REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Metoda przychodowa ustalania prewspółczynnika VAT niekorzystna dla gmin

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Metoda przychodowa ustalania prewspółczynnika VAT niekorzystna dla gmin
Metoda przychodowa ustalania prewspółczynnika VAT niekorzystna dla gmin

REKLAMA

REKLAMA

Metoda odliczania VAT, wskazana przez ministra finansów, jest w wielu przypadkach ewidentnie niekorzystna dla samorządów. Dlatego wolą one opracować własny algorytm. Gra toczy się o miliony złotych. Chodzi o wprowadzony już z początkiem 2016 roku prewspółczynnik, czyli sposób liczenia, jaką część VAT wykazanego na fakturach zakupowych można odliczyć od podatku należnego.

Prewspółczynnik obowiązuje od ośmiu miesięcy, ale gminy w większości go nie stosują (informowaliśmy o tym w DGP nr 154/2016). Nie odpowiada im metoda przychodowa wskazana przez ministra finansów w rozporządzeniu z 17 grudnia 2015 r. (Dz.U. poz. 2193). Zgodnie z nią każda jednostka powinna ustalać proporcję (prewspółczynnik), biorąc pod uwagę roczny obrót z działalności gospodarczej oraz swoje dochody.

REKLAMA

Autopromocja

Samorządy wiedzą, że inne metody (np. powierzchniowa, czasowa) pozwalałyby im odliczać więcej VAT. W ich przekonaniu lepiej określałyby też, jaka część podatku naliczonego dotyczy działalności opodatkowanej, jaka zwolnionej, a jaka w ogóle niepodlegającej VAT. A to przecież jest istotą prewspółczynnika.

Dlatego samorządy wybrały na razie inne rozwiązanie – tam, gdzie mają do czynienia z trzema rodzajami działalności, w ogóle nie odliczają VAT. Potem zamierzają złożyć korekty deklaracji.

Rzecz idzie o miliony złotych. – Jednostki samorządowe mają bowiem od kilku do kilkuset jednostek budżetowych (w skali kraju jest ich w sumie ponad 50 tys.). Nawet niewielkie różnice w prewspółczynniku przekładają się na możliwość odliczenia większej części VAT. Jeśli pomnożymy te kwoty przez 50 tys. (liczba jednostek), to będziemy widzieli skalę zjawiska zarówno dla budżetu centralnego, jak i budżetów samorządowych – mówi Michał Borowski, doradca podatkowy i partner w Crido Taxand.

Ustawa o VAT pozwala opracować własne metody prewspółczynnika (art. 86 ust. 2a–2h). Problem polega na tym, że – jak przyznają eksperci – w praktyce organy podatkowe upierają się, aby samorządy stosowały metodę z rozporządzenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z przykładów opracowanych na prośbę redakcji DGP przez ekspertów wynika, że inne metody pozwoliłyby z reguły na odzyskanie większego podatku.

Polecamy: Biuletyn VAT

PRZYKŁAD 1  - Urząd gminy

Roczny VAT naliczony od wydatków bieżących urzędu gminy (media, artykuły biurowe, usługi doradcze itp.) wynosi 500 tys. zł. W praktyce prewspółczynnik wyliczany dla urzędu gminy według wzoru z rozporządzenia MF waha się w przedziale 5–20 proc. (średnia matematyczna: 12,5 proc., czyli w zaokrągleniu – 13 proc.). Oznacza to, że przy zastosowaniu tego wskaźnika urząd gminy odliczy rocznie 65 tys. zł VAT naliczonego z wydatków bieżących.

Jednak – jak mówi Michał Borowski – wskaźnik osobowy lub powierzchniowy byłby w tym przykładzie średnio 2–3 razy wyższy niż prewspółczynnik z rozporządzenia MF, czyli wyniósłby ok. 37,5 proc. (38 proc. w zaokrągleniu). Przy takim prewspółczynniku odliczenie VAT naliczonego wyniosłoby 190 tys. zł.

– Najbardziej widoczna różnica dotyczy działalności szkół – przyznaje Michał Borowski. W tym przypadku prewspółczynnik z rozporządzenia MF oscyluje w okolicach 4 proc.

Na kolejnym przykładzie pokazujemy, ile mogłyby zyskać szkoły, gdyby zastosowały inną metodę niż proponowana przez MF.

PRZYKŁAD 2 - Szkoła

Szkoła ma 30 tys. zł VAT naliczonego z wydatków bieżących oraz 1 mln zł VAT naliczonego z inwestycji (np. termomodernizacja budynku wraz z halą sportową). Sale lekcyjne i hala sportowa oraz towarzysząca im infrastruktura (szatnie, toalety, korytarze) są po godzinach lekcyjnych wynajmowane, a dodatkowo szkoła wynajmuje powierzchnie pod sklepik szkolny i stołówkę.

Przy zastosowaniu prewspółczynnika z rozporządzenia MF, który wynosi 4 proc., szkoła będzie mogła odliczyć 41 200 zł VAT naliczonego ([1 mln zł + 30 tys. zł] x 4 proc.).

Specyfika działalności szkoły powinna jednak skłaniać ku zastosowaniu klucza powierzchniowo-czasowego, uwzględniającego zarówno powierzchnię przeznaczoną do zadań oświatowych i pod wynajem, jak i czas, w którym pomieszczenia są oferowane pod wynajem oraz wykorzystywane do zadań oświatowych.

W takim wypadku prewspółczynnik wynosi najczęściej od 25 do 35 proc. (średnio 30 proc.), co w naszym przykładzie pozwalałoby odliczyć 309 tys. zł VAT naliczonego rocznie.

Raz lepiej, raz gorzej

Nie zawsze jednak inne metody niż przychodowa pozwolą na odzyskanie więcej podatku. – To działa w obydwie strony, raz gminy zyskują, raz tracą – mówi Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy i partner w MDDP.

Zwraca uwagę, że metoda przychodowa jest błędna z tego powodu, że nie zawsze pozwala na precyzyjne określenie, w jakiej części dany wydatek został wykorzystany do działalności gospodarczej.

PRZYKŁAD 3 - Infrastruktura sportowa

Jednostka budżetowa, zarządzająca w imieniu gminy infrastrukturą sportową, prowadzi swoją działalność gospodarczą przy wykorzystaniu dwóch obiektów sportowych.

Pierwszy to lodowisko, które jest wykorzystywane przez 90 proc. czasu do czynności opodatkowanych VAT (odpłatne udostępnianie zainteresowanym), a przez 10 proc. czasu w ramach działalności statutowej jednostki (organizacja nieodpłatnych imprez promujących zdrowy styl życia).

Drugi obiekt to stadion lekkoatletyczny, który przez 95 proc. czasu jest nieodpłatnie udostępniany w ramach działalności statutowej jednostki, natomiast przez 5 proc. czasu – do czynności opodatkowanych VAT (odpłatne udostępnianie stowarzyszeniom sportowym).

Jednostka budżetowa co roku wydaje na bieżące utrzymanie obu obiektów po 1 mln zł netto (podatek VAT – 230 tys. zł).

Prewspółczynnik wyliczony metodą przychodową dla jednostki wynosi 20 proc.

Stosując go, jednostka odliczy:
– od lodowiska: 46 tys. zł (230 tys. zł x 20 proc.)
– od stadionu: 46 tys. zł.

Gdyby jednak zastosowała współczynnik czasowy, a więc wyliczyła, ile czasu wykorzystuje lodowisko i stadion w działalności opodatkowanej, mogłaby odliczyć:
– od lodowiska: 207 tys. zł (prewspółczynnik wyniósłby 90 proc., bo przez taki czas jednostka go wynajmuje), co stanowi 161 tys. zł więcej niż przy proporcji liczonej zgodnie z rozporządzeniem MF,
– od stadionu: 11,5 tys. zł (prewspółczynnik wyniósłby jedynie 5 proc.), czyli o 34,5 tys. zł mniej.

Przykład 3 pokazuje, że metoda przychodowa nie pozwala na dokonanie odliczenia kwoty VAT, która jest obiektywnie związana z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT. Mimo że lodowisko i stadion są faktycznie wykorzystywane przez jednostkę do czynności opodatkowanych VAT w różnym zakresie, to metoda z rozporządzenia narzuca odliczenie według tego samego prewspółczynnika.

– Lepszym rozwiązaniem, które pozwoliłoby na zobiektywizowanie dokonywanych przez jednostkę odliczeń VAT, byłoby przyjęcie przez jednostkę dwóch prewspółczynników VAT o charakterze czasowym odrębnie dla każdego z obiektów sportowych – ocenia Paweł Buda, doradca podatkowy w kancelarii Cabaj Kotala.

PRZYKŁAD 4 - Budynki

Gmina ma w swoim zasobie 15 budynków. Są one wykorzystywane do działalności gospodarczej w znikomym zakresie (stosunek powierzchni wynajmowanej do powierzchni ogółem nie przekracza 3 proc.), z wyjątkiem jednego budynku (w tym przypadku proporcja wynosi 95 proc.).

Prewspółczynnik przychodowy wyliczony według wzoru obowiązującego dla urzędu gminy wynosi 6 proc.

Natomiast jeśli zastosujemy prewspółczynnik powierzchniowy, gmina powinna odliczyć:
– w stosunku do budynku, którego 95 proc. powierzchni jest wynajęte: 95 proc. kwoty VAT naliczonego od wydatków związanych z budową, remontami oraz utrzymaniem tego budynku,
– w stosunku do 14 pozostałych budynków – według proporcji ustalonej dla tych budynków (nie więcej niż 3 proc.).

Zatem stosując prewspółczynnik przychodowy, gmina odliczy – od wydatków na budynek wynajmowany w 95 proc. – znacznie mniej, niż wynikałoby to ze sposobu jego wykorzystania, a od wydatków na pozostałe budynki – dwa razy więcej, niż wynikałoby to z faktycznego sposobu ich wykorzystania.


Zależy, kto wynajmie

Agnieszka Bieńkowska wyjaśnia, że w przypadku inwestycji w budynki poziom odliczenia VAT może zależeć od tego, w jaki sposób i przez kogo zostaną wykorzystane. Ilustruje to kolejny przykład.

PRZYKŁAD 5 - Inwestycja w budynki

Gmina wybudowała budynek, który ma być w 95 proc. wynajmowany, a w 5 proc. będzie korzystała z niego straż miejska (czyli gminna jednostka budżetowa).

Prewspółczynnik przychodowy wyliczony według wzoru obowiązującego dla urzędu gminy wynosi 6 proc., prewspółczynnik według metody powierzchniowej – 95 proc.

– Jeśli jednak gmina przekaże budynek straży miejskiej, to podatek naliczony będzie podlegał odliczeniu według prewspółczynnika obliczonego dla tej jednostki budżetowej (będzie więc inny niż dla gminy) – tłumaczy Agnieszka Bieńkowska.

Zwraca jednak uwagę, że zarówno wtedy, gdy gmina zostawi budynek u siebie, jak i w przypadku gdy przekaże go straży miejskiej, prewspółczynnik będzie miał się nijak do faktycznego zakresu wykorzystania budynku do działalności gospodarczej.

Łukasz Zalewski

 lukasz.zalewski@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ewidencje VAT oszustów i uczciwych podatników niczym się nie różnią. Jak systemowo zablokować wzrost zwrotów VAT? Prof. Modzelewski: jest jeden sposób

Jedyną skuteczną barierą systemową dla prób wyłudzenia zwrotów jest uzależnienie wpływów zwrotów od zastosowania przez podatnika mechanizmu podzielonej płatności w stosunku do kwot podatku naliczonego, który miałby być zwrócony – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Obowiązkowy KSeF - najnowszy harmonogram MF. KSeF 2.0, integracja i testy, tryb offline24, faktury masowe, certyfikat wystawcy faktury i inne szczegóły

W komunikacie z 12 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów przedstawiło aktualny stan projektu rozwiązań prawnych, technicznych i biznesowych oraz plan wdrożenia (harmonogram) obowiązkowego systemu KSeF. Można jeszcze do 25 kwietnia 2025 r. zgłaszać do Ministerstwa uwagi i opinie do projektu pisząc maila na adres sekretariat.PT@mf.gov.pl.

Cyfrowe narzędzia dla księgowych. Kiedy warto zmienić oprogramowanie księgowe?

Nowoczesne narzędzia dla księgowych. Na co zwracać uwagę przy zmianie oprogramowania księgowego? Według raportów branżowych księgowi spędzają nawet 50 proc. czasu na czynnościach, które mogłyby zostać usprawnione przez nowoczesne technologie.

Obowiązkowy KSeF - czy będzie kolejne przesunięcie terminów? Kiedy nowelizacja ustawy o VAT? Minister finansów odpowiada

Ministerstwo Finansów dość wolno prowadzi prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o VAT dotyczącą wdrożenia obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Od listopada zeszłego roku - kiedy to zakończyły się konsultacje projektu - nie widać żadnych postępów. Jeden z posłów zapytał ministra finansów o aktualny harmonogram prac legislacyjnych w tym zakresie a także czy minister ma zamiar przesunięcia terminów wejścia w życie obowiązkowego KSeF? W dniu 31 marca 2025 r. minister finansów odpowiedział na te pytania.

REKLAMA

Jak przełożyć termin płatności składek do ZUS? Skutki odroczenia: Podwójna składka w przyszłości i opłata prolongacyjna

Przedsiębiorcy, którzy mają przejściowe turbulencje płynności finansowej mogą starać się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych o odroczenie (przesunięcie w czasie) terminu płatności składek. Taka decyzja ZUS pozwala zmniejszyć na pewien czas bieżące obciążenia i utrzymać płynność finansową. Od przesuniętych płatności nie płaci się odsetek ale opłatę prolongacyjną.

Czas na e-fakturowanie. System obsługujący KSeF powinien skutecznie chronić przed cyberzagrożeniami, jak to zrobić

KSeF to krok w stronę cyfryzacji i automatyzacji procesów księgowych, ale jego wdrożenie wiąże się z nowymi wyzwaniami, zwłaszcza w obszarze bezpieczeństwa. Firmy powinny już teraz zadbać o odpowiednie zabezpieczenia i przygotować swoje systemy IT na nową rzeczywistość e-fakturowania.

Prokurent czy pełnomocnik? Różne podejście w spółce z o.o.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako osoba prawna, działa przez swoje organy. Za prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie odpowiedzialny jest zarząd. Mnogość obowiązków w firmie może jednak sprawić, że członkowie zarządu będą potrzebowali pomocy.

Nie trzeba będzie składać wniosku o stwierdzenie nadpłaty po korekcie deklaracji podatkowej. Od 2026 r. zmiany w ordynacji podatkowej

Trwają prace legislacyjne nad zmianami w ordynacji podatkowej. W dniu 28 marca 2025 r. opublikowany został projekt bardzo obszernej nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilkunastu innych ustaw. Zmiany mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. a jedną z nich jest zniesienie wymogu składania wniosku o stwierdzenie nadpłaty w przypadku, gdy nadpłata wynika ze skorygowanego zeznania podatkowego (deklaracji).

REKLAMA

Dodatkowe dane w księgach rachunkowych i ewidencji środków trwałych od 2026 r. Jest projekt nowego rozporządzenia ministra finansów

Od 1 stycznia 2026 r. podatnicy PIT, którzy prowadzą księgi rachunkowe i mają obowiązek przesyłania JPK_V7M/K - będą musieli prowadzić te księgi w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych. Te elektroniczne księgi rachunkowe będą musiały być przekazywane do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ustrukturyzowanej formie (pliki JPK) od 2027 roku. Na początku kwietnia 2025 r. Minister Finansów przygotował projekt nowego rozporządzenia w sprawie w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe i ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - podlegające przekazaniu w formie elektronicznej na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Rozporządzenie to zacznie obowiązywać także od 1 stycznia 2026 r.

Zmiany w przedawnieniu zobowiązań podatkowych od 2026 r. Wiceminister: czasem potrzebujemy więcej niż 5 lat. Co wynika z projektu nowelizacji ordynacji podatkowej

Jedna z wielu zmian zawartych w opublikowanym 28 marca 2025 r. projekcie nowelizacji Ordynacji podatkowej dotyczy zasad przedawniania zobowiązań podatkowych. Postanowiliśmy zmienić przepisy o przedawnieniu zobowiązań podatkowych, ale tak, aby nie wywrócić całego systemu – powiedział PAP wiceminister finansów Jarosław Neneman. Wskazał, że przerwanie biegu przedawnienia przez wszczęcie postępowania będzie możliwe tylko w przypadku poważnych przestępstw. Ponadto projekt przewiduje wykreślenie z kodeksu karnego skarbowego zapisu, że karalność przestępstwa skarbowego ustaje wraz z przedawnieniem podatku.

REKLAMA