Jakie są skutki niezłożenia deklaracji PIT?

Obowiązek złożenia deklaracji

W obowiązującym w Polsce systemie podatkowym występuje zasada samoobliczania podatku, nanosząca na podatników obowiązek samodzielnego obliczenia wysokości należnej daniny oraz dokonania jej wpłaty w określonym terminie. Ponadto podatnicy zobligowani są w wielu wypadkach do zadeklarowania kwoty podatku podlegającego wpłacie. Właśnie w tym celu na podatnika nałożony został obowiązek składania deklaracji podatkowych, w tym także zeznania o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej straty.

Zeznanie to należy złożyć urzędom skarbowym na określonym wzorze, który to wzór zależny jest od źródła, z którego pochodził dochód podatnika. Poszczególne wzory podlegają konieczności złożenia do urzędu skarbowego w różnych terminach.

Obowiązek złożenia deklaracji ciąży na każdym, kto uzyskał przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na gruncie obowiązujących przepisów skarbowych. Obowiązek ten występuje także wtedy, gdy w danym roku uzyskał on stratę, bądź przychody były równe kosztom. Nawet, jeśli kwota dochodu otrzymana przez podatnika w danym roku podatkowym była niższa lub równa kwocie wolnej od podatku, podatnik jest obowiązany do złożenia deklaracji.

Kto nie ma obowiązku złożenia deklaracji?

Obowiązku złożenia deklaracji podatkowej PIT nie mają osoby fizyczne, które w danym roku podatkowym nie osiągnęły zupełnie żadnego przychodu. Są to dla przykładu osoby niepracujące, pełnoletni uczniowie lub studenci będący na utrzymaniu rodziców czy też osoby będące na utrzymaniu współmałżonka. Jeśli jednak dana osoba prowadzi własną działalność gospodarczą, nawet w przypadku zerowego z niej przychodu musi złożyć zerową deklarację podatkową.

Obowiązku złożenia deklaracji nie mają także pracownicy w sytuacji w której dostarczyli uprzednio do zakładu pracy oświadczenie PIT-12 – w tej sytuacji obowiązek rozliczenia podatku rocznego pracownika przeniesiony zostaje na pracodawcę. By skorzystać z tej możliwości pracownik przez cały rok podatkowy zatrudniony być powinien u jednego pracodawcy. W tej sytuacji nie występuje możliwość skorzystania z ulg podatkowych oraz z preferencyjnego rozliczenia dochodów.

Jeśli dany podatnik w ciągu roku podatkowego pobierał emeryturę, rentę bądź inne świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i nie miał żadnego innego, dodatkowego źródła przychodów, w tej sytuacji także nie ciąży na nim obowiązek wypełniania deklaracji podatkowej – informacja podatkowa przesłana przez ZUS do urzędu skarbowego oraz do podatnika traktowana jest w tej sytuacji jako rozliczenie roczne.

Terminy na złożenie deklaracji

Termin na złożenie deklaracji podatkowej zależny jest od źródła dochodów. Wszystkie terminy, do których należy złożyć formularze, są terminami materialnymi, co oznacza, iż prawo nie przewiduje możliwości ich przywrócenia.

Jeśli termin na wniesienie deklaracji przypada na sobotę, niedzielę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy, termin przesuwa się na następny dzień pod dniu lub dniach wolnych od pracy.

Polecamy: Podatki 2017 - PIT, CIT, ryczałt 2017 (książka)

Dla deklaracji PIT-36 (właściwy przy działalności gospodarczej), PIT-36L (przy podatku liniowym), PIT-37 (gdy źródłem dochodów jest praca), PIT-38 (dochody pochodzące z giełdy), PIT-39 (dochody z nieruchomości) terminy na wniesienie deklaracji upływają zgodnie z przepisami 30 kwietnia, co oznacza, iż w roku 2017 upływają one z dniem 2 maja.

PIT–28 (przy rozliczeniach ryczałtowców), PIT-16A (przy podatku opłacanym w formie karty podatkowej) i PIT-19A (deklaracja przeznaczona osobom duchownym) należy złożyć do urzędu skarbowego do 31 stycznia (w roku 2017 termin ten uległ wydłużeniu do 1 lutego).

Termin na złożenie formularzy PIT-40 (składany przez płatnika w imieniu pracownika) oraz PIT-40A (dotyczący składek ZUS za świadczeniobiorcę) przypada na koniec lutego.

