Kody (oznaczenia) w nowym JPK VAT - stosowanie, problemy, wyjaśnienia

Zasady stosowania kodów reguluje rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług.
W rozporządzeniu tym przewidziano dla ewidencji:

• sprzedaży - kody GTU, transakcyjne, oznaczenie dowodów sprzedaży,
• zakupów - kody transakcyjne oraz oznaczenie dowodów zakupów.

W przypadku kodów GTU ustawodawca posługuje się starą PKWiU, CN oraz opisem. Powstaje pytanie, czy podatnik ma prawo do wystąpienia o wiążącą informację stawkową (WIS), jeśli od tego zależy właściwe przyporządkowanie towaru do oznaczenia GTU?
Niestety nie, mimo, że zgodnie z art. 42b ust. 4 ustawy o VAT wniosek o wydanie WIS może zawierać żądanie sklasyfikowania towaru albo usługi na potrzeby stosowania przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie, innych niż dotyczące określenia stawki podatku.

Z art. 42a pkt 2 ustawy o VAT wynika, że w WIS można sklasyfikować towar tylko według CN i PKOB. Ma się to zmienić od 2021 r. Trwają prace nad projektem ustawy zmieniającej, która ma wprowadzić taką możliwość.

Polecamy: VAT 2020. Komentarz

Polecamy: Biuletyn VAT

Jakie powiązania należy oznaczyć w nowym JPK kodem TP

Kod TP ma być stosowany w ewidencji sprzedaży w przypadku istniejących powiązań między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą. Nie są to dowolne powiązania, ale te wskazane w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, czyli relacje między podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Według tych przepisów podmioty powiązane to:

1) podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub

2) podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:

• ten sam inny podmiot lub
• małżonek, krewny albo powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub

3) spółka niemająca osobowości prawnej i jej wspólnicy, lub

4) podatnik i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej - spółka kapitałowa wchodząca w jej skład i jej zagraniczny zakład.

Natomiast przez wywieranie bezpośredniego wpływu rozumie się:

1) posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:

• udziałów w kapitale lub
• praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących albo zarządzających, lub
• udziałów albo praw do udziału w zyskach bądź majątku albo ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub

2) faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub

3) pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.

Pokrewieństwo i powinowactwo do drugiego stopnia

Przykład
Janina Kowalska prowadzi biuro rachunkowe, w którym rozlicza m.in. jednoosobową firmę swojego zięcia. Od 1 października będzie musiała w ewidencji sprzedaży fakturę wystawioną dla firmy zięcia oznaczyć również kodem TP.

Przykład
Spółka jawna sprzedała w październiku samochód firmowy jednemu ze wspólników, co udokumentowała fakturą. W ewidencji taka faktura musi mieć oznaczenie TP.

Ocena powiązań ma się odbywać każdorazowo na moment dostawy towarów lub wykonania usługi, względnie otrzymania zaliczki bądź przedpłaty w przypadku tzw. faktur zaliczkowych.

Warto też mieć na uwadze, że w przypadku ewidencji zakupów nie nałożono obowiązku wykazywania tych powiązań. Kody TP stosujemy tylko w ewidencji sprzedaży. Prawdopodobnie ustawodawca uznał, że w niektórych "podejrzanych" transakcjach chodzi zwykle o zaniżenie VAT należnego.

Ważne
Dla stosowania kodu TP nie ma znaczenia, czy podmioty powiązane są zobowiązane do sporządzania dokumentacji cen transferowych i czy sprzedawca szacuje podstawę opodatkowania na podstawie art. 32 ustawy o VAT. Znaczenie ma tylko fakt, czy to powiązanie występuje.

Kiedy oznaczenie MPP należy stosować w ewidencji

Oznaczenie MPP jest jedynym oznaczeniem, które będziemy stosowali zarówno w ewidencji sprzedaży, jak i w ewidencji zakupów. Jak podkreśla MF, oznaczenie to stosujemy, gdy istnieje obowiązek zapłaty w MPP. Decydującym kryterium jest przede wszystkim kwota brutto na fakturze, która musi przekraczać 15 000 zł. Ponadto płatność musi dotyczyć dostawy towarów lub usług, które są wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. MPP nie stosujemy, gdy strony stosują potrącenia na podstawie art. 488 k.c.

Ważne
O obowiązku stosowania MPP nie decyduje to, czy na fakturze jest oznaczenie "mechanizm podzielonej płatności", ale to, czy w danym przypadku jest obowiązek stosowania podzielonej płatności.

Także fakt, że sprzedawca zapomniał o oznaczeniu faktury, nie zwalnia nabywcy ani z obowiązku takiej płatności, ani z dokonania stosownego oznaczenia w JPK.

Przykład
Faktura dotyczy sprzedaży towarów z załącznika nr 15 do ustawy o VAT na kwotę brutto 14 000 zł, ale sprzedawca zawarł na tej fakturze oznaczenie "mechanizm podzielonej płatności". Mimo to w ewidencji zarówno u sprzedawcy, jak i u nabywcy nie należy wpisywać oznaczenia MPP.

Przykład
Faktura dokumentuje sprzedaż towarów spoza załącznika nr 15 do ustawy o VAT na kwotę brutto 16 000 zł, ale sprzedawca zawarł na tej fakturze oznaczenie "mechanizm podzielonej płatności". Mimo to w ewidencji zarówno u sprzedawcy, jak i u nabywcy nie należy wpisywać oznaczenia MPP.

Przykład
Faktura dokumentuje sprzedaż towarów z załącznika nr 15 do ustawy o VAT na kwotę brutto 16 000 zł, ale sprzedawca nie zawarł na tej fakturze oznaczenia "mechanizm podzielonej płatności". Mimo to w ewidencji zarówno u sprzedawcy, jak i u nabywcy należy wpisać oznaczenie MPP.

Jakie kody zastosować w ewidencji przy dostawie samochodu firmowego

Sposób oznaczenia zależy od tego, na jakich zasadach dokonywana jest sprzedaż. Gdy będą to zasady ogólne (VAT od całej podstawy opodatkowania), w ewidencji sprzedaży należy wpisać kod GTU_07. Natomiast gdy dostawa zostanie opodatkowana od marży, to sprzedawca powinien stosować zarówno kod GTU_07, jak i kod transakcyjny MR_UZ. W obu przypadkach może być jeszcze obowiązek stosowania kodu TP, gdy sprzedaż będzie miała miejsce między podmiotami powiązanymi (zob. pyt. 1).

Nie trzeba będzie natomiast wpisywać oznaczenia MPP, gdyż samochody nie są wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

Natomiast nabywca samochodu nie stosuje żadnych z wymienionych kodów w ewidencji zakupów.

Oznaczenie MR_UZ dotyczy dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, opodatkowanej na zasadach marży zgodnie z art. 120 ustawy o VAT. Natomiast kod GTU_07 ma zastosowanie do oznaczenia dostaw pojazdów oraz części samochodowych o kodach wyłącznie CN 8701-8708 oraz CN 8708 10. Pod tymi numerami CN są wymienione samochody do przewozu zarówno osób, jak i towarów.

Obowiązek stosowania kodów do towarów używanych potwierdził MF odpowiadając na pytanie podatnika:

Czy GTU należy oznaczać także sprzedaż używanych towarów, co do których wymagane jest zastosowanie tych kodów?

Tak. Oznaczenia mają również zastosowanie do towarów używanych.

Ponadto jak potwierdza MF, do jednej faktury można wpisywać kilka kodów, w tym GTU. Nie będzie to powodowało obowiązku wpisywania kilkakrotnie tej samej faktury, aby zastosować wymagane oznaczenia.

Gdy natomiast samochód będzie wycofywany z firmy i przekazywany na cele osobiste, to firma powinna zastosować tylko oznaczenie WEW dla dokumentu, na podstawie którego dokonuje wpisu. Nie stosujemy wtedy kodów GTU i transakcyjnych. Jak czytamy w objaśnieniach MF:

Oznaczenia dostaw towarów i świadczenia usług GTU nie dotyczą zbiorczych informacji o sprzedaży nieudokumentowanej fakturami (także w sytuacji, gdy w danym okresie wystąpiło tylko jedno takie przekazanie).