Powstanie obowiązku podatkowego w VAT przy refakturowaniu usług

Refakturowanie - co to znaczy?

Zgodnie z potocznym brzmieniem tego słowa, pod pojęciem refakturowania kryje się ponowne dokonanie czynności fakturowania, które zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości jest udokumentowaniem dokonania sprzedaży towaru bądź usługi.

W związku z powyższym należy przyjąć, iż refakturowanie to proces polegający na zafakturowaniu przez jeden podmiot innemu podmiotowi odsprzedaży usług bez doliczania dodatkowych marż czy też kosztów. Potwierdza to stanowisko sądów administracyjnych, wyrażone między innymi w wyroku z dnia 18 listopada 2010 r. (sygn. III SA/Wa 667/10), w którym sąd stwierdził, iż „jest to czynność przeniesienia obciążenia wierzytelności z przyjętej faktury na osobę trzecią, a ma podłoże w zawieranych umowach obrotu gospodarczego”.

Proces ten ma na celu przeniesienie kosztów przez podmiot refakturujący na podmiot, który z danych usług faktycznie korzysta. Dzieje się tak często w sytuacji, w której podmiot refakturujący działa w charakterze pełnomocnika końcowego odbiorcy, jak dla przykładu w kontaktach między inwestorem głównym i zastępczym. W związku z powyższym przyjąć należy, iż refaktura to nic innego jak normalna faktura, z tym zastrzeżeniem, iż wystawiona została poprzez podmiot, który pośredniczył między wykonawcą danej usługi, a jej faktycznym nabywcą.

Obowiązek podatkowy przy refakturowaniu

W tym miejscu należy podkreślić, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie przewidują żadnych szczególnych uregulowań odnoszących się do obowiązku podatkowego przy usługach refakturowanych.

W związku z tym przyjąć należy, iż obowiązek podatkowy w przypadku usług refakturowanych powstanie w tym samym momencie, w jakim powstałby dla usług wykonywanych bez refaktury. W związku z powyższym:

- Jeżeli obowiązek podatkowy dla danej usługi powstaje na zasadach ogólnych, czyli w momencie wykonania danej usługi, zostanie określony analogicznie w przypadku jej refakturowania. W tym przypadku najistotniejsze jest prawidłowe określenie momentu wykonania usługi. Pozostaje on niezależny od umownego postanowienia stron czy też daty wystawienia faktury bądź refaktury, a wynika z charakteru danej usługi. Powstaje z momentem faktycznego zakończenia jej wykonania. Potwierdzeniem tego jest stanowisko wyrażone w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 października 2012 r. (sygn. I FSK 65/12), w którym sąd stwierdził, iż „za moment wykonania refakturowanej usługi przyjąć należy, co do zasady, moment wykonania wszystkich działań i czynności składających się na refakturowaną usługę, a nie moment wystawienia refaktury”.

Zobacz: Praktyczny leksykon VAT 2018 Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

- Jeżeli refakturowana usługa ma charakter ciągły bądź wiąże się z następującymi po sobie terminami płatności, uznaje się ją za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, aż do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. W związku z powyższym  obowiązek podatkowy powstaje analogicznie jak dla pierwotnej refakturowanej faktury za dany okres.

- Jeżeli dla usługi obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, z tym samym momentem powstanie obowiązek podatkowy dla refaktury. Oznacza to, iż decydującego charakteru w tym przypadku mieć nie będzie data wystawienia refaktury, a data z którą wystawiono fakturę pierwotną.

- W przypadku usług wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT obowiązek podatkowy  powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż z chwilą upływu terminu płatności. W tym przypadku podmiot refakturujący usługę nie musi odnosić się do dnia wystawienia faktury przez pierwotnego usługodawcę, lecz wiążący będzie dla niego termin w którym on sam wystawi refakturę na rzecz swojego odbiorcy (ewentualnie obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu wystawienia faktury, a w razie, gdyby nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności).