Naprawa samochodu firmowego - rozliczenie VAT

Zasady rozliczania wydatków związanych z samochodami używanymi w prowadzonej działalności gospodarczej są regulowane w art. 86a ustawy o VAT.

Odliczanie VAT od wydatków na naprawę samochodu firmowego

Do wydatków związanych z używaniem samochodu należą m.in. wydatki ponoszone przez podatników na:

• nabycie jego części składowych oraz
• usługi jego naprawy oraz inne towary związane z jego eksploatacją (art. 86a ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy o VAT).

Wysokość odliczenia VAT, jaka przysługuje podatnikom od tego rodzaju wydatków, jest uzależniona od rodzaju pojazdu, którego dotyczy naprawa. Jeżeli podatnik wykorzystuje w prowadzonej działalności pojazd samochodowy w rozumieniu ustawy o VAT, to co do zasady może odliczać od związanych z nim wydatków tylko 50% VAT.

DEFINICJA
Pojazd samochodowy - to pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (art. 2 pkt 34 ustawy o VAT).

Ograniczenie do 50% w odliczeniu VAT nie ma zastosowania:

1) w przypadku gdy pojazdy samochodowe są:

a) wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika lub
b) konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie;

2) do towarów montowanych w pojazdach samochodowych i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (art. 86a ust. 3 ustawy o VAT).

Pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

1) sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub

2) konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne (art. 86a ust. 4 ustawy o VAT).

Jeżeli zatem podatnik nabędzie części zamienne albo usługi naprawy związane z pojazdem samochodowym, o którym mowa w art. 2 pkt 34 ustawy o VAT, to przysługuje mu odliczenie 50% VAT od tych wydatków. Prawo do odliczenia 100% VAT będzie mu przysługiwało tylko w przypadku, gdy posiadany przez niego pojazd samochodowy będzie przez niego wykorzystywany do działalności gospodarczej albo będzie on pojazdem, którego konstrukcja wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

W lepszej sytuacji są podatnicy, którzy wykorzystują w prowadzonej działalności samochody ciężarowe o masie całkowitej powyżej 3,5 tony. W przypadku tych pojazdów ograniczenia przewidziane w art. 86a ustawy o VAT nie mają zastosowania. To oznacza, że podatnik, który dokona naprawy takiego pojazdu, może odliczyć 100% VAT z faktur otrzymanych za zakup części oraz usług naprawy.

Polecamy: VAT 2020. Komentarz

Polecamy: Biuletyn VAT

Ustawa o VAT

Naprawa samochodów firmowych a VAT - odpowiedzi na pytania

Czy od wydatków na naprawę samochodu osobowego można odliczać 100% VAT

Problem
Prowadzę sklep spożywczy. Jestem czynnym podatnikiem VAT. Miałem wypadek i uszkodziłem firmowy samochód osobowy (wpisany do ewidencji środków trwałych). Za usługę naprawy zapłaciłem 4500 zł netto + VAT. Czy mogę odliczyć cały VAT od takiej naprawy?

Rada
Wysokość odliczenia VAT od nabytej usługi naprawy zależy od tego, czy samochód, który uległ wypadkowi, jest wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej czy do celów mieszanych. Jeżeli samochód jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, to może Pan odliczyć 100% VAT z otrzymanej faktury. Jeżeli tak nie jest, to może Pan odliczyć tylko 50% VAT. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Z pytania wynika, że uszkodził Pan podczas wypadku samochód osobowy, który ma Pan wpisany do ewidencji środków trwałych. Ponieważ samochody osobowe są pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, a więc pojazdami samochodowymi w rozumieniu art. 2 pkt 34 ustawy o VAT, więc mają do nich zastosowanie ograniczenia w odliczaniu VAT przewidziane w art. 86a ustawy o VAT. Z art. 86a ust. 1 tej ustawy wynika, że podatnicy mają prawo do odliczenia 50% VAT od wydatków związanych z tego rodzaju samochodami. Do wydatków tych należą m.in. usługi naprawy. To oznacza, że podatnik, który nabywa usługi naprawy samochodu osobowego, co do zasady może od nich odliczyć tylko 50% VAT. Odstępstwo od tej zasady ma miejsce w przypadku, gdy taki samochód jest wykorzystywany tylko do działalności gospodarczej podatnika. Aby tak się stało, sposób wykorzystywania samochodu osobowego przez podatnika, wykluczający jego używanie do celów prywatnych, musi:

• zostać określony w ustalonych przez niego zasadach jego używania oraz
• potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tego samochodu ewidencją przebiegu pojazdu (art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT).

Ponadto podatnik musi dla takiego samochodu złożyć informację VAT-26 (art. 86a ust. 12 ustawy o VAT).

Z pytania nie wynika, czy samochód osobowy, który uległ wypadkowi, jest wykorzystywany tylko do celów prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej czy do celów mieszanych. Jeżeli jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, to może Pan odliczyć 100% VAT z faktury wystawionej za jego naprawę. Jeżeli tak nie jest, to może Pan odliczyć tylko 50% VAT z otrzymanej faktury. Takie stanowisko potwierdziło MF w odpowiedzi z 22 marca 2019 r. na interpelację poselską nr 29934. Czytamy w niej, że:

Należy mieć na uwadze ograniczenia odliczania podatku VAT m.in. z tytułu wydatków dotyczących usług naprawy pojazdów samochodowych wykorzystywanych zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i celów prywatnych podatnika (art. 86a ust. 1 i 2 ustawy o VAT). W takim przypadku podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w kwocie stanowiącej 50% kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury. Nie ma przy tym znaczenia, czy podatnik faktycznie wykorzystuje ww. samochód do celów firmowych w 50%, czy w innej części. Ograniczenie to ma zastosowanie niezależnie od tego czy wydatki będą dotyczyć pojazdu samochodowego stanowiącego własność podatnika (co do zasady w sensie cywilistycznym), czy też użytkowanego na podstawie umowy najmy, dzierżawy, leasingu (operacyjnego) lub innej umowy o podobnym charakterze.

Natomiast podatnikowi prowadzącemu działalność opodatkowaną podatkiem VAT będzie przysługiwało prawo do pełnego odliczenia podatku od towarów i usług z tytułu powypadkowej naprawy pojazdów samochodowych, gdy pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (art. 86a ust. 3 ustawy o VAT). Warunki uznania pojazdu za wykorzystywany wyłączenie do działalności gospodarczej podatnika określone zostały w art. 86a ust. 4-14 ustawy o VAT.

W nowym JPK_VAT wartość netto i podatek naliczony z tytułu nabycia pozostałych towarów i usług należy wykazać w pozycjach: K_42 i K_43 (część ewidencyjna) oraz zbiorczo w poz. P_42 i P_43 (część deklaracyjna).

Czy za zakup części zamiennych trzeba płacić w MPP

Problem
Zepsuł mi się samochód firmowy, który wykorzystuję do działalności opodatkowanej VAT. Kupiłem kilka części zamiennych prawie za 3000 zł. Samodzielnie je wymieniłem. Czy muszę taką fakturę opłacić w MPP (sprzedawca dał to oznaczenie na fakturze)?

Rada
Nie, w przedstawionej sytuacji nie musi Pan opłacić otrzymanej faktury w MPP. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Nabywca ma obowiązek zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, jeżeli:

• nabędzie towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT oraz
• ich sprzedaż zostanie udokumentowana fakturą, której wartość brutto przekracza 15 000 zł (art. 108a ust. 1a ustawy o VAT).

Oba te warunki muszą być spełnione łącznie.

Z pytania wynika, że nabył Pan części samochodowe, które wymienił samodzielnie. Części samochodowe należą do towarów wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (zob. tabelę 1).

Tabela 1. Części samochodowe wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT

Nr poz. w tabeli zał. nr 15	PKWiU 2008	Nazwa części samochodowych
70	ex 29.31.10.0	Wiązki przewodów zapłonowych i innych przewodów, w rodzaju stosowanych w pojazdach samochodowych, statkach powietrznych lub pływających - wyłącznie wiązki przewodów zapłonowych i innych przewodów, w rodzaju stosowanych w pojazdach samochodowych
71	29.31.21.0	Świece zapłonowe; iskrowniki; prądnice iskrownikowe; magnetyczne koła zamachowe; rozdzielacze; cewki zapłonowe
72	29.31.22.0	Silniki rozrusznikowe oraz rozruszniki pełniące rolę prądnic; pozostałe prądnice i pozostałe rodzaje wyposażenia do silników spalinowych
73	29.31.23.0	Sprzęt sygnalizacyjny elektryczny, wycieraczki do szyb, urządzenia zapobiegające zamarzaniu lub potnieniu szyb, w rodzaju stosowanych w pojazdach
74	29.31.30.0	Części pozostałego sprzętu i wyposażenia elektrycznego do pojazdów
75	29.32.20.0	Pasy bezpieczeństwa, poduszki powietrzne oraz części i akcesoria nadwozi
76	29.32.30.0	Części i akcesoria do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli), gdzie indziej niesklasyfikowane

Skoro części samochodowe są towarami wymienionymi w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, to jest spełniony pierwszy z warunków koniecznych do zastosowania przez Pana mechanizmu podzielonej płatności. Z pytania wynika jednak, że wartość nabytych części wyniosła prawie 3000 zł. To oznacza, że wartość faktury dokumentującej ich sprzedaż nie przekroczyła 15 000 zł. Nie jest zatem spełniony drugi z warunków obligatoryjnego stosowania przez nabywcę MPP. W związku z tym nie ma Pan obowiązku dokonania płatności za nabyte części samochodowe z zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności, mimo że faktura zawiera to oznaczenie. Nie oznacza to jednak, że w tym przypadku skorzystanie przez Pana z mechanizmu podzielonej płatności jest zabronione. Nabywca może dobrowolnie dokonać płatności z zastosowaniem tego mechanizmu na podstawie art. 108a ust. 1 ustawy o VAT. Nie należy takiej faktury w ewidencji oznaczać MPP, nawet gdy Pan skorzysta z tej formy płatności.

Czy płatność za usługę naprawy samochodu firmowego należy uregulować z zastosowaniem MPP

Problem
Jestem czynnym podatnikiem VAT. Pod koniec września 2020 r. zepsuł się jeden z moich samochodów firmowych (samochód ciężarowy). Naprawa okazała się bardzo kosztowana. Całkowity koszt naprawy wyniósł 17 000 zł + VAT. Za usługę naprawy otrzymałem fakturę VAT. W załączonym do niej kosztorysie została wymieniona wartość poszczególnych materiałów (części samochodowych) zużytych do wykonania usługi oraz koszt robocizny. Sprzedawca nie umieścił na ten fakturze adnotacji "mechanizm podzielonej płatności". Czy jego postępowanie było prawidłowe? Czy nie powinienem uregulować tej faktury z zastosowaniem MPP?

Rada
W przedstawionym przypadku sprzedawca prawidłowo nie zawarł na wystawionej fakturze adnotacji "mechanizm podzielonej płatności". W związku z tym nie ma Pan obowiązku uregulowania otrzymanej faktury z zastosowaniem tego mechanizmu. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Warunkiem obowiązkowej zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności jest nabycie towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, udokumentowanych fakturą, której wartość brutto przekracza 15 000 zł (art. 108a ust. 1a ustawy o VAT). W przedstawionej sytuacji z całą pewnością spełniony jest drugi z tych warunków, czyli wartość brutto otrzymanej przez Pana faktury przekracza 15 000 zł. Nie jest natomiast spełniony pierwszy warunek. Prawdą jest, że części samochodowe są objęte załącznikiem nr 15 do ustawy o VAT (zob. tabelę w poprzednim pytaniu). Z pytania wynika jednak, że przedmiotem sprzedaży nie były części samochodowe, ale usługa naprawy samochodu ciężarowego. Wartość zużytych do naprawy części została jedynie wyodrębniona przez zakład naprawczy na kosztorysie załączonym do wystawionej faktury. Ponieważ usługi naprawy - w przeciwieństwie do części samochodowych - nie są wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, więc sprzedawca nie miał obowiązku umieszczać na wystawionej fakturze adnotacji "mechanizm podzielonej płatności". Potwierdzają to organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 12 grudnia 2019 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4012.451.2019.1.MK) czytamy, że:

Jak wynika z okoliczności sprawy Wnioskodawca świadczy usługi serwisowe, w skład których wchodzi robocizna i materiały. W sytuacji zatem gdy, jak wskazał Wnioskodawca, przedmiotem sprzedaży jest wyłącznie usługa serwisowa (naprawa pojazdu), to takie usługi nie zostały wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, zatem nie będą objęte obowiązkiem stosowania "mechanizmu podzielonej płatności".

(…) Podsumowując, w związku z wejściem w życie z dniem 1 listopada 2019 r. art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy, wystawiane faktury, dokumentujące świadczone przez Wnioskodawcę usługi serwisowe nie są objęte obowiązkiem umieszczania w ich treści adnotacji "mechanizm podzielonej płatności".

Ponieważ wskazane w pytaniu usługi naprawy nie są objęte mechanizmem podzielonej płatności, więc nie ma Pan obowiązku zapłaty za otrzymaną fakturę z zastosowaniem tego mechanizmu. Może Pan to jednak zrobić dobrowolnie, na co pozwala Panu brzmienie art. 108a ust. 1 ustawy o VAT.

Odpowiadając na pytanie warto dodać, że w taki sam sposób przedstawiałaby się odpowiedź gdyby przedmiotem sprzedaży była usługa naprawy, a części zużytego do jej wykonania zostałyby wymienione przez sprzedawcę nie w załączonym kosztorysie, ale w części informacyjnej faktury. Potwierdził to Dyrektor KIS w przywołanej wcześniej interpretacji indywidualnej z 12 grudnia 2019 r. Stwierdził w niej, że:

(…) skoro przedmiotem sprzedaży jest wyłącznie usługa to wyłącznie ta usługa powinna być wskazana na fakturze jako przedmiot sprzedaży, natomiast ewentualne materiały czy wartość robocizny (tj. wartość poszczególnych składowych danej usługi) może być umieszczona poza elementami obowiązkowymi faktury, jako elementy dodatkowe np. w części informacyjnej faktury lub w osobnym dokumencie np. w kosztorysie.

---

Czy z tytułu nabycia usługi naprawy samochodu za granicą należy rozliczyć import usług

Problem
Jestem czynnym podatnikiem VAT. W celach służbowych wyjechałem do Niemiec firmowym samochodem. Na miejscu samochód się zepsuł. Oddałem go do warsztatu. Samochód został naprawiony. Za wykonaną usługę otrzymałem fakturę z moim numerem NIP PL. Jak mam rozliczyć taki wydatek?

Rada
W przedstawionej sytuacji jest Pan zobowiązany rozliczyć import usług z tytułu nabycia usługi naprawy wykonanej przez niemiecki warsztat. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Z przepisu tego wynika, że w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT (do tych usług należą m.in. usługi naprawy, o których mowa w pytaniu), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli:

• usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski, a
• usługobiorcą jest podatnik VAT lub osoba prawna niebędąca podatnikiem VAT, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania jako podatnik VAT UE.

Z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT wynika, że za miejsce świadczenia usług na rzecz podatnika uznaje się miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę. To oznacza, że jeżeli usługę naprawy samochodu na rzecz polskiego podatnika wykonał niemiecki podatnik, który nie ma w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca jej prowadzenia, z którego wykonał usługę, to obowiązek rozliczenia VAT przechodzi na polskiego nabywcę usługi. W związku z tym z tytułu usługi naprawy samochodu wykonanej przez niemiecki warsztat powinien Pan rozliczyć import usług, opodatkowany stawką podstawową w wysokości 23%. Ponieważ samochód, którego dotyczyła naprawa, służy wykonywaniu przez Pana czynności opodatkowanych VAT, więc VAT należny wykazany z tytułu importu usługi naprawy stanowi dla Pana VAT naliczony podlegający odliczeniu. Wysokość przysługującego Panu odliczenia zależy od tego, czy samochód ten jest wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzonej działalności gospodarczej czy do celów mieszanych. W pierwszym przypadku przysługuje Panu pełne odliczenie VAT. W drugim - może Pan odliczyć tylko 50% VAT (art. 86a ust. 1, 3 i 4 ustawy o VAT).

Przy określaniu podstawy opodatkowania w imporcie usług zastosowanie znajdują zasady ogólne. Oznacza to, że podstawą opodatkowania jest wszystko to, co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać od usługobiorcy (art. 29a ustawy o VAT). Podstawa opodatkowania obejmuje zatem:

• podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty VAT,
• koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez usługodawcę od usługobiorcy.

Do przeliczenia należy przyjąć kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego (tj. dzień wykonania usługi lub otrzymania zaliczki przez wykonawcę).

Przykład
Niemiecki warsztat wykonał 23 września na rzecz polskiego podatnika usługę naprawy samochodu. Warsztat wystawił fakturę z doliczonym niemieckim VAT. Wartość faktury wyniosła 714 euro, w tym VAT. Polski podatnik zapłacił za fakturę tego samego dnia. Polski podatnik ma obowiązek rozliczyć import tej usługi, przyjmując za podstawę opodatkowania kwotę 714 euro (po przeliczeniu na złote), czyli kwotę należną usługodawcy. Do przeliczenia należy przyjąć kurs z 22 września.
W nowym JPK_VAT import usług należy wykazać w pozycjach: K_29 i K_30 (część ewidencyjna) oraz P_29 i P_30 (część deklaracyjna).

Polecamy: VAT 2020. Komentarz

Polecamy: Biuletyn VAT

W jakiej deklaracji podatnik zwolniony przedmiotowo z VAT powinien wykazać import usługi naprawy samochodu firmowego

Problem
Jestem podatnikiem zwolnionym przedmiotowo z VAT, zarejestrowanym jako podatnika VAT UE. Wyjechałem firmowym samochodem do Francji. Tam samochód uległ wypadkowi. Został naprawiony na miejscu. Otrzymałem fakturę za wykonaną usługę na ponad 1200 euro + VAT. Z tego tytułu powinienem rozliczyć import usług. W jakiej deklaracji powinienem go wykazać?

Rada
Import usługi naprawy samochodu firmowego powinien Pan wykazać w deklaracji VAT-9M, gdyż zakładamy, że nie musi Pan składać deklaracji VAT-8 (rozliczenie WNT). Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Podatnicy dokonujący importu usług, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, w celu rozliczenia podatku należnego z tytułu tego importu powinni złożyć deklarację VAT-9M, gdy nie muszą składać deklaracji VAT-8 (nie są zobowiązani do rozliczania WNT). Usługi naprawy są usługami, do których ma zastosowanie art. 28b ustawy o VAT (ustawodawca nie przewidział szczególnego sposobu ustalania miejsca ich świadczenia). W związku z tym import tych usług należy wykazać w poz. 12 i 13 obowiązującej od 1 października 2020 r. wersji 10 deklaracji VAT-9M. Podatnik zwolniony przedmiotowo z VAT rozliczy w tej deklaracji wyłącznie podatek należny z tytułu importu usług. Podatek naliczony nie wystąpi.

Deklarację VAT-9M należy złożyć elektronicznie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zasadniczo jest nim moment wykonania usługi, chyba że wcześniej była wpłacona zaliczka. W tym samym terminie należy wpłacić wynikający z deklaracji podatek. Przeliczenia wartości transakcji na polskie złote podatnik powinien dokonać zgodnie z art. 31a ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są wyrażone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Podatnik może wybrać sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro.

Czy z tytułu sprowadzenia z innego kraju UE części zamiennych do samochodu należy rozliczyć WNT

Problem
Jestem czynnym podatnikiem VAT. Na potrzeby prowadzonej działalności wykorzystuję samochód marki BMW z 2002 r. Zepsuł mi się w nim rozrusznik. Nie mogłem takiego kupić w Polsce. Musiałem zamówić go w Niemczech. Od niemieckiego dostawcy otrzymałem fakturę za sprzedaż tej części. Czy powinienem z tego tytułu rozliczyć WNT?

Rada
Tak, z tytułu nabycia z Niemiec części zamiennej do samochodu wykorzystywanego przez Pana w działalności gospodarczej powinien Pan rozliczyć WNT. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, co do zasady, dochodzi, gdy:

• dostawca jest podatnikiem podatku od wartości dodanej w innym kraju UE,
• nabywca jest polskim podatnikiem VAT,
• dochodzi do przemieszczenie towarów z jednego państwa członkowskiego UE do drugiego państwa (art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o VAT).

Ważne
Dla konieczności rozliczenia WNT nie ma znaczenia, czy stronami transakcji są podmioty zidentyfikowane na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych, czyli zarejestrowane jako podatnicy VAT UE. Do wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów może dochodzić nawet wtedy, gdy żadna ze stron transakcji nie jest zarejestrowana jako podatnik VAT UE.

Jeżeli zatem Pan jako polski podatnik VAT czynny dokonał zakupu części samochodowej od niemieckiego kontrahenta (podatnika podatku od wartości dodanej), która to część została sprowadzona do Polski, to z tytułu tego nabycia doszło u Pana do WNT. Ponieważ samochód, do którego nabył Pan z Niemiec część zamienną, służy wykonywaniu czynności opodatkowanych VAT, to VAT należny wykazany z tytułu WNT stanowi dla Pana VAT naliczony podlegający odliczeniu. Wysokość przysługującego Panu odliczenia zależy od tego czy samochód ten jest wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzonej działalności gospodarczej, czy do celów prywatnych. W pierwszym przypadku przysługuje Panu pełne odliczenie VAT. W drugim - może Pan odliczyć tylko 50% VAT (art. 86a ust. 1, 3 i 4 ustawy o VAT).

W nowym JPK_VAT WNT należy wykazać w pozycjach: K_23 i K_24 (część ewidencyjna) oraz P_23 i P_24 (część deklaracyjna).

Czy z tytułu nabycia części do samochodu na stacji benzynowej za granicą należy rozliczyć WNT

Problem
Nasi pracownicy często podróżują samochodami służbowymi do innych krajów UE. Czy jeżeli nabywają na stacjach benzynowych drobne akcesoria do samochodów, takie jak żarówki czy wycieraczki do szyb, powinniśmy z tytułu tych zakupów rozliczyć WNT?

Rada
W przedstawionej sytuacji nie dojdzie po Państwa stronie do WNT. Będą Państwo mogli odzyskać VAT zapłacony od wskazanych w pytaniu wydatków w ramach wniosku VAT-REF. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

W przypadku zakupu przez polskich podatników akcesoriów do samochodów na stacjach benzynowych lub w sklepach w innych krajach UE nie dochodzi do ich przemieszczenia (przetransportowania lub wysłania) z tych państw do Polski, gdyż są od razu montowane w samochodach. W związku z tym nie jest spełniony podstawowy warunek zaistnienia WNT. W tego rodzaju przypadkach zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, z którego wynika, że miejscem dostawy towarów niewysyłanych i nietransportowanych jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy. To oznacza, że miejscem opodatkowania tego rodzaju sprzedaży jest kraj, w którym znajduje się stacja benzynowa albo sklep, w których pracownicy Państwa firmy nabywają drobne akcesoria do samochodów służbowych.

Nie oznacza to jednak, że nie mogą Państwo odzyskać VAT zapłaconego za granicą. Z art. 89 ust. 1h ustawy o VAT wynika, że polscy podatnicy mogą wystąpić o zwrot VAT zapłaconego w innym kraju UE od nabytych tam towarów i usług, które wykorzystują w Polsce do działalności opodatkowanej, która daje prawo do odliczenia VAT. W Państwa przypadku ten warunek jest spełniony. Z uwagi na to, że pracownicy nabywali za granicą akcesoria do samochodów służbowych, ale z pytania nie wynika, o jakie samochody dokładnie chodzi, muszą Państwo pamiętać, że przy składaniu wniosku o zwrot VAT z zagranicy należy uwzględniać art. 86a ustawy o VAT, w którym przewidziano ograniczenia w odliczaniu VAT od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (są to m.in. samochody osobowe) do 50% VAT (art. 89a ust. 1k ustawy o VAT).

O zwrot zapłaconego podatku występuje się, składając wniosek VAT-REF. Wniosek ten należy złożyć najpóźniej za dany rok do 30 września roku następnego.

Czy należy korygować odliczony VAT, jeżeli samochód w wyniku dokonanych napraw przestał uprawniać do pełnych odliczeń VAT

Problem
Prowadzę działalność gospodarczą. Dwa lata temu kupiłem samochód, który z uwagi na swoją konstrukcję uprawniał mnie do pełnych odliczeń VAT (miał jeden rząd siedzeń oddzielony przegrodą od części do przewozu ładunków). Miałem tym samochodem wypadek. W wyniku dokonanych napraw i przeróbek w środku pojazdu nie spełnia on już wymogów, aby odliczać od niego cały VAT. Nie będę prowadził dla niego ewidencji przebiegu. Czy w takim przypadku muszę skorygować odliczony wcześniej VAT od nabycia tego samochodu i od wydatków związanych z jego eksploatacją?

Rada
W związku z utratą prawa do odliczenia pełnego VAT od przerobionego samochodu nie ma Pan obowiązku dokonania korekty VAT odliczanego dotychczas od wydatków związanych z jego eksploatacją. Może być Pan jednak zobowiązany do dokonania korekty VAT odliczonego od nabycia tego samochodu. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Podatnicy mogą odliczać 100% VAT od pojazdów samochodowych, czyli pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, m.in. jeżeli konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne (art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT). Spełnienie tych wymagań przez pojazdy stwierdza się:

• na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań, albo
• na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym (art. 86a ust. 10 ustawy o VAT).

Z pytania wynika, że w prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystywał Pan samochód, którego konstrukcja pozwalała na odliczanie od niego 100% VAT na podstawie art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a w zw. z art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT. Z przedstawionego opisu należy wnioskować, że był to pojazd samochodowy, o którym mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 ustawy o VAT. W przypadku gdy w tego rodzaju pojeździe zostały dokonane zmiany, w wyniku których nie uprawnia on już do pełnych odliczeń VAT, to od dnia, w którym dokonano tego rodzaju zmian, podatnik traci prawo do odliczania pełnego VAT od wydatków związanych z tym pojazdem(art. 86a ust. 11 pkt 1 ustawy o VAT). Obowiązek korekty nie wystąpi gdy podatnik złoży VAT-26 i będzie wykorzystywał pojazd wyłącznie do działalności.

Jeżeli nie można określić dnia wprowadzenia zmian, to podatnik traci prawo do odliczenia od okresu rozliczeniowego:

• • w którym po raz pierwszy odliczył podatek naliczony od wydatków związanych z tym pojazdem samochodowym, albo
  • następującego po okresie rozliczeniowym, dla którego wykaże, że pojazd samochodowy spełniał wymagania do pełnego odliczenia VAT.

W związku ze zmianami nie będzie Pan dokonywał korekty VAT odliczanego dotychczas w pełnej wysokości od wydatków związanych z eksploatacją tego samochodu. Może być Pan jednak zobowiązany do dokonania korekty zmniejszającej VAT odliczony przy nabyciu tego samochodu na podstawie art. 90b ust. 1 pkt 1 i ust. 6 ustawy o VAT (zob. tabelę 2).

Tabela 2. Okres korekty dla pojazdów samochodowych

Lp.	Rodzaj pojazdu	Okres korekty
1.	Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł	60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nabyto pojazd samochodowy
2.	Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł	12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nabyto pojazd samochodowy

Przykład
Podatnik zakupił w maju 2018 r. samochód z jednym rzędem siedzeń, który uprawniał go do pełnego odliczenia VAT. Od zakupu odliczył 46 000 zł. We wrześniu 2020 r. przy okazji naprawy powypadkowej dokonał zmian w tym pojeździe, przez co nie uzyskał zaświadczenia w stacji kontroli pojazdów, nie złożył również VAT-26. Podatnik dysponuje dowodami, że remont samochodu zakończył się 23 września. To oznacza, że od tego dnia dokonuje odliczeń tylko 50% VAT od wydatków samochodowych. Jest więc zobowiązany dokonać korekty w deklaracji za wrzesień. Musi zmniejszyć VAT naliczony o kwotę 12 667 zł (23 000 zł x 32/60).

Czy odszkodowanie z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC leasingobiorcy samochodu obejmuje nieodliczony VAT od jego naprawy

Problem
Na podstawie umowy leasingu użytkuję samochód osobowy, od którego odliczam 50% VAT. Samochód uległ wypadkowi. Ubezpieczyciel wypłacił z mojego OC odszkodowanie bez VAT, z którego zapłaciłem za naprawę. Faktura została wystawiona na mnie. Czy takie postępowanie ubezpieczyciela jest prawidłowe?

Rada
Biorąc pod uwagę najnowszą uchwałę Sądu Najwyższego z 11 września 2020 r. w kwestii sposobu określania wysokości odszkodowań wypłacanych leasingobiorcom, należy stwierdzić, że postępowanie ubezpieczyciela jest nieprawidłowe. Zdaniem sądu odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego, przysługujące leasingobiorcy w związku z poniesieniem wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu będącego przedmiotem leasingu, obejmuje kwotę nieodliczonego VAT. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Problem, czy odszkodowanie wypłacane leasingobiorcom użytkującym samochody, od których odliczają tylko 50% VAT, powinno obejmować również nieodliczony VAT, budzi od dawna wątpliwości podatników. Praktyka firm ubezpieczeniowych wskazuje, że za podatnika VAT uznają oni jedynie firmy leasingowe udostępniające samochody, które są właścicielem uszkodzonego samochodu, a nie leasingobiorców. Nie jest to jednak postępowanie prawidłowe. Skoro faktura za naprawę uszkodzonego samochodu jest wystawiana na leasingobiorcę, a nie na firmę leasingową, to status poszkodowanego przysługuje nie firmie leasingowej, ale leasingobiorcy, który podejmuje działania zmierzające do naprawy uszkodzonego pojazdu.

W związku z tym odmawianie przez firmę ubezpieczeniową dopłaty nieodliczonego przez leasingobiorcę VAT, wynikającego z faktury wystawionej za naprawę leasingowanego samochodu, powoduje w praktyce, że wypłacone odszkodowanie nie pokrywa w pełni poniesionej przez niego straty. Jest to niezgodne z art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego, z którego wynika zasada pełnej odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkody w zakresie wynikającym z umowy ubezpieczenia OC.

Przykład
Podatnik leasingujący luksusowy samochód osobowy otrzymał ze stacji ASO fakturę VAT za naprawę tego pojazdu na kwotę 21 000 zł netto. Podatek VAT dodany do tej kwoty wynosi 4830 zł. Podatnik może odliczyć 50% VAT z otrzymanej faktury, czyli 2415 zł. Pozostałe 50% VAT, tj. 2415 zł, jest dla niego stratą, jeżeli firma ubezpieczeniowa wypłaci mu odszkodowanie w kwocie netto.

Sprawą odszkodowań wypłacanych leasingobiorcom, którzy odliczają od leasingowanych samochodów tylko 50% VAT, zajął się w ostatnim czasie Sąd Najwyższy. W uchwale z 11 września 2020 r. (sygn. akt III CZP 90/19) stwierdził, że odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, przysługujące leasingobiorcy w związku z poniesieniem wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu będącego przedmiotem leasingu, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku zapłaconego. Należy mieć nadzieję, że zmieni to sposób postępowania firm ubezpieczeniowych.

Czy faktury otrzymane za zakup części potrzebnych do naprawy samochodu należy wpisywać w ewidencji z użyciem specjalnego kodu

Problem
Nabyłem części samochodowe potrzebne do naprawy samochodu firmowego. Otrzymałem od sprzedawcy fakturę. Dowiedziałem się, że od 1 października 2020 r. dla niektórych towarów trzeba w ewidencji wpisywać specjalne kody. Czy powinienem wpisać taki kod w swojej ewidencji?

Rada
Nie. Obowiązek stosowania w ewidencji VAT dodatkowych kodów GTU, oznaczających towary lub usługi, dotyczy tylko sprzedawców. Nabywcy nie powinni w swoich ewidencjach VAT stosować tych oznaczeń. Wyjątkiem jest oznaczenie MPP, gdy transakcja podlega obowiązkowemu mechanizmowi podzielonej płatności. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Od 1 października 2020 r. został wprowadzony obowiązek wskazywania w ewidencji VAT oznaczeń identyfikujących przedmiot opodatkowania z tytułu dostaw towarów i świadczenia usług, których sprzedaż jest szczególnie narażona na nadużycia. Oznaczenia te są prezentowane w nowym pliku JPK_VAT w polach od GTU_01 do GTU_13.

Dostawa części i wyposażenie pojazdów takich jak:

• podwozia wyposażone w silniki, do pojazdów silnikowych objętych pozycjami od 8701 do 8705 (CN 8706),
• nadwozia (włączając kabiny), do pojazdów silnikowych objętych pozycjami od 8701 do 8705 (CN 8707),
• części i akcesoria do pojazdów silnikowych objętych pozycjami od 8701 do 8705 (CN 8708),
• zderzaki i ich części (CN 8708 10)

- jest oznaczana w ewidencji kodem GTU_07.

Nie oznacza to jednak, że taki kod powinien Pan podać w swojej ewidencji VAT, wpisując do niej fakturę za zakup części do samochodu firmowego. Obowiązek stosowania tych oznaczeń dotyczy tylko i wyłączne sprzedawców.

W przypadku zakupu części samochodowych może być Pan natomiast zobowiązany do zastosowania kodu MPP, gdy kwota brutto na fakturze przekracza 15 000 zł.

Podsumowanie

1. Wysokość odliczonego VAT od napraw samochodu lub zakupu części zależy od tego, w jaki sposób samochód jest wykorzystywany do działalności. Gdy podatnik wykorzystuje samochód wyłącznie do działalności, to od tych wydatków odliczy 100% VAT. W przeciwnym razie tylko 50%.
2. Nabywając usługę naprawy za granicą, polski podatnik powinien rozliczyć import usług. Zasady odliczeń VAT od importu usługi naprawy są takie same jak od napraw krajowych.
3. Zakład ubezpieczeniowy powinien zwrócić leasingobiorcy kwotę odszkodowania powiększoną o nieodliczony VAT od naprawy.
4. Nie trzeba rozliczać WNT od zakupu wyposażenia samochodu na stacjach paliw za granicą, które od razu jest montowane w samochodzie.
5. Nie ma obowiązku stosowania MPP, płacąc za fakturę dokumentującą naprawę samochodu, nawet gdy kwota brutto na fakturze przekracza 15 000 zł.

Podstawa prawna:

• art. 9, art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 86a, art. 90b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106

Marcin Jasiński, ekspert w zakresie VAT