REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Metoda przychodowa ustalania prewspółczynnika VAT niekorzystna dla gmin

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Metoda przychodowa ustalania prewspółczynnika VAT niekorzystna dla gmin
Metoda przychodowa ustalania prewspółczynnika VAT niekorzystna dla gmin

REKLAMA

REKLAMA

Metoda odliczania VAT, wskazana przez ministra finansów, jest w wielu przypadkach ewidentnie niekorzystna dla samorządów. Dlatego wolą one opracować własny algorytm. Gra toczy się o miliony złotych. Chodzi o wprowadzony już z początkiem 2016 roku prewspółczynnik, czyli sposób liczenia, jaką część VAT wykazanego na fakturach zakupowych można odliczyć od podatku należnego.

Prewspółczynnik obowiązuje od ośmiu miesięcy, ale gminy w większości go nie stosują (informowaliśmy o tym w DGP nr 154/2016). Nie odpowiada im metoda przychodowa wskazana przez ministra finansów w rozporządzeniu z 17 grudnia 2015 r. (Dz.U. poz. 2193). Zgodnie z nią każda jednostka powinna ustalać proporcję (prewspółczynnik), biorąc pod uwagę roczny obrót z działalności gospodarczej oraz swoje dochody.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Samorządy wiedzą, że inne metody (np. powierzchniowa, czasowa) pozwalałyby im odliczać więcej VAT. W ich przekonaniu lepiej określałyby też, jaka część podatku naliczonego dotyczy działalności opodatkowanej, jaka zwolnionej, a jaka w ogóle niepodlegającej VAT. A to przecież jest istotą prewspółczynnika.

Dlatego samorządy wybrały na razie inne rozwiązanie – tam, gdzie mają do czynienia z trzema rodzajami działalności, w ogóle nie odliczają VAT. Potem zamierzają złożyć korekty deklaracji.

Rzecz idzie o miliony złotych. – Jednostki samorządowe mają bowiem od kilku do kilkuset jednostek budżetowych (w skali kraju jest ich w sumie ponad 50 tys.). Nawet niewielkie różnice w prewspółczynniku przekładają się na możliwość odliczenia większej części VAT. Jeśli pomnożymy te kwoty przez 50 tys. (liczba jednostek), to będziemy widzieli skalę zjawiska zarówno dla budżetu centralnego, jak i budżetów samorządowych – mówi Michał Borowski, doradca podatkowy i partner w Crido Taxand.

REKLAMA

Ustawa o VAT pozwala opracować własne metody prewspółczynnika (art. 86 ust. 2a–2h). Problem polega na tym, że – jak przyznają eksperci – w praktyce organy podatkowe upierają się, aby samorządy stosowały metodę z rozporządzenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z przykładów opracowanych na prośbę redakcji DGP przez ekspertów wynika, że inne metody pozwoliłyby z reguły na odzyskanie większego podatku.

Polecamy: Biuletyn VAT

PRZYKŁAD 1  - Urząd gminy

Roczny VAT naliczony od wydatków bieżących urzędu gminy (media, artykuły biurowe, usługi doradcze itp.) wynosi 500 tys. zł. W praktyce prewspółczynnik wyliczany dla urzędu gminy według wzoru z rozporządzenia MF waha się w przedziale 5–20 proc. (średnia matematyczna: 12,5 proc., czyli w zaokrągleniu – 13 proc.). Oznacza to, że przy zastosowaniu tego wskaźnika urząd gminy odliczy rocznie 65 tys. zł VAT naliczonego z wydatków bieżących.

Jednak – jak mówi Michał Borowski – wskaźnik osobowy lub powierzchniowy byłby w tym przykładzie średnio 2–3 razy wyższy niż prewspółczynnik z rozporządzenia MF, czyli wyniósłby ok. 37,5 proc. (38 proc. w zaokrągleniu). Przy takim prewspółczynniku odliczenie VAT naliczonego wyniosłoby 190 tys. zł.

– Najbardziej widoczna różnica dotyczy działalności szkół – przyznaje Michał Borowski. W tym przypadku prewspółczynnik z rozporządzenia MF oscyluje w okolicach 4 proc.

Na kolejnym przykładzie pokazujemy, ile mogłyby zyskać szkoły, gdyby zastosowały inną metodę niż proponowana przez MF.

PRZYKŁAD 2 - Szkoła

Szkoła ma 30 tys. zł VAT naliczonego z wydatków bieżących oraz 1 mln zł VAT naliczonego z inwestycji (np. termomodernizacja budynku wraz z halą sportową). Sale lekcyjne i hala sportowa oraz towarzysząca im infrastruktura (szatnie, toalety, korytarze) są po godzinach lekcyjnych wynajmowane, a dodatkowo szkoła wynajmuje powierzchnie pod sklepik szkolny i stołówkę.

Przy zastosowaniu prewspółczynnika z rozporządzenia MF, który wynosi 4 proc., szkoła będzie mogła odliczyć 41 200 zł VAT naliczonego ([1 mln zł + 30 tys. zł] x 4 proc.).

Specyfika działalności szkoły powinna jednak skłaniać ku zastosowaniu klucza powierzchniowo-czasowego, uwzględniającego zarówno powierzchnię przeznaczoną do zadań oświatowych i pod wynajem, jak i czas, w którym pomieszczenia są oferowane pod wynajem oraz wykorzystywane do zadań oświatowych.

W takim wypadku prewspółczynnik wynosi najczęściej od 25 do 35 proc. (średnio 30 proc.), co w naszym przykładzie pozwalałoby odliczyć 309 tys. zł VAT naliczonego rocznie.

Raz lepiej, raz gorzej

Nie zawsze jednak inne metody niż przychodowa pozwolą na odzyskanie więcej podatku. – To działa w obydwie strony, raz gminy zyskują, raz tracą – mówi Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy i partner w MDDP.

Zwraca uwagę, że metoda przychodowa jest błędna z tego powodu, że nie zawsze pozwala na precyzyjne określenie, w jakiej części dany wydatek został wykorzystany do działalności gospodarczej.

PRZYKŁAD 3 - Infrastruktura sportowa

Jednostka budżetowa, zarządzająca w imieniu gminy infrastrukturą sportową, prowadzi swoją działalność gospodarczą przy wykorzystaniu dwóch obiektów sportowych.

Pierwszy to lodowisko, które jest wykorzystywane przez 90 proc. czasu do czynności opodatkowanych VAT (odpłatne udostępnianie zainteresowanym), a przez 10 proc. czasu w ramach działalności statutowej jednostki (organizacja nieodpłatnych imprez promujących zdrowy styl życia).

Drugi obiekt to stadion lekkoatletyczny, który przez 95 proc. czasu jest nieodpłatnie udostępniany w ramach działalności statutowej jednostki, natomiast przez 5 proc. czasu – do czynności opodatkowanych VAT (odpłatne udostępnianie stowarzyszeniom sportowym).

Jednostka budżetowa co roku wydaje na bieżące utrzymanie obu obiektów po 1 mln zł netto (podatek VAT – 230 tys. zł).

Prewspółczynnik wyliczony metodą przychodową dla jednostki wynosi 20 proc.

Stosując go, jednostka odliczy:
– od lodowiska: 46 tys. zł (230 tys. zł x 20 proc.)
– od stadionu: 46 tys. zł.

Gdyby jednak zastosowała współczynnik czasowy, a więc wyliczyła, ile czasu wykorzystuje lodowisko i stadion w działalności opodatkowanej, mogłaby odliczyć:
– od lodowiska: 207 tys. zł (prewspółczynnik wyniósłby 90 proc., bo przez taki czas jednostka go wynajmuje), co stanowi 161 tys. zł więcej niż przy proporcji liczonej zgodnie z rozporządzeniem MF,
– od stadionu: 11,5 tys. zł (prewspółczynnik wyniósłby jedynie 5 proc.), czyli o 34,5 tys. zł mniej.

Przykład 3 pokazuje, że metoda przychodowa nie pozwala na dokonanie odliczenia kwoty VAT, która jest obiektywnie związana z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT. Mimo że lodowisko i stadion są faktycznie wykorzystywane przez jednostkę do czynności opodatkowanych VAT w różnym zakresie, to metoda z rozporządzenia narzuca odliczenie według tego samego prewspółczynnika.

– Lepszym rozwiązaniem, które pozwoliłoby na zobiektywizowanie dokonywanych przez jednostkę odliczeń VAT, byłoby przyjęcie przez jednostkę dwóch prewspółczynników VAT o charakterze czasowym odrębnie dla każdego z obiektów sportowych – ocenia Paweł Buda, doradca podatkowy w kancelarii Cabaj Kotala.

PRZYKŁAD 4 - Budynki

Gmina ma w swoim zasobie 15 budynków. Są one wykorzystywane do działalności gospodarczej w znikomym zakresie (stosunek powierzchni wynajmowanej do powierzchni ogółem nie przekracza 3 proc.), z wyjątkiem jednego budynku (w tym przypadku proporcja wynosi 95 proc.).

Prewspółczynnik przychodowy wyliczony według wzoru obowiązującego dla urzędu gminy wynosi 6 proc.

Natomiast jeśli zastosujemy prewspółczynnik powierzchniowy, gmina powinna odliczyć:
– w stosunku do budynku, którego 95 proc. powierzchni jest wynajęte: 95 proc. kwoty VAT naliczonego od wydatków związanych z budową, remontami oraz utrzymaniem tego budynku,
– w stosunku do 14 pozostałych budynków – według proporcji ustalonej dla tych budynków (nie więcej niż 3 proc.).

Zatem stosując prewspółczynnik przychodowy, gmina odliczy – od wydatków na budynek wynajmowany w 95 proc. – znacznie mniej, niż wynikałoby to ze sposobu jego wykorzystania, a od wydatków na pozostałe budynki – dwa razy więcej, niż wynikałoby to z faktycznego sposobu ich wykorzystania.


Zależy, kto wynajmie

Agnieszka Bieńkowska wyjaśnia, że w przypadku inwestycji w budynki poziom odliczenia VAT może zależeć od tego, w jaki sposób i przez kogo zostaną wykorzystane. Ilustruje to kolejny przykład.

PRZYKŁAD 5 - Inwestycja w budynki

Gmina wybudowała budynek, który ma być w 95 proc. wynajmowany, a w 5 proc. będzie korzystała z niego straż miejska (czyli gminna jednostka budżetowa).

Prewspółczynnik przychodowy wyliczony według wzoru obowiązującego dla urzędu gminy wynosi 6 proc., prewspółczynnik według metody powierzchniowej – 95 proc.

– Jeśli jednak gmina przekaże budynek straży miejskiej, to podatek naliczony będzie podlegał odliczeniu według prewspółczynnika obliczonego dla tej jednostki budżetowej (będzie więc inny niż dla gminy) – tłumaczy Agnieszka Bieńkowska.

Zwraca jednak uwagę, że zarówno wtedy, gdy gmina zostawi budynek u siebie, jak i w przypadku gdy przekaże go straży miejskiej, prewspółczynnik będzie miał się nijak do faktycznego zakresu wykorzystania budynku do działalności gospodarczej.

Łukasz Zalewski

 lukasz.zalewski@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Faktury w zamówieniach publicznych – integracja PEF z KSeF od 2026 r.

Od 1 lutego 2026 r. wchodzi w życie pełna integracja Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) z Platformą Elektronicznego Fakturowania (PEF). Zmiany te obejmą m.in. zamówienia publiczne, a także relacje B2G (Business-to-Government). Oznacza to, że przedsiębiorcy realizujący kontrakty z administracją publiczną będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Ministerstwo Finansów w Podręczniku KSeF 2.0 wyjaśnia, jakie zasady będą obowiązywać i jakie rodzaje faktur z PEF będą przyjmowane w KSeF.

Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

REKLAMA

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

Ruszyły masowe kontrole kart lunchowych. Co sprawdza ZUS?

Karty lunchowe od kilku lat są jednym z najczęściej wybieranych pozapłacowych benefitów pracowniczych. Do września 2023 r. karty mogły być wykorzystywane wyłącznie w restauracjach i innych punktach gastronomicznych. Od tego momentu ich popularność dodatkowo wzrosła – z uwagi na możliwość korzystania z nich również w sklepach spożywczych i supermarketach. Ta zmiana, choć dla pracowników korzystna, wywołała lawinę kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który coraz uważniej przygląda się temu, w jaki sposób firmy stosują zwolnienie ze składek.

30.09.2025: ważny dzień dla KSeF - Krajowego Systemu eFaktur. Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję systemu

30 września Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF 2.0). To sygnał dla firm, że czas intensywnych przygotowań właśnie się rozpoczął. Jak ten czas na testowanie należy optymalnie wykorzystać?

Rewolucja nie mniej ważna niż KSeF. Nowy obowiązek dla firm sektora MŚP

Cyfryzacja rozliczeń podatkowych w Polsce wchodzi w kolejny etap. Podczas gdy uwaga przedsiębiorców skupia się dziś na KSeF, równie istotna zmiana dotknie ich jeszcze wcześniej. Od 1 stycznia 2026 roku prowadzenie KPiR możliwe będzie wyłącznie w formie cyfrowej. MF przekonuje, że to krok w stronę uproszczenia, automatyzacji oraz zwiększenia transparentności biznesu. Dla sektora MŚP oznacza on również nowe formalności, konieczność inwestycji w systemy IT oraz kary za nieterminowe raporty.

REKLAMA

Samochód w JDG – zakup, leasing, VAT, koszty (100%, 75%, czy 50%), sprzedaż. To przedsiębiorca musi wiedzieć koniecznie

Mobilność to często klucz do efektywnego działania przedsiębiorcy, zwłaszcza w usługach, handlu czy transporcie. Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) mogą skorzystać z licznych udogodnień podatkowych, które umożliwiają nie tylko częściowe odliczenie kosztów zakupu pojazdu, ale także rozliczanie wydatków związanych z jego użytkowaniem i eksploatacją. Bierzemy pod lupę najpopularniejsze ulgi i odliczenia samochodowe przysługujące od momentu zakupu, poprzez jego użytkowanie aż po sprzedaż.

KSeF zmienia zasady gry. Jak biura rachunkowe mogą zabezpieczyć siebie i klientów?

Wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zautomatyzuje obieg dokumentów, ale jednocześnie zrodzi fundamentalne pytanie o odpowiedzialność za kwalifikację kosztów. Obowiązek ten spoczywa na przedsiębiorcy, jednak w praktyce to biura rachunkowe znajdą się na pierwszej linii jeśli idzie o nowe wyzwanie. Niewdrożenie odpowiednich procedur może prowadzić do chaosu komunikacyjnego, sporów z klientami, a nawet do procesów sądowych.

REKLAMA