REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odliczenie podatku naliczonego, a nierzetelna faktura

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Odliczenie podatku naliczonego, a nierzetelna faktura
Odliczenie podatku naliczonego, a nierzetelna faktura

REKLAMA

REKLAMA

Jedną z fundamentalnych zasad podatku od towarów i usług, jest możliwość odliczenia podatku naliczonego. Dzięki takiemu rozwiązaniu, podatek może być neutralny dla przedsiębiorcy. Co do zasady - prawo do odliczenia nie powinno być ograniczane, ponieważ stanowi podstawową zasadę systemu podatku VAT, co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości (np. wyroku z 8.01.2002 r., C-409/99, Metropol Treuhand WirtschaftsstreuhandgmbH przeciwko Finanzlandesdirektion für Steiermark and Michael Stadler v Finanzlandesdirektion für Vorarlberg, EU:C:2002:2). Zdarzają się jednak sytuacje, gdzie błędy w fakturze mogą spowodować ograniczenie tego prawa – w szczególności, jeżeli taka zostanie uznana za nierzetelną.

Odliczanie VAT - podstawy prawne

Ustawodawca zdecydował, jak powinno wyglądać prawidłowe prowadzenie dokumentacji, wskazał jakie uprawnienia mają organy podatkowe i jak powinny oceniać ewentualne zagrożenia. Podstawy w zakresie wystawiania i oceny ewentualnych błędów faktur i oceny ich nierzetelności, podatnicy znajdą w trzech głównych aktach prawnych:

REKLAMA

Autopromocja
  • Ustawie o VAT;
  • Ustawie kodeks cywilny;
  • Ustawie ordynacja podatkowa.

Obowiązek wystawiania faktury został wprowadzony art. 106b Ustawy o VAT, który zobowiązuje podatnika do wystawienia faktury w konkretnych przypadkach. Następnie ustawodawca zdecydował, że faktura jest dokumentem formalnym, którego treść ma być określona (obowiązkowe elementy składowe art. 106e ustawy o VAT).  

Prawidłowa faktura

Może zdarzyć się, że pomimo dobrych chęci podatnik popełni błąd lub dojdzie do zmian, które mogą mieć skutki podatkowe. Takie sytuacje ustawodawca przewidział art. 106j Ustawy o VAT, który umożliwia wystawienie faktury korygującej przez podatnika, gdy po wystawieniu faktury:

  • udzielono obniżki ceny w formie rabatu,
  • udzielono opustów i obniżek,
  • dokonano zwrotu towaru i opakowań,
  • dokonano zwrotu całości lub części zapłaty,
  • podwyższono cenę,
  • stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

Odliczenia podatku

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zasady odliczania podatku zostały uregulowane następująco (ustawa o VAT art. 86):

w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Ustawodawca zauważa jednak, że odliczenia powinny następować tylko na podstawie prawidłowo wystawionych dokumentów. W art. 88 ustawy o VAT wskazuje, kiedy obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku nie należy stosować.

Faktury niezgodne z rzeczywistością

Jedną z wyjątkowych sytuacji błędnie wystawionego dokumentu księgowego, kwalifikowana formą braku możliwości odliczenia podatku, jest faktura wystawiona niezgodnie z rzeczywistością. W art. 88 ustawy o VAT, ustawodawca stwierdza wprost, że nie można stosować obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku i nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, w przypadku, gdy faktury stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane lub podają kwoty niezgodne z rzeczywistością.

Polecamy: VAT 2020. Komentarz

Polecamy: Biuletyn VAT

Nierzetelność jako kwalifikowane zagadnienie błędności

Nierzetelność faktury jest zagadnieniem złożonym. Ocena ewentualnej nierzetelności jest bowiem bardziej złożona, niż wskazanie czytelnego błędu (na przykład obliczeniowego). W takiej sytuacji organ, czy potem sąd, musi pochylić się nad oceną nie tylko dokumentów księgowych i podatków, ale z oceną rzeczywistości (i to najczęściej historycznej, poddając ocenie konkretne dowody). Praca będzie odbywać się więc już nie tylko na bazie ustawy o VAT, ale również Ordynacji Podatkowej oraz Kodeksu Cywilnego.

Artykuł 199a Ordynacji podatkowej określa, że organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. A w przypadku, jeżeli czynności dokonano pod pozorem (pod pozorem dokonania innej czynności prawnej), skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej.

Artykuł 58 kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że czynność prawna może być nieważna. Taką nieważną czynnością prawną, jest na przykład czynność mająca na celu obejście ustawy. Zgodnie z utrwaloną doktryną, taka nieważna czynność nie może wywoływać odpowiednich skutków.

Definicja nierzetelności

Nie ma formalnej definicji nierzetelnej faktury. Została ona wypracowana w szerokim orzecznictwie sądowym. Sądy podkreślają, że rzetelna faktura powinna, podobnie jak w definicji rzetelnych ksiąg, odzwierciedlać stan rzeczywisty - zarówno w zakresie podmiotowym jak i przedmiotowym. A contrario - nierzetelna faktura tego nie robi.

Przykładem takiej interpretacji, jest aktualna teza z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 września 2013 roku, w sprawie IFSK 1133/12, gdzie Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że:  

1. Tylko faktura rzetelna od strony podmiotowej i przedmiotowej, tzn. dokumentująca rzeczywistą czynność opodatkowaną podatnika, przez niego wykonaną i udokumentowaną tą fakturą, daje jej odbiorcy uprawnienie do odliczenia wykazanego w niej podatku.

2. Nie chodzi o to, aby za fakturą stały jakiekolwiek czynności dokonane. Faktura winna bowiem stwierdzać rzeczywistość […].

Należy więc uznać, że jedną z okoliczności stanowiących o prawidłowości faktury jest to, aby opisywała realia (rzeczywistość). Jeżeli podatnik popełni błąd w ocenie stanu faktycznego, może dojść do sytuacji, że wystawi fakturę błędnie – a następie taka zostanie uznana za nierzetelną. Takie sytuacje mogą mieć miejsce, nawet w przypadku uczciwych przedsiębiorców (nie tylko podmiotów wystawiających tak zwane „puste faktury”). Dość ciekawy spór na tle błędnie wystawionych faktur, które zostały uznane za nierzetelne oraz obniżania „nimi” podatku naliczonego, miał ostatnio finał przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Opolu, w sprawie I SA/Op 78/20.

Przykład sporu o odliczenie VAT - wyrok WSA

Stan faktyczny niniejszej sprawy opierał się na ocenie współpracy spółki (podatnika), z tak zwanymi spółkami outsourcingowymi. Według podpisanych umów oraz wystawionych faktur (w dużym uproszczeniu), współpraca miała polegać na zatrudnianiu dla spółki pracowników przez firmy outsourcingowe. Za takie usługi prowadzenia kadr i zatrudniania pracowników, firmy te miały pobierać odpowiednie wynagrodzenie. Takie formy znane są dość szeroko, ponieważ wiele firm boi się odpowiedzialności jako „pracodawca” – i woli płacić za usługi outsourcingowe, niż samodzielnie zatrudniać pracowników.

Ku zdziwieniu spółki, problemem nie okazała się weryfikacja przez Państwową Inspekcję Pracy, a kontrola podatkowa z urzędu skarbowego. W toku postępowania wykazano, że pracownicy byli rozliczani, nadzorowani oraz przygotowywani do pracy w spółce głównej. Wszelkie decyzje kadrowe podejmowane były na miejscu, a nawet spółka główna (posiadając odpowiednie pełnomocnictwa) wystawiała dokumenty kadrowe (np. świadectwa pracy itp.). Zleceniobiorcy i pracownicy nie wskazali żadnego rzeczywistego powiązania ze spółką outsourcingową. Współpraca z nią okazała się więc, w ocenie organów, fikcyjna.

Organ stwierdził, że praca spółek outsourcingowych ograniczała się do wypłaty wynagrodzeń i firmowania dokumentacji. Dlatego organy doszły do wniosku, że wyłącznym celem współpracy pomiędzy spółką, a spółkami outsourcingowymi, było osiągnięcie korzyści finansowej w postaci nieodprowadzania składek ZUS oraz zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wynagrodzeń. Dalej ustalił, że rzeczywistym pracodawcą była spółka, a nie spółki outsourcingowe. Dlatego wartość świadczonej pracy nie mogła być nabyta od innych podmiotów, jako usługa obca.

Na koniec, decydujące okazało się stwierdzenie, że wystawione faktury przez spółki outsourcingowe musiały być nierzetelne, skoro zostały wystawione na nierzeczywiste usługi. Spółka w rzeczywistości nie nabyła tych usług.

Rozpatrując powyższą sprawę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu przyjął argumentację organów podatkowych za słuszną. Wyrokiem, z dnia 30 czerwca 2020 roku Sąd podkreślił, że samo wystawienie faktury kosztowej czy jej otrzymanie, nie wystarczy do obniżania podatku naliczonego. Takie prawo możliwe jest tylko, jeżeli faktura została wystawiona rzetelnie, w konsekwencji nabycia rzeczywiście wyświadczonej usługi.

Teza wyrok (aktualna):
W przypadku, gdy podatnik dysponuje fakturą stwierdzającą czynności, które nie zostały wykonane, lub zostały wykonane w sposób inny, niż wynika z treści tej faktury, w rzeczywistości nigdy nie nabył prawa do obniżenia podatku naliczonego. Podatnik może bowiem zrealizować uzyskane prawo jedynie w konsekwencji nabycia rzeczywiście wyświadczonej usługi, zarówno w aspekcie przedmiotowym, jak i podmiotowym, którą to okoliczność potwierdza rzetelna faktura.

Podsumowanie i rekomendacje dla przedsiębiorców

Prawo do odliczenia podatku naliczonego jest jednym z najważniejszych dla podatników, jednak w określonych przypadkach - organy mają prawo ograniczyć do uprawnienie. Opracowywany temat weryfikacji błędów i ewentualnej nierzetelności faktur (która może skutkować właśnie takim ograniczeniem prawa) jest dość skomplikowany, ponieważ każda sprawa powinna być oceniana indywidualnie. Dodatkowo, podstawy prawne rozstrzygnięcia w takich sporach cechuje charakter interdyscyplinarny (połączenia przepisów z kilku ustaw na raz), a w sporze często konieczne jest przeprowadzenie szerokiej oceny materiału dowodowego.

Jako ogólną rekomendację, w przypadku problemów na tle błędów i nierzetelności faktur, można jednak wskazać, aby podatnicy bardzo skrupulatnie weryfikowali otrzymywane faktury. Chodzi tutaj o ocenę nie tylko rodzaju wydatku, ale również stosunku dokumentu do stanu faktycznego i praktyki. Okazuje się bowiem, że podczas kontroli organy podatkowe (a następnie potwierdza to orzecznictwo Sądowe) zwracają uwagę nie tylko na umowy, czy porozumienia – ale przede wszystkim weryfikują stan rzeczywisty. I może okazać się, że dadzą wiarę (i pierwszeństwo) zeznaniom świadków, pomimo tego, że są sprzeczne z posiadaną przez podmiot dokumentacją.

Źródła opracowania:

  • Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług Dz.U.2020.106 tj. z dnia 2020.01.23 (zwana dalej "Ustawa o VAT");
  • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny Dz.U.2019.1145 tj. z dnia 2019.06.19 (zwana dalej "kodeks cywilny");
  • Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa Dz.U.2020.1325 tj. z dnia 2020.07.31 (zwana dalej "Ordynacja podatkowa");
  • Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 30 czerwca 2020 r. I SA/Op 78/20 (konsekwencje nierzetelnych faktur) LEX nr 3035030;
  • Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 września 2013 roku, w sprawie IFSK 1133/12, LEX nr 1375562.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dobroczynność, dzięki której zapłacisz niższy podatek. Sprawdź, jak to zrobić!

Angażujesz się w działania filantropijne? Wspierasz darowiznami fundacje i stowarzyszenia? Choć robisz to bezinteresownie, możesz na tym zyskać nie tylko w wymiarze społeczno-emocjonalnym. Darowiznę możesz odliczyć od dochodu przed opodatkowaniem podatku. Pamiętaj jednak, że to nie jest to samo co przekazanie 1,5% podatku.

Rozliczenie VAT przy uznanej reklamacji, gdy kupujący zatrzymuje część wadliwego towaru

Zgłosiliśmy reklamację w związku z wadliwym towarem. Kontrahent uznał reklamację, ale zamiast wystawić fakturę korygującą, wystawił notę uznaniową. Zwrócił nam zapłatę za część towaru, który został u nas i który sami zutylizujemy. Część towaru została wymieniona na towar wolny od wad. Czy korygujemy odliczony VAT? Czy dokonując utylizacji we własnym zakresie świadczymy usługę na rzecz sprzedawcy? Czy ta wymiana towaru powinna być rozliczona w VAT?

Odstąpienie od umowy: kiedy trzeba skorygować VAT z faktury zaliczkowej

Otrzymanie zaliczki na poczet dostawy towarów lub świadczenia usług wiąże się zasadniczo z powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Rezygnacja z transakcji, skutkująca zwrotem zaliczki i wystawieniem faktury korygującej, umożliwia sprzedawcy obniżenie kwoty podatku należnego. Nabywca jest z kolei obowiązany do odpowiedniej korekty odliczonego wcześniej podatku naliczonego. Jak jednak postąpić w sytuacji, gdy kontrahenci odstępują wprawdzie od zawartej umowy, lecz zaliczka zostaje zwrócona znacznie później lub jej zwrot w ogóle nie następuje. Transakcja nie dochodzi ostatecznie do skutku. Nie ma jednak również zwrotu zaliczki, a to jej wpłata generowała powstanie obowiązku podatkowego.

Ulga na ekspansję

Ulga na ekspansję to jedno z rozwiązań podatkowych, które miało na celu wsparcie przedsiębiorców w pozyskiwaniu nowych rynków poprzez możliwość zaliczenia do kosztów wydatków na reklamę nowych produktów oraz udział w targach. Przepisy w tym zakresie budzą jednak liczne wątpliwości interpretacyjne, zwłaszcza w odniesieniu do podmiotów, które nie wytwarzają fizycznie produktów, lecz jedynie sprzedają je pod własną marką.

REKLAMA

Czy można sprzedać środek trwały w czasie zawieszenia działalności gospodarczej.? Jak rozliczyć podatki od tej sprzedaży?

Wielu przedsiębiorców, którzy decydują się na zawieszenie działalności gospodarczej, zastanawia się, jak prawidłowo rozliczyć sprzedaż środków trwałych. Często pojawiają się pytania, czy w trakcie zawieszenia można sprzedać firmowy majątek i czy od takiej transakcji należy odprowadzić podatek. Wbrew pozorom, sprawa nie jest skomplikowana.

CFO w firmie – dlaczego warto go docenić, zwłaszcza w sytuacji kryzysowej

O roli dyrektorów finansowych w zarządzaniu kryzysowym na przykładzie sytuacji, w jakiej znalazły się międzynarodowe organizacje pozarządowe – pisze Jarosław Czubacki, Head of Finance w Fundacji Save the Children Polska.

KSeF tuż za rogiem! Księgowi mówią jasno: za zgodność e-faktur odpowiadać będą przedsiębiorcy

KSeF już jest na horyzoncie. Przedsiębiorcy wciąż jednak zwlekają z przygotowaniami do e-faktur, licząc na pomoc księgowych z biur rachunkowych. Tymczasem to oni sami będą odpowiadać za zgodność z nowymi przepisami. Jak dobrze przygotować firmę i uniknąć kosztownych potknięć? Sprawdź, co zrobić już teraz.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Wielką Brytanią – kompendium wiedzy dla polskich rezydentów podatkowych

W erze globalnej mobilności zawodowej i kapitałowej coraz więcej Polaków uzyskuje dochody z zagranicy. Najczęściej chodzi o Wielką Brytanię – kraj, który od lat przyciąga naszych obywateli do pracy, prowadzenia działalności gospodarczej czy inwestowania. W takim kontekście kluczowa staje się znajomość zasad opodatkowania dochodów uzyskiwanych w UK przez osoby będące polskimi rezydentami podatkowymi.

REKLAMA

Prof. W. Modzelewski: VAT unijny to największe zagrożenie dla uczciwych podatników. Trzeba zrezygnować z pozornych działań uszczelniających i napisać od nowa ustawę o VAT

Powoli ale skutecznie przebija się do świadomości podatników diagnoza, że VAT unijny, wprowadzony w Polsce w 2004 r., był od początku nieznaną w historii pułapką zastawioną nie tylko na nasze państwo, lecz również na dziesiątki tysięcy naiwnych i uczciwych podatników, którzy mieli być (i są nadal) ofiarami tego eksperymentu – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Ordynacja podatkowa - MF szykuje liczne zmiany od 2026 r. Przedawnienie, zapłata podatku, zwrot nadpłaty, MDR i wiele innych nowości w projekcie nowelizacji

W dniu 28 marca 2025 r. opublikowany został projekt bardzo obszernej nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilkunastu innych ustaw. Zmiany są bardzo liczne i mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Ministerstwo Finansów informuje, że celem tej nowelizacji jest poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości. Zobaczmy jakie zmiany czekają podatników od początku przyszłego roku.

REKLAMA