REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odliczenie podatku naliczonego, a nierzetelna faktura

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Odliczenie podatku naliczonego, a nierzetelna faktura
Odliczenie podatku naliczonego, a nierzetelna faktura

REKLAMA

REKLAMA

Jedną z fundamentalnych zasad podatku od towarów i usług, jest możliwość odliczenia podatku naliczonego. Dzięki takiemu rozwiązaniu, podatek może być neutralny dla przedsiębiorcy. Co do zasady - prawo do odliczenia nie powinno być ograniczane, ponieważ stanowi podstawową zasadę systemu podatku VAT, co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości (np. wyroku z 8.01.2002 r., C-409/99, Metropol Treuhand WirtschaftsstreuhandgmbH przeciwko Finanzlandesdirektion für Steiermark and Michael Stadler v Finanzlandesdirektion für Vorarlberg, EU:C:2002:2). Zdarzają się jednak sytuacje, gdzie błędy w fakturze mogą spowodować ograniczenie tego prawa – w szczególności, jeżeli taka zostanie uznana za nierzetelną.

Odliczanie VAT - podstawy prawne

Ustawodawca zdecydował, jak powinno wyglądać prawidłowe prowadzenie dokumentacji, wskazał jakie uprawnienia mają organy podatkowe i jak powinny oceniać ewentualne zagrożenia. Podstawy w zakresie wystawiania i oceny ewentualnych błędów faktur i oceny ich nierzetelności, podatnicy znajdą w trzech głównych aktach prawnych:

REKLAMA

Autopromocja
  • Ustawie o VAT;
  • Ustawie kodeks cywilny;
  • Ustawie ordynacja podatkowa.

Obowiązek wystawiania faktury został wprowadzony art. 106b Ustawy o VAT, który zobowiązuje podatnika do wystawienia faktury w konkretnych przypadkach. Następnie ustawodawca zdecydował, że faktura jest dokumentem formalnym, którego treść ma być określona (obowiązkowe elementy składowe art. 106e ustawy o VAT).  

Prawidłowa faktura

Może zdarzyć się, że pomimo dobrych chęci podatnik popełni błąd lub dojdzie do zmian, które mogą mieć skutki podatkowe. Takie sytuacje ustawodawca przewidział art. 106j Ustawy o VAT, który umożliwia wystawienie faktury korygującej przez podatnika, gdy po wystawieniu faktury:

  • udzielono obniżki ceny w formie rabatu,
  • udzielono opustów i obniżek,
  • dokonano zwrotu towaru i opakowań,
  • dokonano zwrotu całości lub części zapłaty,
  • podwyższono cenę,
  • stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

Odliczenia podatku

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zasady odliczania podatku zostały uregulowane następująco (ustawa o VAT art. 86):

w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Ustawodawca zauważa jednak, że odliczenia powinny następować tylko na podstawie prawidłowo wystawionych dokumentów. W art. 88 ustawy o VAT wskazuje, kiedy obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku nie należy stosować.

Faktury niezgodne z rzeczywistością

Jedną z wyjątkowych sytuacji błędnie wystawionego dokumentu księgowego, kwalifikowana formą braku możliwości odliczenia podatku, jest faktura wystawiona niezgodnie z rzeczywistością. W art. 88 ustawy o VAT, ustawodawca stwierdza wprost, że nie można stosować obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku i nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, w przypadku, gdy faktury stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane lub podają kwoty niezgodne z rzeczywistością.

Polecamy: VAT 2020. Komentarz

Polecamy: Biuletyn VAT

Nierzetelność jako kwalifikowane zagadnienie błędności

Nierzetelność faktury jest zagadnieniem złożonym. Ocena ewentualnej nierzetelności jest bowiem bardziej złożona, niż wskazanie czytelnego błędu (na przykład obliczeniowego). W takiej sytuacji organ, czy potem sąd, musi pochylić się nad oceną nie tylko dokumentów księgowych i podatków, ale z oceną rzeczywistości (i to najczęściej historycznej, poddając ocenie konkretne dowody). Praca będzie odbywać się więc już nie tylko na bazie ustawy o VAT, ale również Ordynacji Podatkowej oraz Kodeksu Cywilnego.

Artykuł 199a Ordynacji podatkowej określa, że organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. A w przypadku, jeżeli czynności dokonano pod pozorem (pod pozorem dokonania innej czynności prawnej), skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej.

Artykuł 58 kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że czynność prawna może być nieważna. Taką nieważną czynnością prawną, jest na przykład czynność mająca na celu obejście ustawy. Zgodnie z utrwaloną doktryną, taka nieważna czynność nie może wywoływać odpowiednich skutków.

Definicja nierzetelności

Nie ma formalnej definicji nierzetelnej faktury. Została ona wypracowana w szerokim orzecznictwie sądowym. Sądy podkreślają, że rzetelna faktura powinna, podobnie jak w definicji rzetelnych ksiąg, odzwierciedlać stan rzeczywisty - zarówno w zakresie podmiotowym jak i przedmiotowym. A contrario - nierzetelna faktura tego nie robi.

Przykładem takiej interpretacji, jest aktualna teza z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 września 2013 roku, w sprawie IFSK 1133/12, gdzie Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że:  

1. Tylko faktura rzetelna od strony podmiotowej i przedmiotowej, tzn. dokumentująca rzeczywistą czynność opodatkowaną podatnika, przez niego wykonaną i udokumentowaną tą fakturą, daje jej odbiorcy uprawnienie do odliczenia wykazanego w niej podatku.

2. Nie chodzi o to, aby za fakturą stały jakiekolwiek czynności dokonane. Faktura winna bowiem stwierdzać rzeczywistość […].

Należy więc uznać, że jedną z okoliczności stanowiących o prawidłowości faktury jest to, aby opisywała realia (rzeczywistość). Jeżeli podatnik popełni błąd w ocenie stanu faktycznego, może dojść do sytuacji, że wystawi fakturę błędnie – a następie taka zostanie uznana za nierzetelną. Takie sytuacje mogą mieć miejsce, nawet w przypadku uczciwych przedsiębiorców (nie tylko podmiotów wystawiających tak zwane „puste faktury”). Dość ciekawy spór na tle błędnie wystawionych faktur, które zostały uznane za nierzetelne oraz obniżania „nimi” podatku naliczonego, miał ostatnio finał przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Opolu, w sprawie I SA/Op 78/20.

Przykład sporu o odliczenie VAT - wyrok WSA

Stan faktyczny niniejszej sprawy opierał się na ocenie współpracy spółki (podatnika), z tak zwanymi spółkami outsourcingowymi. Według podpisanych umów oraz wystawionych faktur (w dużym uproszczeniu), współpraca miała polegać na zatrudnianiu dla spółki pracowników przez firmy outsourcingowe. Za takie usługi prowadzenia kadr i zatrudniania pracowników, firmy te miały pobierać odpowiednie wynagrodzenie. Takie formy znane są dość szeroko, ponieważ wiele firm boi się odpowiedzialności jako „pracodawca” – i woli płacić za usługi outsourcingowe, niż samodzielnie zatrudniać pracowników.

Ku zdziwieniu spółki, problemem nie okazała się weryfikacja przez Państwową Inspekcję Pracy, a kontrola podatkowa z urzędu skarbowego. W toku postępowania wykazano, że pracownicy byli rozliczani, nadzorowani oraz przygotowywani do pracy w spółce głównej. Wszelkie decyzje kadrowe podejmowane były na miejscu, a nawet spółka główna (posiadając odpowiednie pełnomocnictwa) wystawiała dokumenty kadrowe (np. świadectwa pracy itp.). Zleceniobiorcy i pracownicy nie wskazali żadnego rzeczywistego powiązania ze spółką outsourcingową. Współpraca z nią okazała się więc, w ocenie organów, fikcyjna.

Organ stwierdził, że praca spółek outsourcingowych ograniczała się do wypłaty wynagrodzeń i firmowania dokumentacji. Dlatego organy doszły do wniosku, że wyłącznym celem współpracy pomiędzy spółką, a spółkami outsourcingowymi, było osiągnięcie korzyści finansowej w postaci nieodprowadzania składek ZUS oraz zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wynagrodzeń. Dalej ustalił, że rzeczywistym pracodawcą była spółka, a nie spółki outsourcingowe. Dlatego wartość świadczonej pracy nie mogła być nabyta od innych podmiotów, jako usługa obca.

Na koniec, decydujące okazało się stwierdzenie, że wystawione faktury przez spółki outsourcingowe musiały być nierzetelne, skoro zostały wystawione na nierzeczywiste usługi. Spółka w rzeczywistości nie nabyła tych usług.

Rozpatrując powyższą sprawę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu przyjął argumentację organów podatkowych za słuszną. Wyrokiem, z dnia 30 czerwca 2020 roku Sąd podkreślił, że samo wystawienie faktury kosztowej czy jej otrzymanie, nie wystarczy do obniżania podatku naliczonego. Takie prawo możliwe jest tylko, jeżeli faktura została wystawiona rzetelnie, w konsekwencji nabycia rzeczywiście wyświadczonej usługi.

