REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sukcesja a ogłoszenie upadłości

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Sukcesja a ogłoszenie upadłości
Sukcesja a ogłoszenie upadłości
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Sporządzenie testamentu nie zawsze zapewni ochronę zgromadzonego majątku czy skuteczną sukcesję przedsiębiorstwa. Jednym z takich przypadków, gdy pomimo sporządzenia testamentu zainteresowani tracą kontrolę nad tym, do kogo trafi spadek jest sytuacja, gdy względem spadkobiercy ogłaszana jest upadłość.

REKLAMA

Autopromocja

Po ogłoszeniu upadłości wszystkie przysporzenia trafiające do dłużnika, w tym spadek, wchodzą do masy upadłości podlegającej podziałowi między wierzycieli. Skutkiem tego majątek podlegający dziedziczeniu trafia do innych osób wbrew woli spadkodawcy.

Ochrona majątku

Z pewnością osoby planujące rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci zainteresowane są doprowadzeniem do skutecznej sukcesji. W ten sposób chcą zapewnić przyszłość swoim najbliższym, a gdy przedmiotem spadku miałoby być przedsiębiorstwo lub inny ogół praw majątkowych i niemajątkowych – umożliwić kontynuowanie działalności gospodarczej.

Wbrew obiegowej opinii samo sporządzenie testamentu przed notariuszem wcale nie jest gwarancją, że po śmierci spadkodawcy majątek trafi do rąk osób wskazanych w treści dokumentu.

Polecamy: Poradnik Gazety Prawnej 9/18 Firma w spadku – zarząd sukcesyjny

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wobec licznych przepisów prawa regulujących szczegółowo wyjątki od ogólnych zasad dziedziczenia, ochrona majątku i jego sukcesja wymaga szerokiego przenalizowania własnej sytuacji prawno-finansowej oraz sytuacji osób, do których miałby trafić majątek w drodze spadku.

O spadkobraniu słów kilka

Zgodnie z zasadami spadkobrania, spadek otwiera się w chwili śmierci spadkodawcy. Jednocześnie spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Dla potencjalnego spadkobiercy ma to znaczenie o tyle, że nie istnieje wymóg wydania określonego wyroku bądź decyzji w przedmiocie przyznania praw ze spadku, ponieważ sama śmierć spadkodawcy powoduje nabycie spadku z mocy prawa. Powołanie do spadku może nastąpić w oparciu o przepisy ustawy lub w oparciu o testament. Dziedziczenie ustawowe polega na tym, że to przepisy prawa regulują, którzy krewni i w jakiej kolejności powoływani są do spadku. Natomiast testament w swojej treści określa sposób rozrządzenia majątkiem po śmierci spadkodawcy, który może być odmienny od regulacji ustawowej.

REKLAMA

Pomimo tego, że nabycie spadku następuje z mocy prawa, potencjalni spadkobiercy nie muszą obawiać się, że zostaną przymuszeni przepisami prawa do przyjmowania każdego spadku, w szczególności spadku z długami. Potencjalni spadkobiercy mają prawo do podjęcia decyzji, czy zamierzają nabyć spadek albo w jaki sposób nabędą spadek (z tym że termin na podjęcie decyzji ograniczony jest przepisami prawa). W myśl przepisu art. 1015 § 1 kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Niezłożenie odpowiedniego oświadczenia w tym terminie powoduje automatyczne przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Różnica pomiędzy przyjęciem spadku wprost a przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza dotyczy odpowiedzialności za długi spadkowe. W razie prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe całym swoim majątkiem bez ograniczenia, natomiast przy drugim modelu odpowiada do wysokości stanu czynnego spadku, tj. do wartości odziedziczonych w ten sposób aktywów. Warto odnotować, że przed nowelizacją przepisów kodeksu cywilnego, która weszła w życie 18 października 2015 r., brak złożenia oświadczenia woli w ustawowym terminie 6 miesięcy skutkował nabyciem spadku wprost.

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Oświadczenie odnośnie do przyjęcia bądź odrzucenia spadku składane jest przed sądem bądź przed notariuszem.

Dłużnik w upadłości ograniczony w podejmowaniu decyzji

Przywołane powyżej zasady spadkobrania nie będą obowiązywać, jeśli względem spadkobiercy ogłoszono upadłość. Przepisy prawa upadłościowego znacznie modyfikują ogólne zasady spadkobrania. Wynika to z przyjętej w prawie upadłościowym zasady, iż z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu mieniem wchodzącym do masy upadłości, korzystania z niego i rozporządzania nim (art. 75 ust. 1 prawa upadłościowego). Przepisy ustawy wprowadzają bardzo wąski krąg składników nie wchodzących do masy upadłości. Co istotne, w tym wąskim katalogu czynności nie ujęto majątku nabytego w drodze spadkobrania.

Zobacz także: Moja firma


Nabycie spadku po dniu ogłoszenia upadłości powoduje, że spadek ten automatycznie znajduje się w masie upadłości. Syndyk nawet nie składa oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Podobnie wygląda sytuacja, gdy otwarcie spadku nastąpiło przed ogłoszeniem upadłości, a do chwili jej ogłoszenia nie upłynął jeszcze termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku i powołany spadkobierca takiego oświadczenia nie złożył. W takiej sytuacji dłużnik nie dość, że traci kontrolę nad swoim majątkiem, to dodatkowo wszelkie czynności, które upadły wykonuje na majątku spadkowym dotknięte są sankcją nieważności. Umowa zbycia całości lub części spadku albo całości lub części udziału spadkowego zawarta przez upadłego po ogłoszeniu upadłości jest nieważna. Dodatkowo nieważna jest też dokonana przez niego czynność rozporządzająca udziałem w przedmiocie należącym do spadku, jak i jego zgoda na rozporządzenie udziałem w przedmiocie należącym do spadku przez innego spadkobiercę (art. 120 ustawy prawo upadłościowe). Natomiast gdyby dłużnik próbował zataić fakt nabycia spadku, to jego wszelkie oświadczenia o odrzuceniu spadku lub zapisu windykacyjnego będą bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, jeżeli zostały złożone po ogłoszeniu upadłości, co wynika z przepisu art. 123 ustawy prawo upadłościowe.

Wyjątek tylko dla wątpliwych wierzytelności

Ustawodawca, prawdopodobnie mając na uwadze to, że częstokroć samo spadkobranie niektórych składników majątku wywołuje bardzo dużą liczbę problemów prawnych, doszedł do wniosku, że lepiej jest wyłączyć określone wierzytelności z masy upadłościowej i jednocześnie doprowadzić do szybkiej likwidacji majątku upadłego. Zgodnie z tą dyrektywą wprowadzono przepis art. 121 ustawy prawo upadłościowe, dopuszczający możliwość wyłączenia całego spadku z upadłości, jeżeli wierzytelności wchodzące w skład spadku są wątpliwe co do istnienia lub możliwości ich wykonania. Natomiast w przypadku, gdy składniki majątkowe wchodzące w skład spadku są trudno zbywalne albo z innych przyczyn wejście spadku do masy upadłości nie byłoby korzystne dla postępowania upadłościowego, wprowadzono obligatoryjne wyłączenie spadku z masy upadłości. Decyzję o wyłączeniu spadku z masy upadłości podejmuje sędzia komisarz w drodze postanowienia, na które służy zażalenie upadłemu bądź wierzycielowi.

