Jak opodatkować nieodpłatną rentę?

Renta nieodpłatna

Poprzez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych - spełnianych w określonych odstępach czasu. Świadczenie to powinno być realizowane w pieniądzu lub rzeczach oznaczonych co do gatunku. Definicja ta zawarta jest w przepisach Kodeksu cywilnego i to właśnie na nią powołują się polskie przepisy podatkowe. Podstawową funkcja umowy renty jest zatem dostarczanie środków utrzymania innej osobie. Jeżeli nie oznaczono innych terminów płatności, rentę pieniężną należy płacić miesięcznie z góry. Jeśli natomiast przedmiotem renty ma być świadczenie rzeczy oznaczonych co do gatunku, decydują terminy wynikające z właściwości świadczenia, np. w przypadku określonej ilości zboża termin świadczenia zależny jest od zbiorów.

W zależności od tego, czy w zamian za rentę zostało przewidziane wynagrodzenie, zastosowanie znajdą odpowiednie przepisy innych umów. Do renty za wynagrodzeniem stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży - przede wszystkim chodzi tu o kwestie związane ze spełnieniem świadczenia uprawnionego do renty i szeroko rozumianej odpowiedzialności związanej z tym świadczeniem. Do renty ustanowionej bez wynagrodzenia stosuje się odpowiednio przepisy o darowiźnie. Renta ustanowiona bez wynagrodzenia pozostaje odrębnym od darowizny stosunkiem prawnym. W tym przypadku przepisy o darowiźnie mają charakter uzupełniający.

Sposób opodatkowania renty nieodpłatnej

Renta nieodpłatna wyłączona jest spod rygoru ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnej renty, użytkowania oraz służebności jest natomiast opodatkowane na zasadach przedstawionych w ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Obowiązek podatkowy ciąży na podmiocie uprawnionym do otrzymywania renty nieodpłatnej. Pojawia się on w momencie ustanowienia owych praw, które to powinno się odbyć w formie sporządzenia dokumentu pisemnie dla celów dowodowych.

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów, ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. Jeśli przedmiotem nabycia jest prawo majątkowe polegające na obowiązku świadczeń powtarzających się na rzecz nabywcy, a wartość tego prawa nie może być ustalona w chwili powstania obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania ustala się w miarę wykonywania tych świadczeń. Naczelnik urzędu skarbowego może jednak za zgodą podatnika przyjąć za podstawę opodatkowania prawdopodobną wartość świadczeń powtarzających się za cały czas trwania obowiązku tych świadczeń.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Wartość świadczeń powtarzających się przyjmuje się do podstawy opodatkowania w wysokości rocznego świadczenia pomnożonego:

- w razie ustanowienia świadczeń na czas określony co do liczby lat lub ich części - przez liczbę lat lub ich części;

- w pozostałych przypadkach, w tym w razie ustanowienia świadczeń na czas nieokreślony - przez 10 lat.

Zwolnienia podatkowe

Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 3 grudnia 2013 r., sygn. IPTPB2/436-103/13-4/KK: „Jak stanowi art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

- w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Stosownie do treści art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego”.