Teza wyrok (aktualna):
W przypadku, gdy podatnik dysponuje fakturą stwierdzającą czynności, które nie zostały wykonane, lub zostały wykonane w sposób inny, niż wynika z treści tej faktury, w rzeczywistości nigdy nie nabył prawa do obniżenia podatku naliczonego. Podatnik może bowiem zrealizować uzyskane prawo jedynie w konsekwencji nabycia rzeczywiście wyświadczonej usługi, zarówno w aspekcie przedmiotowym, jak i podmiotowym, którą to okoliczność potwierdza rzetelna faktura.

Podsumowanie i rekomendacje dla przedsiębiorców

Prawo do odliczenia podatku naliczonego jest jednym z najważniejszych dla podatników, jednak w określonych przypadkach - organy mają prawo ograniczyć do uprawnienie. Opracowywany temat weryfikacji błędów i ewentualnej nierzetelności faktur (która może skutkować właśnie takim ograniczeniem prawa) jest dość skomplikowany, ponieważ każda sprawa powinna być oceniana indywidualnie. Dodatkowo, podstawy prawne rozstrzygnięcia w takich sporach cechuje charakter interdyscyplinarny (połączenia przepisów z kilku ustaw na raz), a w sporze często konieczne jest przeprowadzenie szerokiej oceny materiału dowodowego.

Jako ogólną rekomendację, w przypadku problemów na tle błędów i nierzetelności faktur, można jednak wskazać, aby podatnicy bardzo skrupulatnie weryfikowali otrzymywane faktury. Chodzi tutaj o ocenę nie tylko rodzaju wydatku, ale również stosunku dokumentu do stanu faktycznego i praktyki. Okazuje się bowiem, że podczas kontroli organy podatkowe (a następnie potwierdza to orzecznictwo Sądowe) zwracają uwagę nie tylko na umowy, czy porozumienia – ale przede wszystkim weryfikują stan rzeczywisty. I może okazać się, że dadzą wiarę (i pierwszeństwo) zeznaniom świadków, pomimo tego, że są sprzeczne z posiadaną przez podmiot dokumentacją.

Źródła opracowania:

  • Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług Dz.U.2020.106 tj. z dnia 2020.01.23 (zwana dalej "Ustawa o VAT");
  • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny Dz.U.2019.1145 tj. z dnia 2019.06.19 (zwana dalej "kodeks cywilny");
  • Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa Dz.U.2020.1325 tj. z dnia 2020.07.31 (zwana dalej "Ordynacja podatkowa");
  • Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 30 czerwca 2020 r. I SA/Op 78/20 (konsekwencje nierzetelnych faktur) LEX nr 3035030;
  • Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 września 2013 roku, w sprawie IFSK 1133/12, LEX nr 1375562.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
System ICS-2 w transporcie drogowym i kolejowym – na to muszą uważać przewoźnicy. Od kwietnia 2025 r. ostatni etap wdrażania

Import Control System 2 (ICS2) ma służyć do przekazywania informacji o ładunkach między Unią Europejską a krajami trzecimi, a jego zadaniem jest uszczelnienie handlu z państwami spoza UE. Od kwietnia 2025 r. rozpoczął się ostatni etap wdrażania systemu ICS-2 dla sektora transportu drogowego i kolejowego.

Rząd źle oszacował dochody z VAT-u - największego źródła dochodów budżetowych. Eksperci: ogromna pomyłka i wzrost deficytu

Jak wynika ze wstępnych danych Ministerstwa Finansów, w 2024 roku wpływy netto z tytułu podatku VAT wyniosły 287,7 mld zł, zaś brutto – 475,3 mld zł. To więcej niż w 2023 roku. Natomiast zgodnie z założeniami ustawy budżetowej na rok 2024, dochody z tytułu podatku VAT określono w wysokości 316,4 mld zł. Po nowelizacji zostały one obniżone do 293,5 mld zł. Za to o 14,6% spadły rok do roku zwroty z tytułu ww. podatku, tj. do wartości 187,6 mld zł. Eksperci komentujący te dane zauważają, że wyniki resortu rozminęły się z prognozami. Jednocześnie podkreślają, że zmniejszyła się tzw. luka VAT.

Firmy niegotowe na KSeF. Tylko 5230 przedsiębiorstw korzysta z systemu – czas ucieka. [DANE MF]

Z danych udostępnionych przez Ministerstwo Finansów wynika, że do 5 marca 2025 roku z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) skorzystało zaledwie 5230 firm. To oznacza, że w ciągu ponad trzech lat działania systemu zdecydowało się na niego jedynie kilka tysięcy przedsiębiorców. Tymczasem za 9 miesięcy korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe – a to oznacza prawdziwą rewolucję dla księgowości w Polsce.

Prof. Modzelewski do premiera Tuska: narzucanie KSeF-u i faktur ustrukturyzowanych wszystkim podatnikom VAT nie jest deregulacją gospodarki; ten pomysł powinien trafić do kosza

W dniu 12 kwietnia br. Ministerstwo Finansów potwierdziło zamiar wdrożenia w 2026 roku obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur i obligatoryjnego stosowania faktur ustrukturyzowanych przez wszystkich podatników VAT. Prof. dr hab. Witold Modzelewski apeluje do Pana Premiera Donalda Tuska: „Wierzę, że jako liberał traktuje Pan potrzebę deregulacji gospodarki zupełnie poważnie. Nie należy ulegać lobbystom, którzy chcą zarobić na dezorganizacji systemu fakturowania. Pomysł faktur ustrukturyzowanych powinien trafić definitywnie do kosza.”

REKLAMA

Można przekazać 1,5% podatku rolnego - w 2025 r. pierwszy raz. Są dwie uprawnione organizacje

W komunikacie z 16 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów poinformowało, że w 2025 roku podatnicy podatku rolnego mogą przekazać 1,5 tego podatku na rzecz Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych lub OPZZ Rolników i Organizacji Rolniczych. Jakie są warunki tego przekazania?

PIT 2025: 15 najczęstszych błędów w rocznym zeznaniu podatkowym. Bądź mądry przed szkodą!

Złożenie corocznej deklaracji PIT to podstawowy zakres komunikacji podatnika z administracją skarbową. Warto zadbać, by przebiegła ona w sposób optymalny i nie nastręczała niespodziewanych nieprzyjemności. Dlatego też przedstawiamy zestawienie najczęstszych błędów, przed którymi można się uchronić, korzystając z poniższych podpowiedzi.

7 skutków spadających stóp procentowych NBP. Już w maju 2025 r. RPP rozpocznie cykl obniżek?

Tańsze i łatwiej dostępne kredyty to tylko część skutków cięć stóp procentowych NBP. Polityka monetarna to miecz obosieczny. W momencie, w którym kredytobiorcy cieszą się z niższych rat, to posiadacze oszczędności mają problem ze znalezieniem solidnie oprocentowanego depozytu. Widmo niższych stóp procentowych oznacza też, że w dół pójść może oprocentowanie detalicznych obligacji skarbowych, a zakup mieszkania na wynajem może znowu odzyskać swój blask.

Korekta zeznania podatkowego PIT. Jak to zrobić i do kiedy jest na to czas?

Do końca roku 2030 podatnicy mają prawo składać korekty zeznań PIT za rok 2024. Błędy w deklaracjach podatkowych zdarzają się zarówno na niekorzyść podatnika (np. pominięcie ulgi, o której się nie wiedziało), jak i na niekorzyść fiskusa (np. pominięcie źródła przychodów, o którym się zapomniało). Złożenie korekty zeznania nie wymaga uzasadnienia, a skorygować można nawet taką deklarację, która z upływem 30 kwietnia 2025 r. została bez udziału podatnika automatycznie zatwierdzona w usłudze Twój e-PIT.

REKLAMA

Pilne! Będzie nowelizacja ustawy o KSeF, znamy projekt: jakie zmiany w obowiązkowym e-fakturowaniu

Ministerstwo Finansów opublikowało długo wyczekiwany projekt nowelizacji ustawy o VAT, regulujący obowiązek stosowania faktur ustrukturyzowanych. Wraz z nim udostępniono również oficjalną „mapę drogową” wdrożenia Krajowego Systemu e-Faktur – KSeF.

Ewidencje VAT oszustów i uczciwych podatników niczym się nie różnią. Jak systemowo zablokować wzrost zwrotów VAT? Prof. Modzelewski: jest jeden sposób

Jedyną skuteczną barierą systemową dla prób wyłudzenia zwrotów jest uzależnienie wpływów zwrotów od zastosowania przez podatnika mechanizmu podzielonej płatności w stosunku do kwot podatku naliczonego, który miałby być zwrócony – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA