Ulga na złe długi w VAT – TSUE kwestionuje przepisy

Ponadto, orzeczenie pośrednio wskazuje, iż również inne warunki określone przez polskiego ustawodawcę mogą być niezgodne z prawem wspólnotowym. Dotyczy to przede wszystkim przesłanki, aby dłużnik – na moment korzystania z ulgi na złe długi przez wierzyciela – nie był w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Takie okoliczności nie są związane z niepewnością, co do ostatecznego charakteru niewywiązania się dłużnika z płatności, a to właśnie wyłącznie taka niepewność w ocenie TSUE może stanowić podstawę do odmowy skorzystania z ulgi na złe długi. Co więcej, analogicznie jak w przypadku przesłanki rejestracji dla VAT, fakt znajdowania się w trakcie postępowania likwidacyjnego czy upadłościowego raczej potwierdza, niż zaprzecza temu, że brak płatności ma charakter stały.

Wreszcie, orzeczenie TSUE wskazuje na możliwe rozstrzygniecie, jakie zapadnie na gruncie pytania prejudycjalnego zadanego przez Naczelny Sąd Administracyjny. Przypomnijmy, że postanowieniem z 6 grudnia 2018 r. (sygn. I FSK 2261/15) polski sąd zwrócił się do Trybunału z pytaniem o zgodność z Dyrektywą VAT polskich przepisów o uldze na złe długi. NSA zapytał m.in., czy zgodne z prawem wspólnotowym są warunki skorzystania z ulgi przewidziane w ustawie o VAT, tj. zapewnienie, aby dłużnik nie był w trakcie postępowania upadłościowego (likwidacji) oraz aby wierzyciel i dłużnik byli zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Trudno wyobrazić sobie, aby rozstrzygnięcie w polskiej sprawie było odmienne od tego, jakie Trybunał zajął na gruncie czeskich przepisów. Można zatem spodziewać się, że potwierdzenie wadliwości polskiej ustawy o VAT zmusi ustawodawcę do zmiany formuły ulgi na złe długi. W przeciwnym przypadku, pomiędzy fiskusem i podatnikami utworzy się kolejny obszar sporny, niemniej – w świetle wyroku TSUE – w sporze tym rację należy przyznać podatnikom.