REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kara umowna za brak zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy jest dopuszczalna

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
GKR Legal
Przejrzyste Zasady, Adekwatne Doradztwo
Kara umowna za brak zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy jest dopuszczalna
Kara umowna za brak zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy jest dopuszczalna

REKLAMA

REKLAMA

30 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy w sprawie III CZP 67/19 rozpoznając zagadnienie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Białymstoku podjął uchwałę zgodnie z którą dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej za brak zapłaty lub nieterminową zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy. Uchwała ta ma niebagatelne znaczenie, zarówno dla zamawiających, jak i wykonawców w zamówieniach publicznych.

Kary w umowie za nieterminową zapłatę podwykonawcom

Stan faktyczny sprawy rozpatrywanej przez Sąd Okręgowy w Białymstoku przedstawiał się następująco. Powód - zamawiający publiczny - zawarł z pozwanymi - członkami konsorcjum - umowę o roboty budowlane. Zgodnie z nią konsorcjum mogło powierzyć wykonanie części robót podwykonawcom. Jednocześnie strony zastrzegły w umowie, że w przypadku braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty podwykonawcom, zamawiającemu przysługiwać będzie od wykonawcy kara umowna w wysokości 0,5% wynagrodzenia należnego podwykonawcy za każdy dzień zwłoki.

Konsorcjum nie uiściło wynagrodzenia na rzecz jednego z podwykonawców, wskutek czego zamawiający naliczył wynikającą z umowy karę umowną. Ponieważ kara umowna nie została zapłacona zamawiający wystąpił przeciwko konsorcjum z powództwem do Sądu Rejonowego w Suwałkach.

W toku postępowania konsorcjum podnosiło, że postanowienie nakładające obowiązek zapłaty kary umownej było nieważne ze względu na to, że przewidywało karę umowną w związku z niewykonaniem zobowiązania o charakterze pieniężnym, zaś kara umowna zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego może zabezpieczać jedynie wykonanie zobowiązania niepieniężnego. Sąd Rejonowy uwzględnił jednak powództwo uznając, że powyższe postanowienie umowne było wiążące. Wyrok został zaskarżony przez jednego z pozwanych.

REKLAMA

Autopromocja

Wątpliwości Sądu Okręgowego w Białymstoku

REKLAMA

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy w Białymstoku powziął istotne wątpliwości co do wykładni przepisów, które spowodowały skierowanie sprawy do Sądu Najwyższego.

Z jednej bowiem strony skoro kara umowna może być zastrzeżona wyłącznie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania o charakterze pieniężnym (artykuł 483 § 1 Kodeksu cywilnego), to – przyjmując że zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy jest zobowiązaniem pieniężnym - oznaczałoby to, że kara umowna zastrzeżona na wypadek nieterminowej płatności wynagrodzenia podwykonawcy byłaby nieważna.

Z drugiej jednak strony Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 143d ust. 1 pkt 7) lit. a ustawy Prawo zamówień publicznych postanowienia dotyczące kar umownych za brak zapłaty lub nieterminową zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy obowiązkowo powinny zostać umieszczone w umowie o roboty budowlane zawieranej w trybie zamówień publicznych. Do tego Krajowa Izba Odwoławcza w swoim orzecznictwie stoi na stanowisku, że zastrzeżenie takiej kary umownej jest jak najbardziej dopuszczalne.

Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Biznes

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego

Powyższe wątpliwości rozstrzygnął Sąd Najwyższy. Zgodnie z podjętą 30 czerwca 2020 r. uchwałą art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego nie wyłącza dopuszczalności zastrzeżenia kary umownej z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy o której mowa w art.  143 ust. 1 pkt 7 lit. a) ustawy Prawo zamówień publicznych.

Konsekwencje Uchwały Sądu Najwyższego

Jakkolwiek uchwała została wydana w jednostkowej sprawie i nie ma mocy zasady prawnej to z pewnością będzie miała znaczący wpływ na orzecznictwo sądów powszechnych oraz praktykę zawierania umów o roboty budowlane.

Przede wszystkim będzie miała ona wpływ na toczące się inne postępowania sądowe w których wykonawcy zostali pozwani o zapłatę kary umownej za brak zapłaty lub nieterminową zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy. Można zakładać, że w większości tego rodzaju spraw sądy powszechne będą opierać się na podjętej przez Sąd uchwale, a zatem obrona wykonawców polegająca na próbie wykazywania, iż taka kara umowna jest nieważna, w zdecydowanej większości wypadków będzie skazana na niepowodzenie. Spowoduje to zapewne mniejszą chęć zamawiających do zawierania ugód w tego rodzaju sprawach.

Należy jednak zaznaczyć, że jak w przypadku każdej kary umownej, wykonawca może domagać się jej zmiarkowania przez sąd.

REKLAMA

Jeśli chodzi o nowe umowy o roboty budowlane to uchwała tylko utwierdzi zamawiających w przekonaniu, że kara umowna za brak zapłaty lub nieterminową zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy jest właściwym sposobem zabezpieczenia ich interesów i takie kary w dalszym ciągu będą zastrzegane. Wskutek wydanej uchwały wykonawcom jeszcze trudniej niż wcześniej będzie przekonać inwestorów, aby z takiej formy zabezpieczenia zrezygnowali.

Uchwała ma także istotne znaczenie dla umów o roboty budowlane zawieranych w trybie zamówień publicznych. Skoro bowiem Sąd Najwyższy przesądził, że zastrzeżenie kary umownej za brak zapłaty lub nieterminową zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy jest dopuszczalne w świetle przepisów Kodeksu cywilnego, to oznacza to, że zamawiający publiczni w dalszym ciągu zobowiązani są, na podstawie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych do zastrzegania takiej kary umownej. Wykonawcy zamówień publicznych muszą więc pogodzić się z tym, że w zawieranych przez nich umowach z pewnością taka kara umowna się znajdzie.

Sąd Najwyższy po raz kolejny staje po stronie zamawiających

Warto odnotować, że podjęta dnia 30 czerwca 2020 r. uchwała to kolejne w ostatnim czasie rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego korzystne dla zamawiających, a niekorzystne dla wykonawców. Mianowicie, uchwałą z dnia 20 listopada 2019 r. III CZP 3/19 Sąd Najwyższy uznał, że niedopuszczalna jest kara umowna na wypadek odstąpienia od umowy z powodu niewykonania zobowiązania o charakterze pieniężnym czym wykluczył możliwość naliczenia przez wykonawcę zamawiającemu kary umownej w razie odstąpienia od umowy za roboty budowlane wskutek braku płatności.

Interesujące przy tym jest, iż uzasadniając uchwałę III CZP 3/19 Sąd Najwyższy powoływał się na bezwzględnie obowiązujący art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego, który nie zezwala na zabezpieczenie karą umowną zobowiązań pieniężnych.

Chociaż nie znamy jeszcze pisemnego uzasadnienia uchwały z dnia 30 czerwca 2020 r. to wydaje się, że w stosunku do kar zastrzeganych na rzecz zamawiającego od wykonawcy Sąd Najwyższy podszedł do powyższego przepisu w sposób mniej zasadniczy i po raz kolejny Sąd Najwyższy stanął po stronie zamawiających, kosztem wykonawców.

Adw. Michał Siembab, partner w kancelarii GKR Legal

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
e-Paragony 2.2 - nowe funkcje w aplikacji Ministerstwa Finansów. Komu i do czego mogą się przydać?

Ministerstwo Finansów poinformowało 8 września 2025 r., że udostępniło nową wersję (2.2) aplikacji mobilnej e-Paragony. Kolejna wersja tej aplikacji pozwala na udostępnianie i import paragonu, a także współdzielenie karty e-Paragony. Dzięki temu można gromadzić paragony elektroniczne na kilku urządzeniach. To wygodne rozwiązanie, które pomaga zarządzać wydatkami rodzinnymi. e-Paragony to bezpłatna aplikacja, dzięki której można przechowywać w smartfonie paragony w formie elektronicznej. Aplikacja jest całkowicie bezpieczna i anonimowa.

KSeF obowiązkowy: terminarz 2025/2026 [tabela]. Kto przekroczył 200 mln zł sprzedaży w 2024 r. musi wystawiać faktury w KSeF wcześniej

Od kiedy trzeba fakturować obowiązkowo za pośrednictwem KSeF – od 1 lutego czy 1 kwietnia 2026 r.? Okazuje się, że kluczowa w wyznaczeniu tego terminu jest wartość sprzedaży brutto osiągnięta w 2024 r., a nie, jak wcześniej zakładano, w 2025 r. To oznacza, że podatnicy już teraz mogą ustalić, od kiedy będą musieli stosować nowy obowiązek fakturowania. Próg graniczny to 200 mln zł obrotów brutto – kto go przekroczy, wdroży KSeF wcześniej. Dodatkowy czas (do końca 2026 r.) na przygotowanie przewidziano m.in. dla wystawiających faktury z kas rejestrujących i podmiotów o niewielkiej skali sprzedaży.

Badania techniczne od 19 września. Nowe stawki dla kierowców!

Od 19 września kierowców w Polsce czekają wyższe opłaty za badania techniczne pojazdów. Zmiana ta, wprowadzona po ponad 20 latach, ma na celu urealnienie kosztów funkcjonowania stacji kontroli i dostosowanie ich do współczesnych realiów gospodarczych. Ministerstwo infrastruktury podkreśla, że nowe stawki – choć wyższe – nadal pozostaną jednymi z najniższych w Europie, a przy tym zapewnią sprawiedliwą równowagę między interesem przedsiębiorców a możliwościami finansowymi kierowców.

Koniec polskiego rolnictwa? Unia Europejska otwiera bramy dla taniej żywności z Ameryki Południowej

To może być początek końca polskiej wsi. Umowa z Mercosurem otwiera unijny rynek na wołowinę, drób, miód i cukier z Ameryki Południowej – tanie, masowe i nie do przebicia. Czy polskie rolnictwo czeka katastrofa?

REKLAMA

Webinar: Objaśnienia MF w podatku u źródła. W czym w praktyce pomogą?

Podatek u źródła od lat budzi wątpliwości. Zmieniające się przepisy, niejednoznaczne interpretacje oraz ryzyko odpowiedzialności sprawiają, że każda wskazówka ze strony resortu finansów ma istotne znaczenie w codziennej praktyce. Przyjrzymy się więc najnowszym objaśnieniom MF i ocenimy, w jakim zakresie mogą one pomóc w konkretnych przypadkach.

Jak przygotować się do KSeF? Praktyczne wskazówki i odpowiedzi na trudne pytania [Szkolenie online, 10 września]

Jak przygotować się do KSeF? Pod takim tytułem odbędzie się szkolenie, na które serdecznie zapraszamy! Termin wydarzenia to 10 września 2025 roku, godz. 10:00-16:00.

KSeF i załączniki: Czy możesz dodać PDF, skan lub zdjęcie? MF wyjaśnia

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, jak działa obsługa załączników w Krajowym Systemie e-Faktur. Sprawdź, w jakiej formie można je dołączać do KSeF, czy są obowiązkowe i co zrobić z plikami PDF lub zdjęciami.

API KSeF 2.0: Nowe narzędzia od Ministerstwa Finansów. Firmy muszą już zacząć przygotowania

Resort finansów opublikował pełną dokumentację API KSeF 2.0 wraz z bibliotekami SDK i podręcznikiem dla programistów. Od 30 września 2025 r. ruszy środowisko testowe, a od 1 lutego 2026 r. KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców.

REKLAMA

Przeniesienie grupy spółek do centrum BPO: jak to zrobić skutecznie i prawidłowo

Migracja grupy kilkunastu spółek w ramach jednego projektu outsourcingu księgowo-kadrowego w ramach BPO to jedno z najbardziej złożonych przedsięwzięć w branży usług finansowo-księgowych. Wymaga to precyzyjnego planowania, koordynacji wielu zespołów oraz szczególnej uwagi na aspekty prawne, techniczne i operacyjne. Jak przygotować się do takiego procesu z perspektywy firmy przekazującej procesy oraz dostawcy usług BPO?

E-faktura w KSeF: definicja, nowy wzór FA(3) i zasady wystawiania od 2026 r.

Od 1 lutego 2026 r. wszyscy podatnicy będą wystawiać faktury ustrukturyzowane wyłącznie w nowym formacie FA(3). Sprawdź, czym jest e-faktura w KSeF, jakie zmiany wprowadza nowy wzór i z jakich bezpłatnych narzędzi można korzystać, aby prawidłowo wystawiać dokumenty.

REKLAMA