Od 1 lipca 2020 r. PKWiU 2008 zostanie zastąpione nomenklaturą scaloną CN oraz PKWiU 2015

Już sama ilość stawek VAT powoduje po stronie podatników problemy z wyborem odpowiedniej z nich: podstawowa stawka 23%, stawki obniżone tj. 8% np. dla towarów związanych z ochroną zdrowia i 5% np. dla pieczywa świeżego, do tego 3% np. dla świeżego mięsa, a ponadto 0% np. przy eksporcie, a do tego jeszcze ZW np. dla usług finansowych i NP przy usługach świadczonych dla firm z krajów trzecich, nie wspominając o 7% stawce przy transakcjach z rolnikami ryczałtowymi, czy 4% dla taksówkarzy na rozliczeniu ryczałtowym. Jeżeli dodać do tego skomplikowaną matrycę stawek VAT opartą o PKWiU 2008 (system, który miał służyć przede wszystkim celom statystycznym) to nietrudno o komplikacje przy wyborze prawidłowej stawki VAT.

Podatnicy mający wątpliwości w zakresie nadania odpowiedniego PKWiU np. swoim wyrobom, mogą kierować do GUS wnioski o wydanie opinii klasyfikacyjnych, a po ich uzyskaniu potwierdzić na podstawie ustawy o VAT i załączników do niej zastosowanie odpowiedniej stawki. Problemem jednak jest to, że taka opinia w krajowym prawie podatkowym nie ma (i nie będzie mieć) żadnej mocy wiążącej dla fiskusa i w przypadku np. kontroli podatkowej może co najwyżej stanowić dla podatnika pomoc w argumentowaniu (a nie gwarancję) prawidłowości zastosowanej stawki VAT. Tym samym uzyskanie opinii z GUS w świetle prawa podatkowego ma takie samo znaczenie dla podatnika, jak ustalenie odpowiedniego PKWiU we własnym zakresie, przy czym, co już podniesiono, dotychczasowy system klasyfikacji ma służyć głównie celom statystycznym – która więc instytucja, jeśli nie GUS, jest tą, której opinia powinna zapewnić podatnikowi gwarancję prawidłowości zastosowanej stawki. Jedyną więc skuteczną ochroną jest uzyskanie interpretacji indywidualnej w tym zakresie, co jednak wiąże się z długim czasem oczekiwania na jej wydanie (do 3 miesięcy, przy czym zgodnie z przepisami również i tyle można oczekiwać na wydanie wiążącej informacji stawkowej) i nierzadko koniecznością poniesienia kosztu związanego z przygotowaniem wniosku (o jej wydanie) przez profesjonalnego pełnomocnika.

Polecamy: Nowa matryca stawek VAT

Zmienione przepisy uproszczą wybór odpowiedniej stawki VAT i poprawią pozycję podatnika w ewentualnym sporze z organami podatkowymi, dając im narzędzie w postaci Wiążącej Informacji Skarbowej.

PROSTSZY WYBÓR STAWKI VAT

Nowa matryca stawek VAT to zmiana sposobu identyfikowania towarów i usług na potrzeby VAT i odejście od stosowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) na rzecz:

1. nomenklatury scalonej (CN) albo Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) w zakresie towarów oraz
2. PKWiU 2015 w zakresie usług.

Powyższa zmiana wpłynie na znaczące uproszczenie w zakresie stawek VAT. Wynika to z tego, że dla poszczególnych działów CN (uwzględniających określone grupy towarowe) będzie obowiązywała jedna stawka VAT. Tym samym w załączniku nr 3  do ustawy o VAT, który zawiera wykaz towarów i usług objętych stawką obniżoną 8% zamiast blisko 200 pozycji znalazły się 73, w załączniku nr 10 (dot. stawki VAT 5%) zamiast 35 pozycji znalazły się 24. Co więcej, przy zmianie przepisów przyjęto zasadę „równania w dół”, co oznacza, że w przypadku konieczności zmiany stawki dla danego typu towaru ze względu na różnice między PKWiU 2008 a nomenklaturą scaloną, dokonywano obniżenia stawki, a nie podwyższenia. Przykładowo wg PKWiU 2008 pieczywo w zależności od terminu przydatności mogło mieć stawkę 5% lub 8%, a ponieważ w nomenklaturze scalonej pieczywo sklasyfikowane jest pod jedną pozycją (CN 19), w myśl ww. zasady przyjęto stawkę niższą, czyli 5%. Podobnie jest z wieloma innymi towarami. Przez lata praktyka gospodarcza musiała sobie radzić z tak skomplikowanymi przepisami, tym samym zmianę, co do zasady, należy ocenić pozytywnie.

Na niektóre towary stawkę jednak podwyższono jako element zrównoważenia efektu budżetowego wynikającego z zastosowanych w matrycy uproszczeń. Podwyżka objęła przykładowo homary, czy kawior – uchodzące raczej za luksusowe dobra konsumpcyjne – z 5% do 23%.

Sam wybór stawki VAT dla określonego towaru czy usługi odbywa się natomiast analogicznie do dotychczasowych zasad. Jeżeli podatnik ocenia, że sprzedawane przez niego towary czy usługi nie będą objęte podstawową stawką VAT (23%) w pierwszej kolejności powinien odnieść się do nomenklatury scalonej CN lub PKWiU 2015 (zamiast do PKWiU), a następnie sprawdzić w załącznikach do ustawy o VAT, z jakiej obniżonej stawki skorzysta.

WIĄŻĄCA INFORMACJA STAWKOWA

Zgodnie z art. 42b ustawy o VAT, wiążąca informacja stawkowa (WIS), o którą można było występować do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej już od 1 listopada 2019 r. (pierwotnie ze skutkiem od 1 kwietnia 2020 r., jednak ze względu na tzw. specustawę dot. tarczy antykryzysowej skutek ten ostał przeniesiony od 1 lipca 2020 r.), „jest decyzją wydawaną na potrzeby opodatkowania podatkiem dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług…”. Poniżej prezentujemy podstawowe informację związane z WIS.

CZY KOD CN LUB PKWIU 2015 NALEŻY ZAMIESZCZAĆ NA FAKTURZE

Ten aspekt reguluje art. 106e ust. 1 ustawy o VAT. Zawiera on katalog pozycji, jakie muszą się znaleźć na fakturze VAT. Nie ma w nim wskazania dot. kodu z nomenklatury scalonej ani z PKWiU. Tym samym nie jest konieczne, aby taki kod zamieszczać na fakturze.

Warto przy tym wskazać, że w przypadku świadczenia usług zwolnionych z VAT, niezbędne jest wskazanie podstawy zwolnienia – mówi o tym par. 3 rozporządzenia Ministerstwa Finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur. W tym przypadku można posłużyć się PKWiU lub przepisem z ustawy o VAT.

Bartosz Gebel
Doradca podatkowy (nr wpisu 13557)
Biuro Rachunkowe Ergotax Sp. z o.o.

[RAPORT] KORONAWIRUS – podatki, prawo pracy, biznes