Udział organizacji społecznej w postępowaniu podatkowym

Organizacja społeczna

Ordynacja podatkowa, która w art. 133a reguluje zasady udziału organizacji społecznej w postępowaniu podatkowy, nie zawiera definicji takiej organizacji.

Należy wziąć pod uwagę art. 5 § 2 pkt 5 kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z nim organizacją społeczną może być organizacja zawodowa, samorządowa, spółdzielcza i inna organizacja społeczna. 

Aby uznać daną organizację, za organizację społeczną, powinna ona spełniać następujące warunki:

Autopromocja

Jak przygotować się
do wystawiania e-faktur
Książka + plakat krok po kroku

Sprawdź

- być zrzeszeniem osób fizycznych lub prawnych                                                           

- mieć stałą więź organizacyjną                                                                                                            

- kierować się wspólnymi celami, które mają służyć społeczeństwu, a nie interesom  poszczególnych osób                                                                                                                                                                                       

Autopromocja

Szkolenie:
Wdrożenie KSeF w firmie

Sprawdź

- nie być spółką prawa prywatnego                                                                                                     

- nie stanowić części aparatu państwowego.

Autopromocja

Infor IFK - bieżące aktualności o zmianach przepisów:

Nowe obowiązki biur rachunkowych związane z KSeF
Jakie zmiany czekają w prawie pracy i podatkach na 2024 rok?

Subskrybuj serwis IFK

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 marca 1992 r. (sygnatura SA/Wr 300/92), stwierdzono, że:  Z zakresu pojęcia "organizacja samorządowa" należy wyłączyć samorząd terytorialny, a zatem wszystkie organy tego samorządu łącznie z organami jednostek pomocniczych tego samorządu, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 16, poz. 95 z późn. zm.)".

NSA w postanowieniu z 12 stycznia 1993 r. (sygnatura I SA 1762/92) odniósł się do definicji organizacji społecznej, wskazując, że: Fundacja nie jest organizacją społeczną i nie jest możliwe zlecenie jej załatwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych. […] Organizacją społeczną jest zrzeszenie (korporacja) obywateli, utworzone w celu zapewnienia im czynnego udziału w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym.

Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?

Jednak już w uchwale siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2005 r. (sygnatura II OPS 4/05) zostało przyjęty inny pogląd, mówiący, że fundacja jako organizacja społeczna może zgłosić udział w postępowaniu sądowo-administracyjnym w charakterze uczestnika postępowania w sprawie dotyczącej interesu prawnego innej osoby.

Organizacja społeczna w postępowaniu cywilnym

Autopromocja

Czy w postępowaniu karnym może brać udział przedstawiciel organizacji społecznej?

Uprawnienia organizacji społecznej

Organizacja społeczna występuje w postępowaniu podatkowym w sprawie dotyczącej interesu prawnego innej osoby. Może żądać wszczęcia postępowania w sytuacji, gdy postępowanie jest wszczynane z urzędu (przez dany organ) oraz dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, które już się toczy.

Wszczęcie postępowania podatkowego

Bez znaczenia pozostaje to, czy sprawa jest na etapie pierwszej czy wyższej instancji oraz czy toczy się na podstawie trybu głównego czy nadzwyczajnego.

P. Pietrasz w artykule pt.: „Udział organizacji społecznej w postępowaniu podatkowym prowadzonym przez gminne organy podatkowe”, podkreśla, iż: W postępowaniu podatkowym, w przeciwieństwie do postępowania administracyjnego, ustawodawca nie przewidział możliwości wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. W konsekwencji wniosek organizacji społecznej z żądaniem wszczęcia z urzędu postępowania podatkowego w takim przypadku powinien spotkać się z odmową organu podatkowego.

Aby organizacja społeczna mogła wystąpić z tymi dwoma żądaniami, muszą zostać spełnione wszystkie poniższe warunki.

1. Zgoda osoby, w której interesie organizacja występuje;

Zgoda powinna być udzielona w sposób wyraźny, ponieważ  nie można domniemywać, że została złożona. Osoba, która jej udzieli jednocześnie godzi się na to, aby przedstawiciele organizacji byli zapoznani z dotyczącymi jej informacjami. Jeśli w postępowaniu występuje kilka osób, to wszystkie powinny udzielić zgody. Uważa się, że nie można jej cofnąć.

2. Cel statutowy organizacji społecznej, który jest związany z charakterem sprawy;

Oznacza to, że pomiędzy celami statutowymi organizacji a przedmiotem sprawy powinno istnieć prawne powiązanie - cele statutowe (które wynikają bezpośrednio ze statutu) powinny być związane z treścią wyroku.

3. Wszczęcie postępowania lub dopuszczenie do udziału w postępowaniu danej organizacji uzasadnione jest interesem publicznym,

To, czy rzeczywiście interes publiczny występuje, ocenia organ podatkowy.

O tym, czy żądania organizacji zostaną zrealizowane, decyduje organ wydając odpowiednie postanowienie.

Postanowienie o wszczęciu lub dopuszczeniu organizacji do postępowania powoduje, że organizacja społeczna uzyskuje prawa strony w postępowaniu wraz z momentem doręczenia takiego postanowienia.

Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu nie przysługuje zażalenie ani organizacji, ani stronie.

Kiedy wnieść zażalenie

Zgodnie z postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 22 maja 2007 r. (sygnatura IV Sa/Wa 324/07), w toku postępowania odwoławczego tylko organ odwoławczy jest właściwym do wydania rozstrzygnięcia co do dopuszczenia organizacji społecznej do udziału w sprawie na prawach strony. Właściwość organu pierwszej instancji w kwestii rozpatrzenia wniosku organizacji społecznej o dopuszczenie do udziału w sprawie na zasadzie art. 31 § 2 k.p.a. kończy się z datą wydania decyzji rozstrzygającej sprawę administracyjną.

Organizacja społeczna bierze udział w postępowaniu na prawach strony, co nie jest równoznaczne z uczestnictwem strony w postępowaniu bowiem nie przysługują jej wszystkie uprawnienia strony (zwłaszcza te, które wynikają z prawa materialnego i procesowego, które dotyczą możliwości dysponowaniem przez stronę przebiegiem postępowania).

Organizacja społeczna nie może:

- wystąpić z wnioskiem o zawieszenie postępowania w sprawie ulgi w zapłacie zobowiązania podatkowego w trybie art. 204 § 1 ordynacji podatkowej (o.p.),                                                                           

- zwrócić się do organu podatkowego o kontynuowanie zawieszonego postępowania, zgodnie z art. 204 § 2 o.p. ,

- oddać do dyspozycji osób reprezentujących organizację, aby zostały przesłuchane jako w charakterze strony (mogą jednak być przesłuchani w charakterze świadków),

- cofnąć odwołania wniesionego przez stronę,

- domagać się wznowienia postępowania na podstawie art. 241 § 2 pkt 2 o.p., z powodu opisanego w art. 240 § 1 pkt 4 o.p.

Organizacja społeczna może:

- żądać wznowienia postępowania, w którym nie brała w nim udziału bez własnej winy,

- wyrazić zgodę, o której mowa w art. 253a o.p., na uchylenie lub zmianę decyzji ostatecznej, na mocy której strona nabyła prawo,

- wnosić środki zaskarżenia: odwołania od decyzji oraz zażalenia na postanowienia,

-żądać wszczęcia postępowania odwoławczego, o ile organizacja społeczna była dopuszczona do postępowania i brała udział w postępowaniu w pierwszej instancji na prawach strony.

Jednak, zgodnie z treścią wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 grudnia 2003 r. (sygnatura II SA/Wr 2200/00), organ odwoławczy nie może przed "uruchomieniem" z inicjatywy legitymowanego podmiotu wszcząć postępowania odwoławczego na żądanie organizacji społecznej.  

- być adresatem pism o charakterze procesowym, pojawiających się w toku postępowania o (np. wezwania, postanowienia, zawiadomienia).

Decyzje oraz postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty są doręczane organizacji tylko w odpisie wraz z pouczeniem o możliwości wniesienia środków zaskarżenia.

Podstawa prawna:

- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz. U. z 2005 nr 8 poz. 60 - art. 133a), art. 204 § 1, art. 204 § 2;

- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, Dz. U. z 2000 nr 98 poz. 1071 - art. 5.