Czy podatnik VAT, który ustanowił przedstawiciela podatkowego może podpisać deklarację podatkową?

Kwestia możliwości podpisania deklaracji VAT przez podatnika, który ustanowił przedstawiciela podatkowego budzi wątpliwości ekspertów, a także organów podatkowych.

Minister Rozwoju i Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską poinformował, że Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście zmienił zdanie w tej kwestii. Dotąd stał na stanowisku, że podatnik, który ustanowił przedstawiciela podatkowego był uprawniony do podpisywania deklaracji podatkowych, bowiem jego zdaniem w pojęciu „sporządzanie deklaracji” przez przedstawiciela podatkowego nie mieściło się ich podpisywanie. Interpretując art. 18c ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT organ ten wskazywał, że przedstawiciel podatkowy nie jest uprawniony do podpisywania deklaracji podatkowych, jeśli umowa o przedstawicielstwie tego nie stanowi.

Jednak dotychczasowe stanowisko zostało zmienione w związku z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego zawartego w wyrokach z dnia 2 marca 2017 r.: sygn. akt I FSK 1498/15 oraz I FSK 1552/15. Obecnie organ ten stoi na stanowisku, że w pojęciu sporządzania deklaracji mieści się czynność jej podpisania, wobec czego należy uznać, że przedstawiciel podatkowy jako podmiot zobowiązany do sporządzenia deklaracji jest zobowiązany do jej podpisania, co z kolei wyłącza możliwość samodzielnego działania przez podatnika w zakresie podpisywania deklaracji. Zmiana stanowiska organu podatkowego właściwego dla podatników zobowiązanych do ustanowienia przedstawiciela podatkowego spowodowana była ww. orzecznictwem NSA.

Polecamy: Biuletyn VAT

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o VAT Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście jest właściwym organem podatkowym dla podatników VAT nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. Tacy podatnicy składają deklaracje wyłącznie w tym Urzędzie. Dotyczy to również sytuacji, gdy podatnik taki ustanowił przedstawiciela podatkowego, o którym mowa w art. 18c ustawy o VAT.

Minister Rozwoju i Finansów dokonał przeglądu i analizy wydanych interpretacji indywidualnych w tym zakresie. Z analizy tej wynika, że wydane interpretacje indywidualne dotyczyły przedstawiciela podatkowego, o którym mowa w art. 18d ustawy o VAT a nie przedstawiciela, o którym mowa w art. 18c ustawy o VAT. Nie stwierdzono w tych interpretacjach rozbieżnych stanowisk.

Minister wystąpił również do Dyrektorów Izb Administracji Skarbowej o przekazanie wątpliwości, które ewentualnie pojawiają się na tle tej instytucji oraz informacji w zakresie podejścia organów podatkowych do kwestii przedstawiciela podatkowego. Okazało się, że z uwagi na niewystępowanie przypadków obsługi podatników przez ustanowionego przedstawiciela podatkowego na podstawie art. 18c ustawy o VAT nie pojawiały się problemy interpretacyjne i nie wypracowano praktyk w tym zakresie.

Jednak mimo braku praktyk przedstawione przez te organy poglądy w kwestii przedstawiciela podatkowego sugerują na możliwość różnego podejścia.

Natomiast Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście w związku z coraz częściej zgłaszanymi wątpliwościami przez podmioty będące przedstawicielami podatkowymi wskazał na trudności interpretacyjne dotyczące instytucji przedstawiciela podatkowego i potrzebę wypracowania jednolitego stanowiska.

W związku z tymi wątpliwościami, Minister Rozwoju i Finansów rozważa wydanie interpretacji ogólnej w tym zakresie.

Stanowisko Ministra Rozwoju i Finansów jest identyczne z aktualnym poglądem Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.

Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 18a ust. 1 ustawy o VAT podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego, podlegający obowiązkowi zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny, są obowiązani ustanowić przedstawiciela podatkowego.

Ponadto, zgodnie z art. 18a ust. 2 ustawy o VAT podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju może ustanowić przedstawiciela podatkowego.

Zgodnie z art. 18c ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przedstawiciel podatkowy wykonuje w imieniu i na rzecz podatnika, dla którego został ustanowiony obowiązki tego podatnika w zakresie rozliczania podatku, w tym w zakresie sporządzania deklaracji podatkowych, informacji podsumowujących, o których mowa w art. 100 ust. 1, oraz informacji podsumowujących w obrocie krajowym, o których mowa w art. 101a ust. 1, a także w zakresie prowadzenia i przechowywania dokumentacji, w tym ewidencji, na potrzeby podatku.

Zdaniem Ministra Rozwoju i Finansów zakres działania przedstawiciela podatkowego wynikający z art. 18c ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jest znacznie szerszy niż pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji, o którym mowa w art. 80a Ordynacji podatkowej.

Pełnomocnictwo, o którym mowa w art. 80a Ordynacji podatkowej jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, upoważniającym jedynie do złożenia podpisu na deklaracji, z wyłączeniem innych działań na rzecz podatnika. Przepisy art. 80a Ordynacji podatkowej nie pozbawiają możliwości podpisania deklaracji przez podatnika w przypadku ustanowienia pełnomocnika do podpisywania deklaracji.

Dlatego też uprawnienie podatnika do podpisania deklaracji podatkowej, jeżeli ustanowiony został przedstawiciel podatkowy, należy rozpatrywać na gruncie przepisów ustawy o VAT, a nie przepisów Ordynacji podatkowej.

Minister Rozwoju i Finansów podkreśla, że ustanowienie przedstawiciela podatkowego w rozumieniu ustawy o VAT, co do zasady, nie wynika z woli podatnika lecz jest to obowiązek wynikający wprost z ustawy o VAT. Wyjątek dotyczy podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego innym niż Polska, którzy mogą sami decydować czy chcą ustanowić przedstawiciela podatkowego.

Zakres obowiązków przedstawiciela podatkowego wynikających wprost z ustawy o VAT został określony w art. 18c ustawy o VAT. Nie może być on zawężony wolą stron a jedynie może być rozszerzony w umowie ustanawiającej przedstawiciela podatkowego o upoważnienie do dokonywania innych czynności wynikających z ustawy o VAT na podstawie art. 18c ust. 1 pkt 2. 3

Z brzmienia art. 18c ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że przedstawiciel podatkowy jest obowiązany do wykonywania obowiązków podatnika w zakresie wszystkich czynności związanych z rozliczeniem podatku.

Zdaniem Ministra Rozwoju i Finansów w zakresie tym mieści się nie tylko sporządzanie deklaracji podatkowej ale i podpisanie deklaracji podatkowej. Skoro zatem to na przedstawicielu podatkowym ciąży obowiązek sporządzania i podpisywania deklaracji podatkowej wyłącza to, w ocenie Ministra, możliwość samodzielnego podpisywania deklaracji podatkowej przez podatnika. Jest to kompetencja ustawowo zastrzeżona dla przedstawiciela podatkowego.

Źródło: odpowiedź Ministra Rozwoju i Finansów z 21sierpnia 2017 r. na interpelację poselską nr 14471  (z upoważnienia Ministra Rozwoju i Finansów odpowiedź podpisał Paweł Gruza Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów).