Odwrotne obciążenie VAT na usługi związane z robotami budowlanymi

Zgodnie z załącznikiem nr 14 do ustawy o z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. z dnia 10 maja 2016 r., Dz.U. z 2016 r. poz. 710) wskazane tam usługi należy opodatkować na zasadzie tzw. odwrotnego obciążenia.

Ustawa stawia jednak pewne warunki. I tak, podatnikiem rozliczającym VAT w powyższy sposób jest podmiot nabywający usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące okoliczności:

- usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT (limit zwolnienia z VAT w tym roku to 200 000 złotych),

- usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Dodatkowy warunek stawiany dalej w ustawie (widocznie dalej, tak żeby mniej uważny podatnik nie zauważył), to konieczność świadczenia usług wskazanych w załączniku nr 14 przez podwykonawców. Prawodawca nie wyjaśnia, co znaczy podwykonawca, więc należy to sformułowanie rozumieć zgodnie z potocznym jego brzmieniem (firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy).

Zwracam uwagę, że ustawa zawiera pewne pułapki i nie do końca potrafię powiedzieć, czy jest to zabieg celowy, czy niezamierzony przypadek. Sygnalizuję, że rozporządzenie poszerza zakres usług, które opodatkowane są według ustawy na zasadzie odwrotnego obciążenia. Zgodnie bowiem z wyjaśnieniami do rozporządzenia usługi wymienione w załączniku nr 14 swoim zakresem obejmują również wynajem sprzętu z operatorem, który należy klasyfikować w zakresie ugrupowań obejmujących m.in. roboty budowlane wykonywane z jego użyciem.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Pytanie za sto punktów, na które chyba nawet autorzy nowelizacji nie potrafią odpowiedzieć, to sytuacja, w której przykładowo podwykonawca świadczy dostawy towarów na rzecz dewelopera, ale przy wykorzystaniu usługi najmu dajmy na to ciężarówki z kierowcą.

Czy taki zakup usługi najmu sprzętu z operatorem służy wykonaniu przez podwykonawcę dostawy towarów na rzecz głównego wykonawcy (przykładowego dewelopera), czy też obejmuje roboty budowlane wykonywane z użyciem przedmiotu najmu?

Dokonując wykładni językowej, należy stwierdzić, że jeżeli przedmiotem świadczenia jest dostawa towaru (np. desek na budowę), to nie można mówić o powiązaniu świadczenia usługi najmu sprzętu wraz z operatorem z usługą zwaną robotami budowlanymi. W konsekwencji na gruncie VAT nie dojdzie do tzw. odwrotnego obciążenia. Natomiast jeśli zapis rozporządzenia potraktujemy funkcjonalnie, to jeżeli dostawy realizowane są na rzecz przykładowego dewelopera (odbiorcy desek), to podmiot, który najmuje sprzęt wraz operatorem (kierowcą) na rzecz dostawcy desek (czyli na rzecz podwykonawcy dewelopera) świadczy usługi, o których mowa w załączniku nr 14 ustawy o VAT.

Podatkowy ból głowy. I ukojenia nie przyniesie tu raczej art. 2a Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym „niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika". Organ pewnie uzna, że omawiany przepis był dostatecznie jasny (jasne).

Co zatem może zrobić podatnik? Interpretacji podatkowej nie zalecam. Niezależnie od rozstrzygnięcia, ktoś i tak będzie musiał zapłacić podatek należny (nie dajcie się zwieść tzw. odwrotnemu obciążeniu).

Rozwiązaniem tej patowej sytuacji jest zwrócenie się do urzędowego organu, jakim jest Ośrodek Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego w Łodzi, który za odpłatnością dokonuje urzędowej klasyfikacji przedstawionego stanu faktycznego. Doradzam więc wystąpienie do tego ośrodka o wydanie opinii, jakiego PKWiU dotyczą usługi świadczone przez Was lub przez Waszych podwykonawców.

Autor: Maciej Broniecki, Radca Prawny

Kancelaria Prawa Sportowego i Gospodarczego „Dauerman”