REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dochodzenie należności podatkowych na drodze cywilnej (instytucji nienależnego świadczenia)

Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Dochodzenie należności podatkowych na drodze cywilnej (instytucji nienależnego świadczenia) /Fot. Fotolia
Dochodzenie należności podatkowych na drodze cywilnej (instytucji nienależnego świadczenia) /Fot. Fotolia

REKLAMA

Rzecznik Praw Obywatelskich podniósł problem związany z dochodzeniem należności podatkowych na drodze cywilnej na podstawie przepisów dotyczących nienależnego świadczenia (bezpodstawnego wzbogacenia). Jego zdaniem niezasadnie zwróconego podatku fiskus nie powinien odzyskiwać w postępowaniu cywilnym.

Jak podkreślił Rzecznik Praw Obywatelskich w piśmie do Mateusza Morawieckiego, wobec niemożności dochodzenia  należności w trybie publicznoprawnym, organy poszukują innej podstawy prawnej, która umożliwiłaby kontynuowanie dochodzenia roszczeń. Podatnicy otrzymują wezwania do zapłaty równowartości nadpłaconego podatku, który został im uprzednio zwrócony, pod rygorem skierowania sprawy na drogę cywilnego postępowania sądowego z ewentualnym wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej.

Po odmowie zwrotu należności Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa w imieniu organu podatkowego występuje przeciwko podatnikom z pozwem do sądu cywilnego na podstawie art. 410 ustawy z dnia  23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny w związku z art. 405 Kodeksu cywilnego, a więc w ramach instytucji nienależnego świadczenia oraz bezpodstawnego wzbogacenia.

Kiedy świadczenie jest nienależne?

Na gruncie cywilnoprawnym nienależne świadczenie jest postacią bezpodstawnego wzbogacenia (art. 410 § 1 Kodeksu cywilnego).

Autopromocja

KSeF. Jak przygotować się do wystawiania e-faktur

Kup książkę:

KSeF. Jak przygotować się do wystawiania e-faktur + plakat KSeF. Krok po kroku

W świetle art. 410 § 2 Kodeksu cywilnego świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty lub czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z powyższego wynika, że zasadniczo zwrotu nienależnego świadczenia można żądać w przypadku odpadnięcia podstawy prawnej świadczenia. W ocenie Skarbu Państwa jako strony powodowej sprawa o zwrot nienależnie zwróconej nadpłaty podatku jest sprawą cywilną w rozumieniu art. 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Powód występując z pozwem dochodzi od strony pozwanej zwrotu świadczenia, którego podstawa prawna odpadła.

W ocenie Skarbu Państwa w sytuacji, gdy na gruncie prawa podatkowego nie ma możliwości dochodzenia zwrotu należności podatkowych, jedyną możliwością wystąpienia o zwrot środków wypłaconych podatnikowi jest skorzystanie z drogi cywilnoprawnej i instytucji nienależnego świadczenia.

Autopromocja

Gorące tematy dla biur rachunkowych. SLIM VAT 3, KSeF, praca zdalna

Kup książkę:

Gorące tematy dla biur rachunkowych. SLIM VAT 3, KSeF, praca zdalna - Poradnik Gazety Prawnej

Jak podkreślił RPO pojawia się tu pytanie o dopuszczalność drogi sądowej w sprawach, w których Skarb Państwa dochodzi zwrotu kwot wypłaconych podatnikowi na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego o nienależnym świadczeniu (bezpodstawnym wzbogaceniu).

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Autopromocja

KSEF: wystawianie faktur ustrukturyzowanych

Kto i kiedy musi wystawić fakturę ustrukturyzowaną? Co należy mieć, aby móc wystawić fakturę ustrukturyzowaną? Kary za naruszenie obowiązków w zakresie wystawiania faktur ustrukturyzowanych. Te oraz inne zagadnienia poruszone zostaną podczas tego webinarium.

Webinarium: KSEF: wystawianie faktur ustrukturyzowanych + certyfikat gwarantowany

W ocenie RPO dopuszczalność drogi sądowej nie oznacza jednak przyzwolenia sądów na dochodzenie roszczeń przez Skarb Państwa w sytuacji, w której organy, działając w sferze władztwa podatkowego, nie są w stanie podjąć odpowiednich działań w terminach przewidzianych w prawie podatkowym. W wyroku z 15 czerwca 2016 r., sygn. akt I ACa 1260/15 Sąd Apelacyjny w Warszawie wskazał, że uwzględnienie żądania procesowego Skarbu Państwa co do zwrotu należności publicznoprawnej w trybie nienależnego świadczenia w istocie zmierzałoby do „obejścia” przepisów prawa podatkowego o przedawnieniu i jednocześnie prowadziłoby do podważenia zasad sprawiedliwości i równości, które stanowią fundament demokratycznego państwa prawa.


RPO: nie można przenosić konstrukcji cywilistycznych na grunt prawa podatkowego

1 stycznia 2016 r. wprowadzono do przepisów Ordynacji podatkowej odrębny tryb odzyskiwania od podatników nienależnie im wypłaconych należności podatkowych (art. 52 Ordynacji podatkowej).

RPO podkreślił, że niedopuszczalne są praktyki organów polegające na alternatywnym poszukiwaniu dróg dochodzenia roszczeń pierwotnie wynikających ze stosunku publicznoprawnego.

Prawo podatkowe ma charakter samoistny w stosunku do prawa cywilnego. Oznacza to, że nie można przenosić konstrukcji cywilistycznych na grunt zupełnie innej gałęzi prawa i w ramach powództwa o zwrot nienależnego świadczenia żądać w istocie zapłaty podatku.

W przeciwnym razie prowadzi to do tego, że organy podatkowe zyskują dodatkowe narzędzia wykorzystywane jako środek zaradczy na swoją bezczynność czy też brak odpowiednich regulacji prawa podatkowego. Państwo nie powinno zastawiać pułapek na obywateli, którzy mają prawo oczekiwać, że organy będą korzystały tylko z takich środków, jakie wprost zostały określone w prawie podatkowym.

W konsekwencji RPO zwrócił się do Ministra Rozwoju i Finansów o wyjaśnienie, dlaczego Skarb Państwa obchodzi przepisy dotyczących przedawnienia zobowiązań podatkowych, podejmując działania polegające na dochodzeniu należności wywodzących się z publicznoprawnego źródła w drodze cywilnoprawnej instytucji nienależnego świadczenia i bezpodstawnego wzbogacenia. RPO zwrócił się także o przekazanie informacji na temat liczby powództw kierowanych na podstawie art. 410 Kodeksu cywilnego w związku z art. 405 Kodeksu cywilnego przez wierzycieli należności publicznoprawnych (w szczególności organy podatkowe), w ciągu ostatnich 10 lat, z uwzględnieniem informacji, czy sprawy te są w toku, czy zostały zakończone.

Autorzy: Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu, w kontrolach podatkowych i celno-skarbowych oraz optymalizacji podatkowej

Autopromocja

REKLAMA

Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Darowizna w formie aktu notarialnego z zagranicy. Co jest istotne podatkowo?

    W dzisiejszych czasach, coraz częściej obywatele Polski otrzymują darowizny z zagranicy. Czy jednak taka darowizna podlega opodatkowaniu w Polsce? Jakie są obowiązki podatkowe osoby, która otrzymała taką darowiznę w formie aktu notarialnego?

    Odliczenie VAT od alkoholu dla kontrahenta. Inaczej traktowany poczęstunek a inaczej prezent

    Czy można odliczyć VAT od zakupu alkoholu dla kontrahenta? Czy ma znaczenie, że alkohol jest kupiony jako prezent, czy jako poczęstunek podczas spotkania biznesowego?

    Zatrudnienie i płace w sektorze przedsiębiorstw. Co pokazują dane GUS z sierpnia?

    GUS zaprezentował dane o zatrudnieniu i płacach w sektorze przedsiębiorstw w sierpniu 2023 roku. Jakie tendy pokazują najnowsze dane?