Planowanie sukcesji – Succession care

Odpowiednie spojrzenie na majątek, zarówno w kontekście dziedziczenia, jak również innej formy przekazywania dóbr materialnych pozwala spadkodawcy kompleksowo zabezpieczyć przyszłość swoich najbliższych, szczególnie w razie nagłej i nieprzewidzianej śmierci. Przeprowadzeniem zaplanowanej sukcesji zainteresowani będą w szczególności przedsiębiorcy prowadzący „firmy rodzinne”. Zapewnienie skutecznej sukcesji nie ogranicza się wyłącznie do sporządzenia testamentu, lecz polega również na dokonaniu analizy prawnej przedsiębiorstwa, w tym jego ładu korporacyjnego, sposobu uregulowania spraw gospodarczych, pracowniczych i podatkowych pod kątem zabezpieczenia przyszłości sukcesorów. Może okazać się, że skuteczna sukcesja będzie możliwa dopiero przy zastosowaniu innych środków, jak na przykład założenie fundacji rodzinnej, trustu albo zagranicznej spółki holdingowej. Dla zapewnienia skutecznej sukcesji, w szczególności dużego i wartościowego majątku, niezbędna jest dokładna analiza jego struktury, a następnie takie ukształtowanie lub przemodelowanie jej, które wyeliminuje ryzyko, że dorobek życia spadkodawcy stanie się źródłem spłaty zobowiązań, na których powstanie spadkodawca nie miał najmniejszego wpływu.

Autorzy: Radca prawny Adam Klęczar, radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Raz w roku wakacje od płacenia składek. Budżet państwa zapłaci za ciebie. ZUS przypomina kto ma prawo do tej ulgi i jak ją uzyskać w 2025 roku

Letnie wakacje to doskonały czas na odpoczynek nie tylko od pracy, ale również od spraw finansowych związanych z prowadzeniem własnej działalności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, że mikroprzedsiębiorcy wpisani do CEIDG oraz komornicy sądowi mogą skorzystać z wakacji składkowych. Od uruchomienia programu w listopadzie 2024 roku ZUS przyjął już niemal 2 miliony wniosków.

KSeF: Podatkowa rewolucja od 1 lutego 2026! Księgowi alarmują: chaos, niejasne przepisy i strach przed zmianami

Od 1 lutego 2026 roku Krajowy System e-Faktur (KSeF) stanie się obowiązkowy dla największych firm, a dwa miesiące później dla całej reszty przedsiębiorców. Mimo zbliżającego się terminu, wciąż brakuje ostatecznych przepisów, a dokumentacja techniczna nie rozwiewa wszystkich wątpliwości. Księgowi biją na alarm – obawiają się chaosu organizacyjnego, przeciążenia obowiązkami i braku jasnych wytycznych. Przedsiębiorców czeka rewolucja, na którą wielu z nich wciąż nie jest gotowych.

Obowiązkowy KSeF 2026: Prof. W. Modzelewski: Dlaczego trzeba wywrócić do góry nogami obecny system fakturowania? Sprzeczności w kolejnej wersji nowelizacji ustawy o VAT

Obecny system fakturowania w bólach rodził się przed trzydziestu laty – dlaczego teraz trzeba go wywrócić do góry nogami, wprowadzając obowiązkowy model KSeF? Pyta prof. dr hab. Witold Modzelewski. I jednocześnie zauważa, że po uważnej lekturze kolejnej wersji przepisów dot. obowiązkowego KSeF, można dojść do wniosku, że oczywiste sprzeczności w nich zawarte uniemożliwiają ich legalne zastosowanie.

Obowiązki podatkowe pracowników transgranicznych - zasady, terminy, reguła 183 dni, rezydencja podatkowa

W dobie rosnącej mobilności zawodowej coraz więcej osób podejmuje zatrudnienie poza granicami swojego kraju. W niniejszym artykule omawiamy kluczowe zagadnienia dotyczące obowiązków podatkowych pracowników transgranicznych, którzy zdecydowali się podjąć zatrudnienie w Polsce.

REKLAMA

Jaka inflacja w Polsce w 2025, 2026 i 2027 roku - prognozy NBP

Inflacja CPI w Polsce z 50-proc. prawdopodobieństwem ukształtuje się w 2025 r. w przedziale 3,5-4,4 proc., w 2026 r. w przedziale 1,7-4,5 proc., a w 2027 r. w przedziale 0,9-3,8 proc. - tak wynika z najnowszej projekcji Departamentu Analiz Ekonomicznych NBP z lipca 2025 r. Projekcja ta uwzględnia dane dostępne do 9 czerwca br.

Podatek od prezentu ślubnego - kiedy trzeba zapłacić. Prawo rozróżnia 3 kategorie darczyńców i 3 limity wartości darowizn

Dla nowożeńców – prezent, dla Urzędu Skarbowego – podstawa opodatkowania. Fiskus przewidział dla darowizn konkretne przepisy prawa podatkowego i lepiej je znać, zanim wpędzimy się w kłopoty, zostawiając grube rysy na pięknych ślubnych wspomnieniach. Szczególnie kłopotliwa może być gotówka. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl tłumaczy, co zrobić z weselnymi kopertami i kosztownymi podarunkami.

Stopy procentowe NBP 2025: w lipcu obniżka o 0,25 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 1-2 lipca 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosić będzie od 3 lipca 2025 r. 5,00 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zaskoczeniem dla większości analityków finansowych i ekonomistów, którzy oczekiwali braku zmian w lipcu.

Jak legalnie wypłacić pieniądze ze spółki z o.o. Zasady i skutki podatkowe. Adwokat wyjaśnia wszystkie najważniejsze sposoby

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to popularna forma prowadzenia biznesu w Polsce, ceniona za ograniczenie ryzyka osobistego wspólników. Niesie ona jednak ze sobą szczególną cechę – tzw. podwójne opodatkowanie zysków. Oznacza to, że najpierw sama spółka płaci podatek CIT od swojego dochodu (9% lub 19%), a następnie, gdy zysk jest wypłacany wspólnikom, wspólnik musi zapłacić podatek dochodowy PIT od otrzymanych środków. Dla wielu początkujących przedsiębiorców jest to duże zaskoczenie, ponieważ w jednoosobowej działalności gospodarczej można swobodnie dysponować zyskiem i płaci się podatek tylko raz. W spółce z o.o. majątek spółki jest odrębny od majątku prywatnego właścicieli, więc każda wypłata pieniędzy ze spółki na rzecz wspólnika lub członka zarządu musi mieć podstawę prawną. Poniżej przedstawiamy wszystkie legalne metody „wyjęcia” środków ze spółki z o.o., wraz z krótkim omówieniem zasad ich stosowania oraz konsekwencji podatkowych i ewentualnych ryzyk.

REKLAMA

Odpowiedzialność członków zarządu za długi i niezapłacone podatki spółki z o.o. Kiedy powstaje i jakie są sankcje? Jak ograniczyć ryzyko?

W świadomości wielu przedsiębiorców panuje przekonanie, że założenie spółki z o.o. jest swoistym „bezpiecznikiem” – że prowadząc działalność w tej formie, nie odpowiadają oni osobiście za zobowiązania. I rzeczywiście – to spółka, jako osoba prawna, ponosi odpowiedzialność za swoje długi. Jednak ta zasada ma wyjątki. Najważniejszym z nich jest art. 299 Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.), który otwiera drogę do pociągnięcia członków zarządu do odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki.

Zakładanie spółki z o.o. w 2025 roku. Adwokat radzi jak to zrobić krok po kroku i bez błędów

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pozostaje jednym z najczęściej wybieranych modeli prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. W 2025 roku proces rejestracji jest w pełni cyfrowy, a pozorne uproszczenie procedury sprawia, że wielu przedsiębiorców zakłada spółki „od ręki”, nie przewidując potencjalnych konsekwencji. Niestety, błędy popełnione na starcie mogą skutkować realnymi problemami organizacyjnymi, podatkowymi i prawnymi, które ujawniają się dopiero po miesiącach – lub latach.

REKLAMA