REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Niedostateczna kapitalizacja - zadłużenie po zmianie udziałowca

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr Kaim
Doradca podatkowy
PwC Studio
Serwis prawno-podatkowy PwC
zadłużenie po zmianie udziałowca
zadłużenie po zmianie udziałowca

REKLAMA

REKLAMA

Podatnicy podatku CIT mają wątpliwości, czy wspólnik, który zbył wszystkie udziały w spółce, której udzielił pożyczki, nadal powinien być uważany za podmiot powiązany.

1. Może się zdarzyć, że spółka kapitałowa otrzyma pożyczkę od jedynego udziałowca i kwota pożyczki znacząco przekroczy trzykrotność kapitału zakładowego.

REKLAMA

Autopromocja

2. Mimo to spółka nie będzie narażona na restrykcje wynikające z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, jeżeli – przed dniem wypłaty odsetek od wspomnianej powyżej pożyczki – pożyczkodawca dokona zbycia wszystkich udziałów spółki na rzecz podmiotu niepowiązanego.

Powyższe stwierdzenia to zasadnicze tezy wynikające z pisemnego uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 15 lutego 2013 r. (sygn. I SA/Kr 18/13).

Pożyczki od udziałowca

Sprawa dotyczyła spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której kapitał zakładowy wynosił 50.000 zł i został wniesiony w formie wkładów pieniężnych.

REKLAMA

Spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców 4 lutego 2008 r. Na początku istnienia miała dwóch wspólników, z których każdy miał 50 proc. udziałów. W marcu 2012 r. jeden z dotychczasowych wspólników nabył wszystkie udziały drugiego wspólnika i w ten sposób został jedynym udziałowcem.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ów jedyny udziałowiec zasilał spółkę kapitałem pożyczkowym, przy czym robił to zarówno przed uzyskaniem statusu jedynego udziałowca, jak i później. Na wspomniany kapitał pożyczkowy składały się pożyczki krótkoterminowe oraz długoterminowe. Trzeba przy tym dodać, że spółka nie zaciągała pożyczek ani kredytów od innych podmiotów powiązanych.

Umowy pożyczkowe zawarte z udziałowcem nakładały na spółkę obowiązek zapłaty odsetek. Jak wiadomo odsetki od pożyczek na prowadzenie działalności gospodarczej są – co do zasady – zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w dniu zapłaty lub kapitalizacji, o czym mówi art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) oraz 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT.

Jednocześnie odsetki od pożyczek (i kredytów) zaciągniętych od podmiotów powiązanych podlegają restrykcjom wynikającym z przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji, a więc art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT.

Pożyczki udzielane spółkom kapitałowym przez ich wspólników lub akcjonariuszy

Pożyczka od wspólnika w rozliczeniach podatkowych - czy spółce z o.o. to się opłaca?

Niedostateczna kapitalizacja: istota regulacji

REKLAMA

Dla przedstawianej sprawy kluczowe znaczenie miał art. 16 ust. 1 pkt 60, który dotyczy odsetek od pożyczek zaciąganych od bezpośrednich udziałowców, którzy mają (samodzielnie lub łącznie) co najmniej 25 proc. udziałów w kapitale spółki-pożyczkobiorcy.

Potrącalność takich odsetek może być objęta restrykcjami, które polegają na tym, że część odsetek musi być wykluczona z rachunku podatkowego. Innymi słowy, część odsetek nie może być zaliczana do kosztów uzyskania przychodów.

Trzeba jednak dodać, że wspomnianych restrykcji nie stosuje się bezwarunkowo: musi być spełniona dodatkowa przesłanka w postaci przekroczenia przez pożyczkobiorcę ustawowego limitu zadłużenia względem podmiotów powiązanych, wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60.

Limit został określony na poziomie trzykrotności kapitału zakładowego, a wierzyciele, którzy są brani pod uwagę przy określaniu poziomu zadłużenia to udziałowcy posiadający co najmniej 25 proc. udziałów w kapitale pożyczkobiorcy (udziałowcy kwalifikowani) oraz podmioty, które mają co najmniej 25 proc. udziałów w kapitale któregoś z udziałowców kwalifikowanych.

W przypadku, gdy limit jest przekroczony, pożyczkobiorca może odliczać tylko te odsetki, które dotyczą zadłużenia, mieszczącego się w limicie, a reszta odsetek musi być wykluczona z rachunku podatkowego. 

W związku z tymi regulacjami, przedstawiciele spółki zastanawiali się, czy odsetki od pożyczek krótkoterminowych i długoterminowych, zaciągniętych od jedynego udziałowca, będą mogły zostać w całości zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Nie ulega wątpliwości, że gdyby sytuacja była statyczna, odsetki, o których tutaj mowa, podlegałyby restrykcjom wynikającym z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT. Udziałowiec-pożyczkodawca w całej historii funkcjonowania spółki był udziałowcem kwalifikowanym (miał 50 proc. a potem 100 proc. udziałów), a udzielone przez niego pożyczki znacząco przekraczały trzykrotność kapitału zakładowego.


Planowanie podatkowe: zapłata odsetek po zmianie udziałowca

Jednakże przy planowaniu i realizowaniu rozliczeń pożyczkowych strony dokonały ustaleń, które miały doprowadzić do uniknięcia restrykcji. Sprowadzały się one do tego, że wypłata wszystkich odsetek została odłożona do czasu, kiedy poziom zadłużenia spółki zostałby obniżony do poziomu mieszczącego się w dopuszczalnym limicie. Cel ten był realizowany na dwa sposoby.

W pierwszym kroku spółka spłaciła cały kapitał (łączną kwotę sum głównych) pożyczek krótkoterminowych – nie płacąc odsetek. W drugim kroku, jedyny udziałowiec zamierzał sprzedać wszystkie udziały w spółce na rzecz podmiotu niepowiązanego. Dopiero po tej operacji miała nastąpić spłata kapitału pożyczek długoterminowych oraz spłata wszystkich odsetek – zarówno tych, które wynikały z pożyczek krótkoterminowych, jak i tych, które wynikały z pożyczek długoterminowych.

Zgodnie z powyższym planem, zapłata odsetek nastąpiłaby w momencie, w którym udziałowiec-pożyczkodawca straciłby status udziałowca i byłby podmiotem niepowiązanym kapitałowo. Zdaniem przedstawicieli spółki odsetki zapłacone w takich okolicznościach nie podlegają restrykcjom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Celem potwierdzenia prawidłowości tego stanowiska spółka złożyła wniosek o interpretację do właściwego dyrektora izby skarbowej.

Stanowisko organów: decyduje moment udzielenia pożyczki  

Po rozpatrzeniu wniosku dyrektor uznał, że stanowisko spółki było nieprawidłowe. Główna teza interpretacji polegała na tym, że dla oceny przesłanek stosowania restrykcji nie ma znaczenia okoliczność, że odsetki będą spłacane po zbyciu 100 proc. udziałów przez pożyczkodawcę. Zdaniem dyrektora ocena powiązań między pożyczkodawcą i spółką powinna być dokonywana na moment udzielenia pożyczki, a nie zapłaty odsetek.

Zgodnie z tym ujęciem, odsetki i zadłużenie względem dawnego udziałowca powinny być traktowane tak samo, jak odsetki i zadłużenie względem udziałowca kwalifikowanego, jeżeli posiadał on co najmniej 25 proc. udziałów w kapitale spółki w momencie udzielania pożyczki.

Przejęcie długu, czyli jak spłacić czyjeś zobowiązania - porada

Kiedy odsetki od pożyczki nie mogą być kosztem uzyskania przychodów

Interpretacja sądu

Spółka nie zgodziła się z takim poglądem i zaskarżyła interpretację do sądu administracyjnego (WSA w Krakowie). Po rozpoznaniu sprawy sąd przyznał jej rację i uchylił zaskarżoną interpretację. W pisemnym uzasadnieniu wyjaśnił, że zastosowanie restrykcji wynikających z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji jest uzależnione od łącznego zaistnienia dwóch przesłanek.

Pierwszą przesłanką jest otrzymanie pożyczki lub kredytu od kwalifikowanego udziałowca. Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT spełnienie tej przesłanki jest oceniane na moment udzielenia pożyczki lub kredytu.

Drugą przesłanką jest zaistnienie odpowiednio wysokiego zadłużenia (przekraczającego trzykrotność kapitału zakładowego) względem podmiotów powiązanych, wskazanych w ustawie. W tym zaś przypadku nie ulega wątpliwości, że ocena wystąpienia przesłanki powinna być dokonywana na dzień zapłaty odsetek – świadczą o tym użyte w przepisie słowa: „[do kosztów nie zalicza się odsetek] w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza (…) wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek”.

Jak podkreślił sąd, nie można stosować restrykcji wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT, jeżeli którakolwiek przesłanka nie została spełniona. Tymczasem zgodnie z opisem stanu faktycznego, który został przedstawiony we wniosku o interpretację, nie doszłoby do spełnienia przesłanki drugiej, bo w momencie zapłaty odsetek skarżąca spółka nie miałaby żadnego zadłużenia względem podmiotów powiązanych (przed zapłatą odsetek jej wierzyciel sprzedałby udziały na rzecz podmiotu niepowiązanego).

Krótki komentarz

WSA w Krakowie dokonał prawidłowej interpretacji przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Podobna interpretacja już wcześniej dominowała w orzecznictwie sądowym. W szczególności została wyrażona w dwóch wyrokach WSA w Warszawie: z 12 stycznia 2011 r. (sygn. III SA/Wa 2586/11) i 15 czerwca 2012 r. (sygn. III SA/Wa 1052/10). Od tego ostatniego orzeczenia organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną, która została oddalona wyrokiem NSA z 30 stycznia 2013 r. (sygn. II FSK 1216/11).

Spółka, o której była mowa powyżej, powoływała się na jeden z powyższych wyroków we wniosku o interpretację, ale dyrektor IS w żaden sposób nie odniósł się do powołanego orzeczenia, ani do argumentacji, która została w nim sformułowana. Dopiero w odpowiedzi na skargę zamieścił krótką uwagę, że „powołane orzeczenie sądowe wydane zostało w indywidualnej sprawie i nie ma charakteru wiążącego [w innych sprawach – taxonline.pl]”.

Warto zauważyć, że taki zdawkowy sposób komentowania orzecznictwa powoływanego przez podatników bywa dowodem bezradności organu, który odrzuca wykładnię sądową, ale nie jest w stanie przeciwstawić jej żadnych istotnych argumentów. Wydaje się, że z takim właśnie przypadkiem mieliśmy do czynienia w przedstawionej sprawie.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rada Ministrów zdecydowała

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rada Ministrów zdecydowała

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

Wzmożone kontrole upoważnionych i zarejestrowanych eksporterów w UE

Od czerwca 2025 r. unijne służby celne rozpoczęły skoordynowane i intensywne kontrole firm posiadających status upoważnionego eksportera (UE) oraz zarejestrowanego eksportera (REX). Działania te są odpowiedzią na narastające nieprawidłowości w dokumentowaniu preferencyjnego pochodzenia towarów i mają na celu uszczelnienie systemu celnego w ramach umów o wolnym handlu.

8 Najczęstszych błędów przy wycenie usług księgowych

Prawidłowa wycena usług księgowych pozwala prowadzić rentowne biuro rachunkowe. Za niskie wynagrodzenie za usługi księgowe spowoduje w pewnym momencie zapaść zdrowotną księgowej, wypalenie zawodowe, depresję, problemy w życiu osobistym.

REKLAMA

Audytor pod lupą – IAASB zmienia zasady współpracy i czeka na opinie

Jak audytorzy powinni korzystać z wiedzy zewnętrznych ekspertów? IAASB proponuje zmiany w międzynarodowych standardach i otwiera konsultacje społeczne. To szansa, by wpłynąć na przyszłość audytu – głos można oddać do 24 lipca 2025 r.

Zmiany w zamówieniach publicznych od 2026 r. Wyższy próg stosowania Prawa zamówień publicznych i jego skutki dla zamawiających i wykonawców

W ostatnich dniach maja br Rada Ministrów przedłożyła Sejmowi projekt ustawy deregulacyjnej (druk nr 1303 z dnia 27 maja 2025 r.), który przewiduje m.in. podwyższenie minimalnego progu stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp) oraz ustawy o umowie koncesji z dnia 21 października 2016 r. z obecnych 130 000 zł netto do 170 000 zł netto. Planowana do wejścia w życie 1 stycznia 2026 r. zmiana ma charakter systemowy i wpisuje się w szerszy trend upraszczania procedur oraz dostosowywania ich do aktualnych realiów gospodarczych.

Obowiązkowy KSeF 2026: będzie problem z udostępnieniem faktury ustrukturyzowanej kontrahentowi. Prof. Modzelewski: Większość nabywców nie będzie tym zainteresowana

W 2026 roku większość kontrahentów nie będzie zainteresowanych tzw. „udostępnieniem” faktur ustrukturyzowanych – jedną z dwóch form przekazania tych faktur w obowiązkowym modelu Krajowego Systemu e-Faktur. Oczekiwać będą wystawienia innych dokumentów, które uznają za wywołujące skutki cywilnoprawne. Wystawcy prawdopodobnie wprowadzą odrębny dokument handlowy, który z istoty nie będzie fakturą ustrukturyzowaną. Może on być wystawiony zarówno przed jak i po wystawieniu tej faktury ustrukturyzowanej - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Najbardziej poważane zawody w Polsce [ranking 2025]. Księgowy pnie się w górę, sędzia spada, strażak cały czas nr 1

Agencja badawcza SW Research w 2025 roku kolejny raz zapytała Polaków o to, jakim poważaniem darzą przedstawicieli różnych zawodów. W tegorocznym zestawieniu pojawiło się aż 51 kategorii zawodowych, wśród których znalazło się 12 debiutanckich zawodów. Księgowy awansował w 2025 r. o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem – aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji. SW Research odnotował ten awans jako jeden z trzech najbardziej znaczących. Skąd ta zmiana?

REKLAMA

TSUE: Rekompensaty JST dla spółek komunalnych nie podlegają VAT, jeśli nie wpływają na cenę usługi

Najnowszy wyrok TSUE z 8 maja 2025 r. (sygn. C-615/23), potwierdził stanowisko zaprezentowane przez Rzeczniczkę Generalną w opinii z 13 lutego 2025 r. Zgodnie ze wspomnianym stanowiskiem rekompensaty jakie będą wypłacane przez jednostki samorządu terytorialnego spółkom komunalnym w związku z realizacją publicznych usług transportowych nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tak długo jak nie będą miały bezpośredniego wpływu na cenę usługi. O ile sam wyrok dotyczył usług transportowych to może mieć w przyszłości przełożenie również na inne obszary działalności.

Kapitał zakładowy w spółce z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

REKLAMA