REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sukcesja a ogłoszenie upadłości

Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Sukcesja a ogłoszenie upadłości
Sukcesja a ogłoszenie upadłości
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Sporządzenie testamentu nie zawsze zapewni ochronę zgromadzonego majątku czy skuteczną sukcesję przedsiębiorstwa. Jednym z takich przypadków, gdy pomimo sporządzenia testamentu zainteresowani tracą kontrolę nad tym, do kogo trafi spadek jest sytuacja, gdy względem spadkobiercy ogłaszana jest upadłość.

REKLAMA

Autopromocja

Po ogłoszeniu upadłości wszystkie przysporzenia trafiające do dłużnika, w tym spadek, wchodzą do masy upadłości podlegającej podziałowi między wierzycieli. Skutkiem tego majątek podlegający dziedziczeniu trafia do innych osób wbrew woli spadkodawcy.

Ochrona majątku

Z pewnością osoby planujące rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci zainteresowane są doprowadzeniem do skutecznej sukcesji. W ten sposób chcą zapewnić przyszłość swoim najbliższym, a gdy przedmiotem spadku miałoby być przedsiębiorstwo lub inny ogół praw majątkowych i niemajątkowych – umożliwić kontynuowanie działalności gospodarczej.

Wbrew obiegowej opinii samo sporządzenie testamentu przed notariuszem wcale nie jest gwarancją, że po śmierci spadkodawcy majątek trafi do rąk osób wskazanych w treści dokumentu.

Polecamy: Poradnik Gazety Prawnej 9/18 Firma w spadku – zarząd sukcesyjny

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wobec licznych przepisów prawa regulujących szczegółowo wyjątki od ogólnych zasad dziedziczenia, ochrona majątku i jego sukcesja wymaga szerokiego przenalizowania własnej sytuacji prawno-finansowej oraz sytuacji osób, do których miałby trafić majątek w drodze spadku.

O spadkobraniu słów kilka

Zgodnie z zasadami spadkobrania, spadek otwiera się w chwili śmierci spadkodawcy. Jednocześnie spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Dla potencjalnego spadkobiercy ma to znaczenie o tyle, że nie istnieje wymóg wydania określonego wyroku bądź decyzji w przedmiocie przyznania praw ze spadku, ponieważ sama śmierć spadkodawcy powoduje nabycie spadku z mocy prawa. Powołanie do spadku może nastąpić w oparciu o przepisy ustawy lub w oparciu o testament. Dziedziczenie ustawowe polega na tym, że to przepisy prawa regulują, którzy krewni i w jakiej kolejności powoływani są do spadku. Natomiast testament w swojej treści określa sposób rozrządzenia majątkiem po śmierci spadkodawcy, który może być odmienny od regulacji ustawowej.

Pomimo tego, że nabycie spadku następuje z mocy prawa, potencjalni spadkobiercy nie muszą obawiać się, że zostaną przymuszeni przepisami prawa do przyjmowania każdego spadku, w szczególności spadku z długami. Potencjalni spadkobiercy mają prawo do podjęcia decyzji, czy zamierzają nabyć spadek albo w jaki sposób nabędą spadek (z tym że termin na podjęcie decyzji ograniczony jest przepisami prawa). W myśl przepisu art. 1015 § 1 kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Niezłożenie odpowiedniego oświadczenia w tym terminie powoduje automatyczne przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Różnica pomiędzy przyjęciem spadku wprost a przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza dotyczy odpowiedzialności za długi spadkowe. W razie prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe całym swoim majątkiem bez ograniczenia, natomiast przy drugim modelu odpowiada do wysokości stanu czynnego spadku, tj. do wartości odziedziczonych w ten sposób aktywów. Warto odnotować, że przed nowelizacją przepisów kodeksu cywilnego, która weszła w życie 18 października 2015 r., brak złożenia oświadczenia woli w ustawowym terminie 6 miesięcy skutkował nabyciem spadku wprost.

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Oświadczenie odnośnie do przyjęcia bądź odrzucenia spadku składane jest przed sądem bądź przed notariuszem.

Dłużnik w upadłości ograniczony w podejmowaniu decyzji

Przywołane powyżej zasady spadkobrania nie będą obowiązywać, jeśli względem spadkobiercy ogłoszono upadłość. Przepisy prawa upadłościowego znacznie modyfikują ogólne zasady spadkobrania. Wynika to z przyjętej w prawie upadłościowym zasady, iż z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu mieniem wchodzącym do masy upadłości, korzystania z niego i rozporządzania nim (art. 75 ust. 1 prawa upadłościowego). Przepisy ustawy wprowadzają bardzo wąski krąg składników nie wchodzących do masy upadłości. Co istotne, w tym wąskim katalogu czynności nie ujęto majątku nabytego w drodze spadkobrania.

Zobacz także: Moja firma


Nabycie spadku po dniu ogłoszenia upadłości powoduje, że spadek ten automatycznie znajduje się w masie upadłości. Syndyk nawet nie składa oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Podobnie wygląda sytuacja, gdy otwarcie spadku nastąpiło przed ogłoszeniem upadłości, a do chwili jej ogłoszenia nie upłynął jeszcze termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku i powołany spadkobierca takiego oświadczenia nie złożył. W takiej sytuacji dłużnik nie dość, że traci kontrolę nad swoim majątkiem, to dodatkowo wszelkie czynności, które upadły wykonuje na majątku spadkowym dotknięte są sankcją nieważności. Umowa zbycia całości lub części spadku albo całości lub części udziału spadkowego zawarta przez upadłego po ogłoszeniu upadłości jest nieważna. Dodatkowo nieważna jest też dokonana przez niego czynność rozporządzająca udziałem w przedmiocie należącym do spadku, jak i jego zgoda na rozporządzenie udziałem w przedmiocie należącym do spadku przez innego spadkobiercę (art. 120 ustawy prawo upadłościowe). Natomiast gdyby dłużnik próbował zataić fakt nabycia spadku, to jego wszelkie oświadczenia o odrzuceniu spadku lub zapisu windykacyjnego będą bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, jeżeli zostały złożone po ogłoszeniu upadłości, co wynika z przepisu art. 123 ustawy prawo upadłościowe.

Wyjątek tylko dla wątpliwych wierzytelności

Ustawodawca, prawdopodobnie mając na uwadze to, że częstokroć samo spadkobranie niektórych składników majątku wywołuje bardzo dużą liczbę problemów prawnych, doszedł do wniosku, że lepiej jest wyłączyć określone wierzytelności z masy upadłościowej i jednocześnie doprowadzić do szybkiej likwidacji majątku upadłego. Zgodnie z tą dyrektywą wprowadzono przepis art. 121 ustawy prawo upadłościowe, dopuszczający możliwość wyłączenia całego spadku z upadłości, jeżeli wierzytelności wchodzące w skład spadku są wątpliwe co do istnienia lub możliwości ich wykonania. Natomiast w przypadku, gdy składniki majątkowe wchodzące w skład spadku są trudno zbywalne albo z innych przyczyn wejście spadku do masy upadłości nie byłoby korzystne dla postępowania upadłościowego, wprowadzono obligatoryjne wyłączenie spadku z masy upadłości. Decyzję o wyłączeniu spadku z masy upadłości podejmuje sędzia komisarz w drodze postanowienia, na które służy zażalenie upadłemu bądź wierzycielowi.

Planowanie sukcesji – Succession care

Odpowiednie spojrzenie na majątek, zarówno w kontekście dziedziczenia, jak również innej formy przekazywania dóbr materialnych pozwala spadkodawcy kompleksowo zabezpieczyć przyszłość swoich najbliższych, szczególnie w razie nagłej i nieprzewidzianej śmierci. Przeprowadzeniem zaplanowanej sukcesji zainteresowani będą w szczególności przedsiębiorcy prowadzący „firmy rodzinne”. Zapewnienie skutecznej sukcesji nie ogranicza się wyłącznie do sporządzenia testamentu, lecz polega również na dokonaniu analizy prawnej przedsiębiorstwa, w tym jego ładu korporacyjnego, sposobu uregulowania spraw gospodarczych, pracowniczych i podatkowych pod kątem zabezpieczenia przyszłości sukcesorów. Może okazać się, że skuteczna sukcesja będzie możliwa dopiero przy zastosowaniu innych środków, jak na przykład założenie fundacji rodzinnej, trustu albo zagranicznej spółki holdingowej. Dla zapewnienia skutecznej sukcesji, w szczególności dużego i wartościowego majątku, niezbędna jest dokładna analiza jego struktury, a następnie takie ukształtowanie lub przemodelowanie jej, które wyeliminuje ryzyko, że dorobek życia spadkodawcy stanie się źródłem spłaty zobowiązań, na których powstanie spadkodawca nie miał najmniejszego wpływu.

Autorzy: Radca prawny Adam Klęczar, radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców.

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
CIT estoński a optymalizacja podatkowa. Czy to się opłaca?

Przedsiębiorcy coraz częściej poszukują skutecznych sposobów na obniżenie obciążeń podatkowych. Jednym z rozwiązań, które zyskuje na popularności, jest estoński CIT. Czy rzeczywiście ta forma opodatkowania przynosi realne korzyści? Przyjrzyjmy się, na czym polega ten model, kto może z niego skorzystać i jakie są jego zalety oraz wady dla polskich przedsiębiorstw.

Składka zdrowotna w 2026 roku – będzie ewolucja czy rewolucja?

Planowane na 2026 rok zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców stanowią jeden z najbardziej dyskutowanych tematów w sferze podatkowej, mimo iż sama składka podatkiem nie jest. Tak jak każda kwestia dotycząca finansów osobistych a równocześnie publicznych, wywołuje liczne pytania zarówno wśród prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak i wśród polityków, gdzie widoczne są wyraźne podziały.