    Korekta zgłoszenia celnego wywozowego w przypadku obniżki/podwyżki cen towaru po wywozie towaru

    Korekta zgłoszenia wywozowego będzie miała wpływ na rozliczenie VATu w przedsiębiorstwie, więc warto dochować należytej staranności i mylić się jak najmniej. W przypadku pomyłki w trakcie wywozu może się tak zdarzyć, że towaru umieścimy za dużo, za mało lub w ogóle pomylimy towar i wyślemy nie to co było zamówione. Zdarza się również tak, że odprawimy towar zamówiony przez klienta, ale nie na tych dokumentach co powinniśmy. Ścieżki postępowania w takich sytuacjach są podobne i niestety długotrwałe.

    Fundacja rodzinna jako family office

    Od połowy maja 2023 r. przedsiębiorcy mogą korzystać z rozwiązania, na które środowisko czekało ponad trzy dekady, czyli z fundacji rodzinnej na prawie polskim. Większość komentarzy dotyczy fundacji rodzinnej jako wehikułu sukcesyjnego. Jest to rzeczywiście najczęstszy powód, dla którego fundacje są powoływane, czyli budowanie biznesu na pokolenia. Tymczasem można spojrzeć na fundację w szerszej perspektywie. Jedną z nich jest wykorzystanie fundacji jako rozwiązania o charakterze family office.

    Faktura ustrukturyzowana nie jest dokumentem handlowym

    Faktura ustrukturyzowana nie nadaje się do roli dokumentu handlowego ze wszystkich możliwych powodów. Można usiłować nadać tej fakturze charakter dokumentu handlowego, ale wymaga to wielu dodatkowych działań prawnych – pisze profesor Witold Modzelewski.

    Kary za przestępstwa gospodarcze od 1 października. Nawet 25 lat za łapownictwo

    Kary za przestępstwa gospodarcze managerów w firmach, znane jako przestępstwa białych kołnierzyków (z ang. white collar crimes), od 1 października 2023 r. ulegną zaostrzeniu. Za przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej w związku z piastowaniem kierowniczego stanowiska grozić będzie nawet do 25 lat pozbawienia wolności. Dotychczas za taki czyn można było trafić do więzienia na 8 lat.

    Ulga mieszkaniowa w PIT 2023 – pieniądze ze sprzedaży mieszkania można wydać na spłatę udziału byłego małżonka w nieruchomości przyznanej w wyniku rozwodu

    18 września 2023 r. Szef KAS zmienił interpretację indywidualną wydaną we wrześniu 2022 r. przez Dyrektora KIS i uznał, że podatniczka,  która przeznaczyła środki uzyskane ze sprzedaży mieszkania należącego do jej majątku odrębnego na spłatę udziału byłego męża w nieruchomości przyznanej jej na podstawie ugody sądowej zawartej po rozwodzie ma prawo do skorzystania z ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 21 ust.1 pkt 131 ustawy o PIT. Zmiana stanowiska oznacza, że podatnicy którzy znajdą się w analogicznej sytuacji nie powinni płacić PIT z tytułu dokonanej sprzedaży nieruchomości. 

    Jednolita rejestracja VAT w ramach pakietu ViDA. Przedsiębiorcy popierają to rozwiązanie

    Na ten rok zapowiadane jest uchwalenie ostatecznego kształtu pakietu VAT w epoce cyfrowej (VAT in Digital Age – ViDA), który zakłada dalsze usprawnienie unijnego systemu podatku od wartości dodanej (VAT). Przyjęcie pakietu wiąże się ze znaczącymi zmianami w systemie rozliczenia VAT na terenie UE dla przedsiębiorców prowadzących sprzedaż wewnątrzwspólnotową. Krajowa Izba Gospodarcza dostrzega potrzebę poprawy otoczenia prawnego na poziomie unijnym, popierając projekt rozwiązań modernizujących system VAT oraz promujących gospodarkę cyfrową, zaproponowanych w ramach pakietu ViDA.

    Mikrorachunek podatkowy. Co musisz wiedzieć jako podatnik?

    W świecie podatków i opłat, mikrorachunek podatkowy stał się ważnym narzędziem dla podatników w Polsce. Ale co to dokładnie jest i jak działa? Oto, co musisz wiedzieć o mikrorachunku podatkowym.

    REKLAMA