionych w danym roku podatkowym.

Należy pamiętać, że organy podatkowe analizują przychody i wydatki ponoszone przez podatników metodą  „kasową”. Oznacza to, że uzyskany przez Roberta H. dochód podatkowy (wykazany w deklaracji podatkowej) z tytułu sprzedaży udziałów w spółce kapitałowej nie jest brany pod uwagę. Istotne jest tylko czy Robert H. otrzymał w 2009 r. cenę za sprzedane udziały.

W naszym przykładzie Robert H. uzyskał środki pieniężne z tej transakcji dopiero w 2010 r., a zatem nie mógł kwoty 400.000 zł  uwzględnić na potrzeby postępowania z dochodów nieujawnionych.

W naszym przykładzie organ podatkowy przyjął do wydatków kwotę 500,000 zł, natomiast do przychodów tylko kwotę 200.000 zł. Różnica w wysokości 300.000 zł odpowiada wysokości dochodów nieujawnionych i stanowi podstawę do wyliczenia podatku wg stawki 75 %.

Mając powyższe na uwadze, organ podatkowy ustalił podatek w kwocie 225.000 zł w prawidłowej wysokości. Na marginesie należy wskazać, że gdyby Robert H. otrzymał cenę za sprzedane udziały przed dokonaniem zapłaty za nieruchomość tj. do dnia 1 listopada 2009 r., to podatek do zapłaty z dochodów nieujawnionych by nie powstał.

Podatek PCC od pożyczki a podatek dochodowy według stawki 75%

Co grozi podatnikowi za nieujawnianie dochodów

Czy spadkobierca podatnika przejmuje obowiązek podatkowy zmarłego

Powołanie się na pożyczkę w toku postępowania z dochodów nieujawnionych

W sytuacji, gdyby Robert H. dodatkowo w toku postępowania z dochodów nieujawnionych powołał się na pożyczkę otrzymaną na sfinansowanie zakupu nieruchomości, której wcześniej nie ujawnił i nie zapłacił od niej podatku PCC,  to zgodnie z art. 7 ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zapłaci od tej pożyczki sankcyjny 20% podatek (stawka podstawowa od pożyczki wynosi  2%).

Przepis ten stanowi, że stawka podatku wynosi 20 %, jeżeli przed organem podatkowym w postępowaniu z dochodów nieujawnionych podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony.

Wielu podatników po wszczęciu postępowania dotyczącego dochodów nieujawnionych składało w urzędzie skarbowym deklaracje od otrzymanej w roku kontrolowanym pożyczki i wpłacało zaległy podatek wg stawki 2%.

Następnie przedkładali organowi podatkowemu prowadzącemu postępowanie z dochodów nieujawnionych deklarację PCC z dowodem wpłaty podatku i twierdzili, że stawka 20% nie znajdzie w ich sytuacji  zastosowania, albowiem zgodnie z cytowanym wyżej przepisem „uprzednio wpłacili podatek od pożyczki.” Takie stanowisko jest zgodne z wykładnią językową powołanego przepisu.

Niemniej jednak WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 13 stycznia 2011 r.  (sygn. I SA/Go 1171/10) stanął na stanowisku, że 20 % stawka (zamiast stawki podstawowej 2 %) ma zastosowanie, gdy należny podatek z tytułu pożyczki nie został wpłacony do dnia wszczęcia postępowania dotyczącego dochodów nieujawnionych.

Zatem w sytuacji powołania się na pożyczkę w toku postępowania dotyczącego dochodów nieujawnionych, Robert H. będzie zobowiązany do zapłaty podatku wg stawki 20 %, a kwota pożyczki będzie uwzględniona na potrzeby postępowania dotyczącego dochodów nieujawnionych (co i tak jest korzystniejsze niż 75 % stawka z dochodów nieujawnionych).

Podobna sankcja 20% przysługuje od darowizny, na którą powoła się podatnik w toku postępowania dotyczącego dochodów nieujawnionych.

Przychód przedawniony a dochody nieujawnione

Jak już wcześniej wspomniałem w toku postępowania dotyczącego dochodów nieujawnionych podatnik może się powoływać jedynie na dochody opodatkowane lub wolne od opodatkowania.

Na tym tle praktyczna wydaje się kwestia powołania się w toku postępowania dotyczącego  dochodów  nieujawnionych na dochody wcześniej nieopodatkowane.

Z taką sytuacją mielibyśmy do czynienia gdyby Robert H. powołał się w toku postępowania dotyczącego dochodów nieujawnionych na dochody wcześniej nieopodatkowane (np. Robert H. w toku przesłuchania powoła się na dochody uzyskiwane w latach 2001-2002 z handlu przez Internet w formie niezgłoszonej działalności gospodarczej), ale „przedawnione” .

Wielu podatników w toku postępowań dotyczących dochodów nieujawnionych powoływało się na osiągane w przeszłości dochody, które nie były jednak opodatkowane. Praktyka organów podatkowych w tym zakresie była niejednolita.

W związku z tym NSA w wyroku z dnia 26 września 2011 r. (sygn. II FSK 1138/10) stanął na stanowisku, że w takiej sytuacji strona nie może dla zniweczenia opodatkowania dochodów nieujawnionych powołać się na przychody wcześniej ukryte przed opodatkowaniem, co do których termin przedawnienia zobowiązań podatkowych już upłynął.

Zatem, jeżeli podatnik w toku przesłuchania powoła się na dochody nieopodatkowane, ale jeszcze nieprzedawnione, to w mojej ocenie dochodzi do sytuacji ujawnienia źródła dochodu i w takiej sytuacji organ podatkowy powinien taki dochód opodatkować na ogólnych zasadach jako zaległość podatkową, a następnie uwzględnić te dochody jako opodatkowane w postępowaniu dotyczącym  dochodów nieujawnionych.

Z kolei w świetle powyższego orzeczenia Robert H. nie mógłby się powołać w toku postępowania na dochody nieopodatkowane, ale przedawnione.

Odpowiedzialność karna skarbowa

W sytuacji ustalenia podatku od dochodów nieujawnionych, Robert H.  nie poniesie odpowiedzialności karnej skarbowej uregulowanej w Kodeksie karnym skarbowym (wyrok T.K. z dnia 12.04.2011 r. sygn. P 90/08).

Sławomir Pilarczyk, radca prawny, starszy konsultant w dziale prawno-podatkowym PwC

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA