Wyższe składki ZUS od 1 lipca 2024 r. Te preferencyjne. Zapłacą niektórzy przedsiębiorcy [tzw. Mały ZUS]

• Składki ZUS przedsiębiorców - standardowe (tzw. duży ZUS). Ile trzeba płacić w 2024 roku?
• Składki ZUS preferencyjne (tzw. Mały ZUS)
• Mały ZUS Plus 2024

Składki ZUS przedsiębiorców - standardowe (tzw. duży ZUS). Ile trzeba płacić w 2024 roku?

Co do zasady przedsiębiorca prowadzący indywidualną działalność gospodarczą ma obowiązek płacić składki na ubezpieczenie społeczne (składki ZUS) od zadeklarowanej przez siebie podstawy. Najmniejsza (minimalna) podstawa wymiaru składek ZUS, którą przedsiębiorca może zadeklarować, to 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto. W całym 2024 roku ta kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto wynosi 4694,40 zł.

Bo na podstawie Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 4 grudnia 2023 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2024 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. poz. 1342), kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2024 roku wynosi 7824 zł.

A zatem w każdym miesiącu 2024 roku składka na ubezpieczenia społeczne większości indywidualnych przedsiębiorców nie może być niższa od kwoty:
916,35 zł  - na ubezpieczenie emerytalne (19,52% z 4694,40 zł),
375,55 zł  - na ubezpieczenia rentowe (8% z 4694,40 zł),
115,01 zł  - na ubezpieczenie chorobowe (2,45% z 4694,40 zł).

Ponadto ci przedsiębiorcy mają obowiązek płacić:
- składkę na ubezpieczenie wypadkowe, której wysokość jest zmienna i zależy od wielkości przedsiębiorstwa i branży,
- składkę na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy (2,45% podstawy) oraz
- składkę zdrowotną, której wysokość jest zależna od formy rozliczania podatku dochodowego.

Te zwykłe składki ZUS płacą osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność, tj.:

- osoby, które prowadzą działalność gospodarczą na podstawie Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, które nie mają prawa do składek preferencyjnych (niżej opisanych),
- osoby, które prowadzą działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- akcjonariusze prostej spółki akcyjnej,
- komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej,
- osoby, które prowadzą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty,
- twórcy i artyści,
- osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność albo z osobami korzystającymi z „ulgi na start”.

W przypadku tych osób składki ZUS nie wzrastają od 1 lipca 2024 r., bo zasady ich obliczania nie zależą od minimalnego wynagrodzenia.

Składki ZUS preferencyjne (tzw. Mały ZUS)

Ale niektórzy przedsiębiorcy mogą płacić składki ZUS od niższej podstawy. Chodzi tu o osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą  na podstawie Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych (w tym także wspólników spółki cywilnej) przez okres pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, z wyłączeniem osób, które:
- prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
- wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Te osoby mogą płacić składki ZUS od niższej podstawy niż ww. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto. Ale nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. W 2024 roku ta minimalna podstawa preferencyjnych składek ZUS to:
30% z 4242 zł, czyli 1272,6 zł - od stycznia do czerwca 2024 roku,
30% z 4300 zł, czyli 1290 zł - od lipca do grudnia 2024 roku.

Dodatkowo osoby, które płacą preferencyjne składki ZUS a prowadzenie działalności gospodarczej jest jedynym tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, to nie muszą płacić za siebie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
ZUS precyzuje, że ww. obniżenie składek na ZUS dotyczy wyłącznie składek płaconych przez przedsiębiorcę za siebie. Za zatrudnionych pracowników i zleceniobiorców musi płacić składki normalnej wysokości.

Od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4242 zł brutto, a zatem osoby płacące w I połowie 2024 roku preferencyjne składki ZUS mogły je obliczać od 30% tej kwoty czyli od kwoty 1272,60 zł.

Natomiast od 1 lipca 2024 r. do końca bieżącego roku, podstawą wymiaru owych preferencyjnych składek ZUS jest zadeklarowana kwota, ale nie niższa niż 1290 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r.).
A zatem preferencyjne składki ZUS tych osób nie mogą być niższe niż:
251,81 zł  - na ubezpieczenie emerytalne (19,52% z 1290 zł),
103,20 zł  - na ubezpieczenia rentowe (8% z 1290 zł),
31,61 zł  - na ubezpieczenie chorobowe (2,45% z 1290 zł).

W przypadku tych osób minimalne preferencyjne składki ZUS wzrosną od 1 lipca 2024 r., bo rośnie minimalna podstawa ich wymiaru.

Ponadto ci przedsiębiorcy mają obowiązek płacić:
- składkę na ubezpieczenie wypadkowe, której wysokość jest zmienna i zależy od wielkości przedsiębiorstwa i branży oraz
- składkę zdrowotną, której wysokość jest zależna od formy rozliczania podatku dochodowego.

Mały ZUS Plus 2024

Natomiast od 1 lipca 2024 r. nie zmienią się też składki ZUS dla osób uprawnionych do tzw. Małego ZUS Plus. Bowiem zgodnie z obowiązującymi przepisami, podstawa wymiaru składek ZUS w przypadku tzw. Małego ZUS Plus nie może być niższa niż 30% kwoty płacy minimalnej obowiązującej w styczniu bieżącego roku. 

Postawa prawna: Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. - tekst jednolity: Dz.U. 2024 poz. 497.