Księgowanie likwidacji uszkodzonych towarów

Kiedy towary należy likwidować?

W praktyce prowadzonej działalności towary mogą ulec zniszczeniu lub uszkodzeniu w wiele różnych sposobów. Może być to utrata ich terminu ważności, uszkodzenia mechaniczne podczas przewozu, uszkodzenia spowodowane zdarzeniami losowymi, jak pożar bądź powódź. Towary te w wyniku takich zdarzeń muszą utracić bezpowrotnie możliwość ich wykorzystania w prowadzonej działalności gospodarczej, i dopiero wtedy mogą podlegać likwidacji, czyli wyksięgowaniu z księgi bilansowej. Dochodzi wówczas do sytuacji, gdy nie przyniosą one już wpływu do jednostki przewidywanych korzyści ekonomicznych, więc nie spełniają kryteriów wymaganych dla aktywów jednostki. 

Zniszczenie bądź uszkodzenie towaru może być zawinione przez przedsiębiorcę. Do takiej sytuacji dochodzi wówczas, gdy przyczynił się on w sposób bezpośredni do straty w towarach przez swoją rażącą niedbałość. Zgodnie z kształtującą się w interpretacjach podatkowych linią interpretacyjną, w takiej sytuacji przedsiębiorca traci prawo do zaliczania owych strat do kosztów uzyskania przychodu. Niektóre organy skarbowe stoją także na stanowisku, iż strata zawiniona powoduje w konsekwencji konieczność wykonania korekty odliczonego przy zakupie podatku od towarów i usług.

Natomiast wartość towarów zniszczonych bądź utraconych w sposób niezawiniony ze strony podatnika ująć można w kosztach podatkowych. Oznacza to, iż przy zachowaniu wymaganej w danych stosunkach dbałości i staranności przedsiębiorca nie spowodował straty wartości towarów, pozostanie ona w kosztach firmowych. Do tej możliwości niezbędne jest jednak właściwe udokumentowanie zniszczenia lub straty.

Dokumentacja likwidacji towarów

Szczególnie istotnym w procesie likwidacji towaru jest zachowanie należytej dokumentacji. To,  w jaki sposób dokumentacja powinna przebiegać, w istocie zależy od wielu czynników, jak dla przykładu rodzaj likwidowanego artykułu, czy też od przyczyn, z jakich likwidacja musi być przeprowadzana.

Jeśli przyczyną likwidacji są, przykładowo, utrata przez towar terminu ważności, czy też drobne kradzieże w przedsiębiorstwie prowadzonym przez podatnika, właściwym będzie sporządzenie protokołu. Protokół ten powinien zawierać dane, które dotyczyć będą:

- numeru dokumentu,

- daty sporządzenia,

- danych osoby sporządzającej (dodatkowo można podać stanowisko w firmie),

- daty zniszczenia/straty,

- przyczynę zniszczenia,

- nazwy, ilości i wartości zniszczonego/utraconego towaru,

- dodatkowych informacji o przeznaczeniu zniszczonych towarów,

- łącznej kwoty zniszczonych towarów,

- podpisu osoby sporządzającej protokół strat.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

W przypadku towarów, które ze względu na swoje specyficzne właściwości wymagają utylizacji, jak np. leki, dysponować należy dokumentem firmy odbierającej odpady. Nie są to jednak jedyne sposoby na udokumentowanie przyczyn likwidacji towaru. W charakterze dokumentów potwierdzających wystąpić może np. protokół policyjny lub protokół strat potwierdzony przez instytucję ubezpieczeniową. Każdy z tych dokumentów właściwy będzie dla innej sytuacji, gdyż w każdej ze spraw zachodzą inne okoliczności i z tego tytułu musi być ona rozpatrywana w indywidualny sposób.

Jak zaksięgować likwidację towaru?

Właściwym sposobem na zaksięgowanie likwidacji towaru jest wniesienie wartości likwidowanych towarów w księgach rachunkowych w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Jeśli dochodzi do sytuacji, gdy towary ewidencjonowane są w cenie ich zakupu bądź też nabycia, wartość tych rzeczy, które nie nadają się do odsprzedania z tytułu ich uszkodzenia zapisana może być jako:

- Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

- Ma konto 33 „Towary”.

Jeśli jednak ewidencja magazynowa towarów prowadzona jest w cenach stałych ewidencyjnych, które różnią się od ceny zakupu, niezbędnym staje się wyksięgowanie odchyleń przypadających na likwidowane zapasy, które znajdować się powinny na koncie 34-2 „Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów”. Innego rodzaju koszty powiązane z likwidacją towaru, jak dla przykładu jego utylizacja, księgowane mogą zostać na konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”.