Ulga IP Box - obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji

Takie stanowisko zajął dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 18 listopada 2019 r., sygn. 0115-KDIT3.4011. 354.2019.1.PSZ.

Zasady korzystania z ulgi IP BOX

Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2019 r. przepisami, przedsiębiorcy osiągający dochody generowane przez prawa własności intelektualnej mogą korzystać z preferencyjnej stawki w podatku dochodowym. Na podstawie art. 1 pkt 25 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193), w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 30ca i art. 30cb. Ustawa ta wprowadziła do ustaw o podatkach dochodowych korzystne rozwiązanie podatkowe dla przedsiębiorców, którzy uzyskują dochody z komercjalizacji wytworzonych lub rozwiniętych przez nich praw własności intelektualnej, (tzw. IP BOX, Innovation Box).

Rozwiązanie polega na preferencyjnym opodatkowaniu 5% stawką podatkową dochodów uzyskiwanych przez podatnika z praw własności intelektualnej, których podatnik jest właścicielem, współwłaścicielem, użytkownikiem lub posiada prawa do korzystania z nich na podstawie umowy licencyjnej i, które są chronione na podstawie obowiązującego prawa krajowego lub międzynarodowego przez m.in. patent, dodatkowe prawo ochronne na wzór użytkowy czy prawo z rejestracji wzoru przemysłowego (zwane dalej „kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej”).

Dochodem kwalifikującym się do ulgi Innovation Box jest dochód uzyskany z tytułu należności/opłat licencyjnych lub innych należności związanych z wykorzystywaniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, dochód ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jak również, co istotne, dochód z tego aktywa uwzględniony w cenie sprzedaży lub usługi określany na zasadzie ceny rynkowej.

Warunkiem koniecznym dla skorzystania z projektowanej preferencji jest wymóg prowadzenia przez podatnika działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio związanej z wytworzeniem, komercjalizacją, rozwojem lub ulepszeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, co stanowi wyraz realizacji zasady nexus.

Podatnik, który chce skorzystać z preferencji jest zobowiązany prowadzić szczegółową ewidencję rachunkową w sposób umożliwiający obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z praw IP powstałymi w wyniku przeprowadzenia tych prac.

Zgodnie z art. 30ca ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.

W myśl art. 30ca ust. 2 ww. ustawy kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są:

1. patent,
2. prawo ochronne na wzór użytkowy,
3. prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
4. prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
5. dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
6. prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
7. wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2018 r. poz. 432),
8. autorskie prawo do programu komputerowego

- podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Podstawę opodatkowania stanowi suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym (art. 30ca ust. 3 ustawy).

Zgodnie natomiast z art. 30ca ust. 7 powołanej ustawy dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty:

1. z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
2. ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
3. z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
4. z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.

Na podstawie art. 30cb ust. 1 ustawy podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca są obowiązani:

1. wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
2. prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
3. wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
4. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
5. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują informacje, o których mowa w ust. 1, w odrębnej ewidencji (art. 30cb ust. 2 ustawy).

Według art. 30cb ust. 3 ustawy w przypadku gdy na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji, o której mowa w ust. 2, nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku zgodnie z art. 27 lub art. 30c.

Jak wynika z powyższych regulacji podatnicy, którzy opodatkowują dochody z kwalifikowanych IP stawką 5%, mają obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji dla wszystkich operacji finansowych związanych z uzyskiwaniem tych dochodów. Przepisy o IP Box nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP Box. Jednak dla celów obliczenia dochodu z kwalifikowanego IP istotne jest, by ewidencja ta była prowadzona w sposób należyty tak, aby móc w rocznym zeznaniu podatkowym wykazać łączną sumę przychodów, kosztów podatkowych, dochodów, strat, dochodów podlegających opodatkowaniu stawką 5% oraz dochodu, który nie będzie podlegał preferencyjnemu opodatkowaniu.

W przypadku podatników, którzy nie prowadzą ksiąg rachunkowych wymóg zapewnienia wyodrębnionej ewidencji dla projektu dotyczącego kwalifikowanego IP może być spełniony poprzez sporządzanie techniką komputerową w postaci arkusza kalkulacyjnego kumulatywnego, comiesięcznego zestawienia dokumentów, które potwierdzają poniesione wydatki dotyczące projektu kwalifikowanego IP na koniec danego miesiąca. Zestawienie kumulatywne obejmuje wydatki od początku realizacji działalności badawczo-rozwojowej, która zmierza do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia kwalifikowanego IP do końca danego miesiąca kalendarzowego.

Stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej

Z informacji przedstawionych we wniosku o interpretację w sprawie ulgi IP BOX (sygn. 0115-KDIT3.4011. 354.2019.1.PSZ) wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na tworzeniu i rozwijaniu innowacyjnego oprogramowania w ramach umów zawieranych z innymi podmiotami gospodarczymi. Wnioskodawca posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczony obowiązek podatkowy. Księgowość prowadzona jest w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Wnioskodawca zamierza zaprowadzić odrębną ewidencję, o której mowa w art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z zawartymi umowami, prace Wnioskodawcy dotyczą projektowania, implementacji i modyfikacji oprogramowania w formie aplikacji i robotów (Robotic Press Automation).

Wnioskodawca tworzy nowe moduły oraz modyfikuje już istniejące programy, które wcześniej zostały napisane dla klientów, uwzględniając ich konkretną specyfikę pracy. Oprogramowanie jest rozwijane i ulepszane, dzięki obserwacji danych przetwarzanych przez program, w konsekwencji Wnioskodawca wdraża rozwiązania optymalizując algorytmy obliczeniowe i przebieg procesów co przekłada się na redukcję kosztów. Nowe moduły są projektowane i programowane specjalnie pod procesy klienta.

Tworzone i modyfikowane przez Wnioskodawcę oprogramowanie ma na celu robotyzację procesów biznesowych. Każdy program jest ściśle skrojony pod konkretne warunki, w jakich pracuje dana organizacja. W związku z tym wymagane jest od Wnioskodawcy stworzenie autorskiego oprogramowania automatyzującego procesy lub modyfikacja już istniejących rozwiązań (Roboty są monitorowane, po zgromadzeniu odpowiednich danych Wnioskodawca może podjąć decyzję o modyfikacji robota już istniejącego w celu przyśpieszenia jego pracy, zwiększenia niezawodności lub dostosowania do nowych warunków, poprzez dostarczenie specjalnie stworzonej dla niego aktualizacji). W efekcie, dzięki oprogramowaniu (bądź też jego modyfikacji), dostarczanemu przez Wnioskodawcę, procesy w organizacji są usprawnione i zwiększona jest efektywność działania organizacji.

Kwalifikowane prawa własności intelektualnej wytwarzane przez Wnioskodawcę (prawa majątkowe do wytworzonego programu komputerowego) podlegają sprzedaży przez Wnioskodawcę, bądź też uwzględnione są w cenie sprzedaży wykonywanej przez Wnioskodawcę usługi. Wnioskodawca nie nabywał wyników prac B+R prowadzonych przez inne firmy, ani praw autorskich innych firm. W związku z regulacjami IP BOX, Wnioskodawca chciałby skorzystać z przepisów, które umożliwiają zastosowanie 5% stawki opodatkowania odnośnie dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, w tym przypadku autorskiego prawa do programu komputerowego (art. 30ca ust. 1 i ust. 2 pkt 8).

Polecamy: PODATKI 2020 – Komplet

Autorskie oprogramowanie, stworzone i rozwijane przez Wnioskodawcę, stanowi utwór podlegający ochronie na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Autorskie oprogramowanie, o którym mowa we wniosku, jest tworzone jak również rozwinięte i ulepszone w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, spełniającej definicję zawartą w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W ramach działalności Wnioskodawcy konieczne jest zdobywanie i wykorzystywanie aktualnie dostępnej wiedzy i umiejętności w celu projektowania, tworzenia oraz rozwoju programów komputerowych. Wymaga więc to nieustannego zwiększania zasobów wiedzy oraz wykorzystywania jej do tworzenia nowych zastosowań (kursy internetowe, książki o tematyce informatycznej, blogi programistyczne, dokumentacje wykorzystywanych technologii, uczestnictwo w spotkaniach szkoleniowych oraz konferencjach), co stanowi o badawczo-rozwojowym charakterze działalności Wnioskodawcy.

Prace programistyczne Wnioskodawcy mają na celu optymalizację pracy na zasobach cyfrowych i dążą do dokonania postępu poprzez podniesienie wydajności i jakości świadczonych usług zleceniodawców. Robotyzacja w dużym stopniu upraszcza zarządzanie firmą, umożliwia skrócenie czasu pracy, zniwelowanie błędów, większą skuteczność, idealną precyzję. Robotyzacja pozwala także na natychmiastową i szczegółową analizę cyklu pracy, koordynowanie działań oraz identyfikację potrzeb pracowników.

Robotyzacja pozwala na optymalne zalokowanie zasobów, kierując siły ludzkie do wykonywania bardziej twórczych i koordynacyjnych funkcji, a powtarzalne i czasochłonne zadania zostawiając robotom. Automatyzacja pozwala zwiększać produktywność, jednocześnie ograniczając złożoność procesów.

Odnosząc powyżej przedstawiony opis do zanalizowanych przepisów prawa stwierdzić należy, że autorskie prawo do programu komputerowego gwarantowane jest na mocy art. 74 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 ze zm.).

Zgodnie z art. 74 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.

W celu poprawnego zastosowania preferencji IP Box wobec autorskiego prawa do programu komputerowego należy nadać mu znaczenia funkcjonalne, celowościowe i rozszerzające, w zgodzie z najbardziej istotnym międzynarodowym kontekstem przepisów o IP Box, czyli Raportem OECD BEPS Plan Działania nr 5. Zgodnie z akapitem 34 tego Raportu, copyrighted software, nie tylko program komputerowy chroniony prawem autorskim, ale szerzej oprogramowanie chronione prawem autorskim, może zawierać się w katalogu kwalifikowanych IP jako aktywo funkcjonalnie ekwiwalentne do patentu. OECD wskazuje, że oprogramowanie chronione prawem autorskim dzieli podstawowe cechy patentów, ponieważ jest nowatorskie, nieoczywiste i użyteczne, a zatem zasadniczo wynika z prowadzenia innowacyjnej działalności badawczo-rozwojowej, której prowadzenie powinny stymulować przepisy o IP Box. OECD stwierdza także, że nie wszystkie jurysdykcje zapewniają ochronę patentową oprogramowania i dlatego wielu podatników, którzy wytwarzają oprogramowanie, musi posiadać prawa autorskie, zamiast polegać na ochronie patentowej. Włączenie oprogramowania chronionego prawem autorskim do definicji funkcjonalnie równoważnych kwalifikowanych IP zapewnia również, że różne traktowanie oprogramowania na mocy prawa patentowego różnych jurysdykcji nie ma wpływu na to, czy dochody z oprogramowania mogą korzystać z różnych regulacji IP Box.

W związku z tym, że w Polsce oprogramowanie – definiowane jako ogół informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów – podlega ochronie jak utwór literacki z art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, oprogramowanie może być, zgodnie z wykładnią celowościową i kontekstualną (ww. Raport OECD), uznane za kwalifikowane IP w świetle rozszerzającej wykładni art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy, jeśli jego wytworzenie, rozszerzenie lub ulepszenie jest wynikiem prac badawczo-rozwojowych.

W opisie okoliczności rozpatrywanej sprawy wskazano, że – po potwierdzeniu prawidłowości stanowiska zawartego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej – Wnioskodawca zamierza zaprowadzić odrębną ewidencję, o której mowa w art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym należy stwierdzić, że wobec nieprowadzenia odrębnej ewidencji od początku realizacji działalności badawczo-rozwojowej zmierzającej do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia kwalifikowanego IP (ww. ewidencja ma dopiero zostać przez Wnioskodawcę zaprowadzona), w przedmiotowej sprawie nie została spełniona jedna z przesłanek uprawniających do zastosowania preferencyjnej stawki opodatkowania uzyskiwanych dochodów i w konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.