PIT-37, PIT-36 – ulgi i odliczenia. Rozliczenie PIT w 2023 roku dochodów z 2022 roku

Czym jest ulga podatkowa?

Ulgą podatkową nazywamy fakultatywny element konstrukcyjny podatku, który przyczynia się do modyfikowania jego wysokości, inaczej nazywany preferencją podatkową. Nie ma konieczności stosowania ulg jednak zdecydowanie warto je znać gdyż nieraz mogą znacząco obniżyć zobowiązanie podatkowe.

Opodatkowanie wg skali podatkowej PIT – zeznanie PIT-37 albo PIT-36

Podstawową formą opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) jest skala podatkowa. Jest to opodatkowanie na zasadach ogólnych, które przysługuje wszystkim osobom fizycznym, które czerpią dochody z pracy w oparciu o umowę o pracę oraz na podstawie umów cywilnoprawnych, czyli umowy zlecenie i umowy o dzieło. Te osoby składają zeznanie roczne PIT-37.  

Opodatkowanie na skali może dotyczyć również przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, przy zakładaniu działalności, wypełniając wniosek CEIDG-1 można wybrać tę formę opodatkowania. Osoby fizyczne rozliczające działalność gospodarczą na zasadach ogólnych obligatoryjnie składają zeznanie roczne PIT-36. 

 

Skala podatkowa niesie za sobą wiele korzyści, które wyróżniają ją spośród innych form. Rozliczając się według skali można rozliczyć się wspólnie z małżonkiem lub z dzieckiem, jeśli podatnik jest osobą samotnie wychowującą dziecko. Korzystając z tego przywileju, progi podatkowe mnożone są razy dwa co daje korzystne rozliczenie i opodatkowane wg niższej stawki.             

Opodatkowanie na zasadach ogólnych w oparciu o skalę podatkową uprawnia do korzystania z wielu ulg oraz odliczeń podatkowych. Przygotowując rozliczenie roczne podatku dochodowego warto zwrócić uwagę jakie ulgi nam przysługują i z których faktycznie możemy skorzystać. 

Ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) dzielą się na takie, które można odliczyć od dochodu oraz na takie, które można odliczyć od podatku. 

 

I. Ulgi podatkowe odliczone od dochodu w zeznaniu rocznym za 2022 rok - podatnik opodatkowany wg skali podatkowej

Odliczenie składek na ubezpieczenia społeczne

Możliwość odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) jest wielkim przywilejem podatników, ponieważ składki te są obligatoryjne. Odliczenie jest możliwe w wysokości wszystkich składek opłaconych w danym roku podatkowym. Limitem tutaj jest dochód podatnika, nie można odliczyć kwoty większej niż osiągnięty dochód. Z tego odliczenia nie można skorzystać jeśli składki:
- zaliczono w trakcie roku do kosztów podatkowych,
- odliczono już w innym zeznaniu,
- zostały zwrócone

Odliczenie nie przysługuje również w sytuacji gdy podstawę do wyliczenia składek stanowi przychód (dochód) zwolniony z podatku np. z tytułu ulgi dla młodych.
Dokumentami potwierdzającymi prawo do odliczenia będą dowody wpłaty składek – przelew, wyciąg bankowy czy zaświadczenie z ZUS.

Ulga internetowa 

Do odliczenia ulgi internetowej w deklaracji konieczne są faktury za usługi internetowe w danym roku. Odliczenie przysługuje osobie widocznej na potwierdzeniach i równocześnie na umowie zakupu usług internetowych. W ramach ulgi nie można odliczać kwot poniesionych w ramach instalacji internetu, jego modernizacji czy naprawy. Liczy się jedynie usługa, czyli dostawa internetu. Maksymalna kwota o jaką można pomniejszyć dochód to 760 zł i nie mogą to być kwoty, które w trakcie roku zostały zaliczone do kosztów podatkowych przedsiębiorcy. Należy pamiętać, że ulga internetowa jest możliwa do odliczenia jedynie przez 2 następujące po sobie lata – konieczne jest zachowanie ciągłości odliczeń.

Ulga rehabilitacyjna

Ulga rehabilitacyjna to ulga dla osób niepełnosprawnych lub utrzymujących osoby niepełnosprawne, gdy dochód osoby niepełnosprawnej nie przekroczył 16 061,28 zł. Do odliczenia ulgi konieczne są dowody potwierdzające wysokość poniesionych wydatków, dokumenty potwierdzające niepełnosprawność oraz o konieczności stosowania leków i dowód pokrewieństwa z osobą niepełnosprawną np. dowody osobiste, akt urodzenia czy małżeństwa. 

Odliczeniu przysługują wydatki na cele rehabilitacyjne oraz te związane z ułatwianiem czynności życiowych, przy czym wydatki dzieli się na te limitowane i nielimitowane.

Wydatki limitowane, które mogą zostać odliczone w określonej kwocie – maksymalnie 2 280 zł dla jego wydatku. Są to takie wydatki jak:
- utrzymanie psa przewodnika, odpowiednio wyszkolonego i oznaczonego,
- używanie samochodu osobowego na potrzeby związane z przewozem na konieczne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne,
- pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady, wkłady anatomiczne.

Wydatki nielimitowane, w przypadku których odliczeniu podlega cała kwota, np.
- koszty adaptacji i wyposażenia mieszkania dostosowanych do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
- najem, naprawa, najem sprzętu rehabilitacyjnego
- wydatki poniesione na pobyt na turnusach rehabilitacyjnych, uzdrowiskach, zakładach rehabilitacji, zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, w wysokości pobytu osoby niepełnosprawnej oraz opiekuna
- koszt tłumacza języka migowego,
- koszty zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.

W przypadku wydatków poniesionych na zakup leków, odliczeniu podlega kwota nadwyżki ponad 100 zł miesięcznie. Odliczeniu nie podlegają wydatki, które zostały już w całości sfinansowane z innych źródeł takich jak np. PFRON.

Ulga na nowe technologie

W przypadku ulgi na nowe technologie odliczeniu podlegają wydatki na nabycie nowych technologii. Nowe technologie to wiedza technologiczna, która na świecie nie jest stosowana dłużej niż 5 lat. Przyczynia się do udoskonalenia istniejących już wyrobów bądź wytworzenia nowych.  Odliczenie ulgi przysługuje w wysokości 50% poniesionych wydatków, jednak kwota nie może być wyższa niż dochód podatnika z poprzedniego roku podatkowego. Jeśli przedsiębiorca odnotował stratę bądź dochód jest niższy od wysokości możliwego odliczenia, przysługuje mu prawo odliczenia całej kwoty poniesionych wydatków. W przypadku otrzymania zwrotu za część wydatków, do odliczenia kwalifikuje się jedynie kwota części niezwróconej. 
Do skorzystania z ulgi niezbędne są dokumenty potwierdzające wydatki oraz opinia naukowa o nowej technologii. 

Odliczenie darowizn

Odliczeniu od dochodu podlegają też darowizny przekazane przez podatnika na np.: 
- cale pożytku publicznego, 
- szkoły i edukację zawodową, 
- cele kultu religijnego,
- darowizny honorowych dawców krwi.
Odliczenie od dochodu przysługuje w kwocie maksymalnie 6% uzyskanego w danym roku dochodu. Dokumentami niezbędnymi do odliczeniu ulgi są potwierdzenia darowizny oraz dokumenty z informacją o darczyńcy, kwocie i dacie.

Ulga termomodernizacyjna

Ulga termomodernizacyjna jest przeznaczona dla właścicieli oraz współwłaścicieli domów jednorodzinnych, którzy ponoszą wydatki na przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Do zakresu termomodernizacji wchodzi ocieplanie, wymiana kotłów czy instalacja fotowoltaiczna, wszelkie wydatki, która mogą przyczynić się do ograniczenia zanieczyszczeń w atmosferze. Kwota ulgi to maksymalnie odliczenie 53 000 zł, które należy dokonać w terminie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Do skorzystania z ulgi potrzebne będą faktury i rachunki dotyczące poniesionych wydatków.

Ulga dla honorowych krwiodawców

Ulga w PIT przysługuje też podatnikom, którzy oddali krew honorowo, nieodpłatnie na rzecz określonego podmiotu. Kwota ulgi ustalana jest w zależności od ilości oddanej krwi lub osocza i wysokości osiągniętego dochodu. Ekwiwalent pieniężny za litr krwi został określony w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia i wynosi 130 zł, natomiast litr osocza wyceniono na 170 zł. Wartość ulgi nie powinna przekroczyć 6% dochodu wykazanego w deklaracji rocznej PIT. Konieczne jest posiadanie dokumentu z informacja o ilości oddanej krwi lub osocza. Na deklaracji powinna znaleźć się informacja o wartości dokonanego odliczenia oraz dane jednostki, której przekazano krew.

Ulga IKZE

W przypadku ulgi na IKZE – odliczeniu podlegają wszystkie wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonane w trakcie roku podatkowego. Limitem odliczenia jest 1,2 krotność lub 1,8 krotność - w przypadku prowadzenia działalności, przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. 

Ulga na zabytki 

Ulga na zabytki jest przeznaczona dla właścicieli lub współwłaścicieli zbytku nieruchomego, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Ulga polega na odliczeniu 50% kwoty poniesionych wydatków na fundusz remontowy oraz na prace konserwatorskie dotyczące zabytku wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków, jednak nie więcej niż kwotę odpowiadającą iloczynowi 500 zł i liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej tego zabytku. Limit odliczenia z tego tytułu nie może przekroczyć kwoty 500 000 zł.

Ulgi podatkowe odliczone od podatku w zeznaniu rocznym na skali podatkowej 2022:

Ulga na dziecko - ile można odliczyć

Ulga prorodzinna inaczej jest nazywana ulgą na dziecko. Z ulgi skorzystają rodzice sprawujący władzę rodzicielską jak i również opiekunowie prawni, których dzieci:
- są małoletnie, 
- otrzymują zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
- mają poniżej 25 lat, uczą się lub studiują – jeżeli w poprzednim roku podatkowym nie uzyskały dochodów przekraczających dwunastokrotności wartości renty socjalnej – kwota 16 061,28 zł. 
Odliczenie ulgi na dziecko dotyczy łącznie obojga rodziców, mogą oni odliczyć od podatku kwotę ulgi prorodzinnej w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Aby skorzystać z ulgi prorodzinnej dochód nie może przekroczyć kwoty:
- w przypadku jednego dziecka wychowywanego przez:
     - osobę samotnie wychowującą – 112 000,00 zł
     - podatnika w związku małżeńskim – limit x2 - 224 000,00 zł
     - osobę niepozostającą w związku małżeńskim – 56 000,00 zł 
- w przypadku dwojga lub więcej dzieci – dochód bez limitu.

Kwota ulgi różni się w zależności od liczby wychowywanych dzieci:
- jedno dziecko – miesięcznie jest to kwota 92,67 zł – rocznie 1 112,04 zł
- dwoje dzieci – miesięczna ulga wynosi 92,67 zł na każde dziecko – roczne odliczenie na dwójkę dzieci to 2 224,08 zł
- troje dzieci – odliczenie na dwójkę pierwszych dzieci wynosi 2 224,08 zł, a na trzecie dziecko 2 000,04 zł – razem kwota odliczenia to 4 224,12 zł
- czwórka dzieci – miesięczne odliczenie na dwoje pierwszych dzieci to 92,67 zł, na trzecie – 166,67 zł, a na każde kolejne to kwota po 225 zł.

Należy pamiętać, że do liczby dzieci wliczane są wyłącznie dzieci, którym przysługuje ulga. 
Na żądanie organów podatkowych, podatnik odliczający ulgę prorodzinną zobowiązany będzie przedstawić zaświadczenia konieczne do ustalenia prawa do odliczenia, takie jak: akt urodzenia, zaświadczenie z sądu rodzinnego, zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły pełnoletniego dziecka.

W przypadku gdy przysługująca ulga przekroczy podatek roczny, podatnik może otrzymać zwrot różnicy. Taki zwrot jest limitowany do wysokości sumy składek społecznych opłaconych przez podatnika rozliczającego ulgę. 

Ulga abolicyjna

Ulga abolicyjna – przysługuje podatnikom, którzy uzyskują przychodu z zagranicy. Do ustalenia kwoty ulgi abolicyjnej należy wyliczyć różnicę między metodą zwolnienia z progresją oraz metodą proporcjonalnego odliczenia i tak uzyskana różnica jest kwotą ulgi, którą można odliczyć od podatku w deklaracji rocznej. 

Inne ulgi podatkowe w PIT

Oprócz ulg odliczanych od dochodu i podatku występują również ulgi, które w inny sposób zmniejszają zobowiązanie podatkowe. 

PIT-0 dla rodzin 4+

Ulga 4+ dla rodzin wielodzietnych – przysługuje podatnikom wychowującym czwórkę lub większą ilość dzieci. Mają oni prawo skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku przychodu do wysokości 85 528 zł rocznie. W przypadku rodziców pozostających w związku małżeńskim wysokość ulgi należy pomnożyć x2. Każda z osób ma prawo do skorzystania z ulgi niezależnie. Dodatkowo każda z nich ma równocześnie prawo do skorzystania z kwoty wolnej 30 000 zł na każdą osobę. 
Osoba korzystająca z ulgi 4+ może równocześnie wykorzystać przysługującą  ulgę prorodzinną, ulgi te nie wykluczają się. Podatnik może również skorzystać z prawa do zwrotu niewykorzystanej ulgi prorodzinnej. 
Dokumenty wymagane do skorzystania z ulgi dla rodzin wieloletnich są takie same jak przy uldze prorodzinnej. 

Ulga na powrót to zwolnienie podatkowe dla osób fizycznych, które zdecydują się na powrót na stałe do Polski i staną się osobami podlegającymi pod nieograniczony obowiązek podatkowy.  Polega na zwolnieniu osiąganego przychodu przez określony czas. Ulga przysługuje do kwoty 85 528 zł w roku podatkowym i może być wykorzystywana w czterech kolejno po sobie następujących latach, licząc od początku roku powrotu, przy czym podatnik może wybrać, od którego roku będzie korzystał z ulgi – może rozpocząć od następnego roku podatkowego. Aby skorzystać z ulgi wymagane są dokumenty potwierdzające stosowne obywatelstwo lub miejsce zamieszania oraz dokument rezydencji podatkowej.

PIT-0 dla pracujących seniorów

Ulga (zwolnienie) dla pracujących seniorów – dla osób, które pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego zdecydowały się dalej pracować zawodowo. Zwolnieniu z podatku podlegają przychody do kwoty 85 528 zł uzyskane z umowy o pracę czy zlecenie, z działalności gospodarczej bądź z zasiłku macierzyńskiego. Warunkiem skorzystania z ulgi jest nabycie prawa do emerytury jednak decydując się na tę ulgę nie można pobierać przysługującej emerytury.

Ulga na terminal

Ulga na terminal – przysługuje podatnikom osiągającym przychody z prowadzenia działalności gospodarczej, którzy zdecydowali się na zakup terminala płatniczego oraz ponieśli koszty obsługi transakcji płatniczych. Ulga przysługuje w roku podatkowym, w którym wystąpiły te zdarzenia bądź w okresie do 6 lat podatkowych po wystąpieniu tych wydatków. Ulgę można odliczyć do kwoty 2 500 zł w roku podatkowym – w przypadku podatników zwolnionych z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przy zastosowaniu kas rejestrujących lub do kwoty 1 000 zł w przypadku innych podatników. Szczególne preferencje występują dla małych podatników, którzy w roku podatkowym przez 7 miesięcy lub przez 2 kwartały mają prawo do zwrotu VAT w terminie 15 dni. Takie podmioty mogą odliczyć 200% poniesionych wydatków oraz kosztów transakcyjnych do kwoty maksymalnie 2 000 zł oraz mogą odliczyć ulgę w każdym roku podatkowym, w którym wystąpiły zdarzenia związane z ulgą na terminal. 
Ulgę można odliczyć na podstawie faktur bądź innych dokumentów potwierdzających poniesione wydatki.

 

Ulgi podatkowe w znaczący sposób poprawiają sytuację finansową podatników. Dobrze dobrane ulgi potrafią całkowicie zlikwidować podatek do zapłaty. Istnieje szeroka gama ulg podatkowych o różnych wymogach i skorzystanie z nich jest możliwe przez wielu przedsiębiorców. 

Natalia Bera, księgowa w Meritoros