Co grozi za niezłożenie deklaracji w terminie?

Deklarację PIT złożyć należy w określonym ustawowo terminie. Podatnikowi, który zaniecha tego obowiązku, grożą dotkliwe sankcje z tytułu złamania przepisów podatkowych. Wysokość kary, która zostanie nałożona na podatnika zależna jest od wysokości należnego podatku.

Jeśli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, niezłożenie deklaracji traktowane jest jako wykroczenie skarbowe. Oznacza to, iż podatek należny do zapłacenia nie może za rok 2016 przekroczyć kwoty 9 250 złotych. Kara minimalna w tym wypadku wynosi 185 złotych.

Jeśli kwota należnego podatku dochodowego za rok 2016 przekracza 9 250 złotych, w przypadku niezłożenia deklaracji podatnik odpowiada za przestępstwo skarbowe. W tej sytuacji grzywna wyznaczana jest w wysokości od 10 do 720 stawek dziennych. Minimalna wartość grzywny to 617 złotych. Warto zauważyć, iż wysokość grzywny za przestępstwo skarbowe wyznaczana jest przez sądy.

Złożenie deklaracji po terminie – czynny żal

W sytuacji, w której podatnik w terminie nie złożył wymaganej deklaracji, ma prawo do skorzystania z konstrukcji czynnego żalu. Nim organy podatkowe wykryją zaniechanie z jego strony, powinien on wysłać zawiadomienie do organów ścigania o popełnieniu przez siebie czynu zabronionego, w formie pisemnej bądź ustnie do protokołu. W tej sytuacji należy niezwłocznie uiścić należną daninę wraz z odsetkami. Kolejność czynności nie ma znaczenia, a najlepszym rozwiązaniem jest złożenie obydwu dokumentów w jednym terminie. Co istotne, skorzystanie z instytucji czynnego żalu zwalnia sprawcę z odpowiedzialności karnoskarbowej.

Z prawa do czynnego żalu nie może skorzystać podatnik, o którego czynie zabronionym organ ścigania ma już wyraźnie udokumentowaną wiadomość oraz jeśli organ ścigania rozpoczął już czynności służbowe, na przykład kontrolę, przeszukanie, czynności sprawdzające.

Polecamy: PIT-y i ulgi podatkowe 2016

W zawiadomieniu do organu zamieścić należy swoje dane osobowe, wskazać adresata, czyli naczelnika właściwego urzędu skarbowego, określić charakter popełnionego czynu, istotne okoliczności, osoby współpracujące oraz to, czy podatnik naprawił już czyn, a jeśli nie, w jakim terminie zamierza uiścić należną kwotę wraz z naliczonymi odsetkami. Wskazać można także, iż brak złożonej deklaracji stanowi wyjątek – że jest to pierwsza w historii podatnika deklaracja złożona bez zachowania odpowiedniego terminu.

Czynny żal może zostać złożony w dowolnym terminie – istotne jest jedynie to, by z zawiadomieniem uprzedzić organ.

Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Stawka obniżona wynosi połowę stawki podstawowej.

Warto także zauważyć, iż czynny żal nie pozwala na skorzystania z preferencyjnego sposobu rozliczenia oraz nie daje możliwości przekazania jednego procentu podatku na organizacje pożytku publicznego.

Jak uniknąć negatywnych skutków niezłożenia deklaracji?

Jeśli u podatnika istnieje świadomość tego, iż nie ma on możliwości złożenia deklaracji podatkowej przed upływem określonego przepisami terminu, może on skorzystać z koła ratunkowego, jakie powstaje na gruncie przepisów Ordynacji podatkowej. Polega ono na złożeniu w terminie pustej deklaracji, a następnie, gdy przyczyna z powodu której podatnik nie mógł wypełnić terminowo deklaracji przeminie, złożyć korektę deklaracji podatkowej. Podkreślić jednak należy, iż  stanowi to niejako sposób obejścia przepisów.

Złożenie deklaracji podatkowej daje możliwość skorzystania z preferencyjnego sposobu rozliczenia oraz możliwość przekazania 1 procenta podatku na organizacje pożytku publicznego. Jeżeli podatnik złoży korektę prawnie skuteczną w ciągu 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji oraz zapłaci zaległości podatkowe w ciągu 7 dni od złożenia korekty, ma także prawo do skorzystania z obniżonej stawki odsetek za zwłokę.