Podatnik już nie będzie karany za przypadkowe błędy, nie będzie udowadniał niewinności

Szef rządu Donald Tusk poinformował, że za niecelowe, przypadkowe błędy nie będzie się już karać podatnika. Teraz to urząd skarbowy będzie musiał udowadniać jak jest.

Będą zmiany w L4, pracy na chorobowym i pensjach na zwolnieniach lekarskich. Przedsiębiorcy: Jesteśmy zwolennikami deregulacji i elastyczności, ale też jasnych zasad

Zasiłek chorobowy powinien być wypłacany pracownikowi już od pierwszego dnia absencji – Północna Izba Gospodarcza w Szczecinie popiera projekt przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, apelując jednocześnie o to, by ustawa w tej sprawie była przyjęta możliwie szybko. Przedsiębiorcy jednocześnie oczekują dalszego dialogu z Ministerstwem na temat np. „Zmian w L4”, które w opinii niektórych przedsiębiorców mogą budzić kontrowersje. – Jesteśmy zwolennikami tego, by pracownicy i pracodawcy mogli regulować swoje relacje w możliwie elastyczny sposób. Z jednej strony więc jesteśmy zwolennikami tego, by zwolnienie lekarskie nie blokowało w stu procentach możliwości wykonywania innych zobowiązań jeżeli to jest możliwe, ale z drugiej widzimy przestrzeń, gdzie zwolnienie lekarskie może być wykorzystywane do nadrabiania obowiązków w jednej pracy, przy jednoczesnym spowolnianiu działania w drugiej firmie – mówi Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie.

REKLAMA

Youtuberzy mogą się cieszyć. Jest pozytywny wyrok NSA w sprawie kosztów podatkowych

Naczelny Sąd Administracyjny potwierdza, że wydatki youtuberów związane z produkcją filmów, takie jak bilety lotnicze, noclegi czy sprzęt filmowy, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu. Wyrok jest istotny dla twórców internetowych, którzy ponoszą wysokie koszty związane z tworzeniem treści na YouTube.

Nowa era regulacji krypto – CASP zastępuje VASP. Co to oznacza dla firm?

W UE wchodzi w życie nowa era regulacji krypto – licencja CASP stanie się obowiązkowa dla wszystkich firm działających w tym sektorze. Dotychczasowi posiadacze licencji VASP mają czas na dostosowanie się do końca czerwca 2025 r., a z odpowiednim wnioskiem – do września. Jakie zmiany czekają rynek i co to oznacza dla przedsiębiorców?

Outsourcing pojedynczych procesów księgowych, czy zatrudnienie dodatkowej osoby w dziale księgowości - co się bardziej opłaca?

W stale zmieniającym się otoczeniu biznesowym przedsiębiorcy coraz częściej stają przed dylematem: czy zatrudnić dodatkową osobę do działu księgowego, czy może zdecydować się na outsourcing wybranych procesów księgowych? Analiza kosztów i korzyści pokazuje, że delegowanie pojedynczych zadań księgowych na zewnątrz może być znacznie bardziej efektywnym rozwiązaniem niż rozbudowa wewnętrznego zespołu.

Kto ma prawo odliczyć ulgę na dziecko? Po rozwodzie rodziców dziecko mieszka z matką a ojciec płaci alimenty i widuje się z dzieckiem

Na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik ma prawo do odliczenia kwoty ulgi prorodzinnej w zależności od tego z kim jego dziecko mieszka i kto faktycznie sprawuje nad nim opiekę. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 14 stycznia 2025 r. wyjaśnił, kto może odliczyć ulgę na dziecko, gdy rodzice są rozwiedzeni, dziecko mieszka z matką na stałe, a ojciec płaci alimenty i co jakiś czas widuje się z dzieckiem.

REKLAMA

Odpowiedzialność członków zarządów spółek – co zmienia wyrok TSUE w sprawie Adjak?

W dniu 27 lutego 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-277/24 (Adjak), w którym zakwestionował przyjęty w Polsce model solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. W opinii TSUE obecne przepisy naruszają prawo unijne, ponieważ uniemożliwiają kwestionowanie decyzji wymiarowych organów podatkowych, zapadłych w sprawie przeciwko spółce w trakcie postępowania przeciwko członkom zarządu – tym samym godząc w podstawowe zasady ochrony praw jednostki. Orzeczenie to może wymusić istotne zmiany w polskim systemie prawnym oraz wpłynąć na dotychczasową praktykę organów administracji skarbowej wobec członków zarządów spółek.

Można już zapłacić podatek PIT kartą płatniczą w e-Urzędzie Skarbowym

Od 20 marca 2025 r. podatnicy mogą opłacać podatek PIT w serwisie e-Urząd Skarbowy (e-US) i usłudze Twój e-PIT za pomocą karty płatniczej. Dotychczas użytkownicy e-Urzędu Skarbowego mogli zapłacić podatek online przelewem bankowym lub BLIK-iem.

REKLAMA