Umorzone lub zmniejszone zobowiązania publicznoprawne - ujęcie w księgach i sprawozdaniu finansowym

Jak ująć w księgach rachunkowych i zaprezentować w sprawozdaniu finansowym umorzone lub zmniejszone zobowiązania publicznoprawne?

Wielu przedsiębiorców, którzy prowadzą księgi rachunkowe na podstawie ustawy o rachunkowości (jednostki), otrzymało z uwagi na pandemię COVID-19, w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej, wsparcie m.in. w postaci umorzenia lub zmniejszenia należności publicznoprawnych (w tym podatków, czy składek na ubezpieczenia społeczne). 
Komitet Standardów Rachunkowości zwraca uwagę, że jednostki, które skorzystały z tego wsparcia mają obowiązek ujęcia w księgach rachunkowych operacji gospodarczych z tym wsparciem związanych zgodnie z ich treścią ekonomiczną. Chodzi o to aby w sprawozdaniu finansowym prezentacja tego wsparcia zapewniła rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki w czasie pandemii.

Umorzenie całości lub części zobowiązań publicznoprawnych - ujęcie w księgach rachunkowych

Umorzona kwota całości lub części zobowiązań publicznoprawnych jednostki w myśl art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawy o rachunkowości jest (zdaniem Komitetu) przychodem, bowiem umorzenie zobowiązania spowoduje uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości umorzona wartość zobowiązania zwiększa pozostałe przychody operacyjne w korespondencji z kontem służącym do ewidencji zobowiązań publicznoprawnych. Podstawą zapisu jest dowód księgowy PK, a zapis następuje w dacie dokumentu informującego o przyznanym zwolnieniu, otrzymanym od właściwego organu. Komitet zwraca uwagę, że to rozwiązanie ewidencyjne dotyczy zobowiązań o charakterze publicznoprawnym, które obciążają koszty jednostki.

Przykład
Zwolnienie z obowiązku opłacenia nieopłaconych składek ZUS należnych za okres od 1 marca do 31 maja 2020 r. wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres - zwolnienie na podstawie art. 31zo ust. 1 i 1a ustawy o COVID-19.

Umorzenie zobowiązań publicznoprawnych - prezentacja w sprawozdaniu finansowym

W Rachunku zysków i strat, w jednostkach sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z załącznikiem 1, 4, 5 i 6 do ustawy o rachunkowości, równowartość umorzonych zobowiązań publicznoprawnych prezentuje się w następujący sposób:

- Załącznik nr 1: w pozycji Pozostałe przychody operacyjne jako Inne przychody operacyjne (w wariancie kalkulacyjnym w pozycji G.IV., w wariancie porównawczym w pozycji D.IV.),

- Załącznik nr 4: w pozycji C. Pozostałe przychody i zyski, w tym aktualizacja wartości aktywów,

- Załącznik nr 5: w pozycji Pozostałe przychody operacyjne (w wariancie kalkulacyjnym w pozycji F., w wariancie porównawczym w pozycji D.),

- Załącznik nr 6: w pozycji I. Pozostałe przychody operacyjne.

W Bilansie wartość zobowiązań publicznoprawnych (w części nieumorzonej) prezentuje się w kwocie wymagającej zapłaty, zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 8 ustawy o rachunkowości.

Umorzenie zobowiązań publicznoprawnych - ujawnienia w sprawozdaniu finansowym

Otrzymana pomoc w postaci umorzenia zobowiązań publicznoprawnych może istotnie wpływać na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki. Jeżeli tak jest, to jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z załącznikiem 1, 5 i 6 do ustawy, w części pn. Dodatkowe informacje i objaśnienia, ujawniają charakter oraz kwotę otrzymanego umorzenia tych należności w następujący sposób:

• Załącznik nr 1: w ust. 2 pkt 10, jako przychód, który wystąpił incydentalnie lub ma nadzwyczajną wartość i - według uznania jednostki - w ust. 10, jako inne informacje, które mogłyby wpłynąć w istotny sposób na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki,

• Załącznik nr 5: w punkcie 11, jako przychód, który wystąpił incydentalnie lub ma nadzwyczajną wartość,

• Załącznik nr 6: w punkcie 4 - jako przychód, który jest elementem struktury przychodów jednostki, wraz ze wskazaniem jego źródła i - według uznania jednostki - w punkcie 8, jako inna informacja, która mogłaby wpłynąć w istotny sposób na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki.

W załączniku nr 4 nie przewidziano takiej pozycji ujawnień. Jeżeli jednak umorzenie tych należności w sposób istotny wpływa na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki mikro (w rozumieniu ustawy), to zasadnym jest skorzystanie z uprawnienia przewidzianego w art. 50 ust. 1 ustawy o rachunkowości i ujawnienie kwoty oraz charakteru tego przychodu.

Zmniejszenie obciążeń z tytułów publicznoprawnych - niższe podatki lub składki

Ujęcie w księgach rachunkowych

Jednostki, które skorzystały z pomocy polegającej na zmniejszeniu obciążeń z tytułów publicznoprawnych, zmniejszają w księgach rachunkowych odpowiednio wartość zobowiązań z tego tytułu. Powyższa pomoc, jest jednym z działań osłonowych skierowanych do jednostek prowadzących działalność gospodarczą w trakcie trwania COVID-19. Ujmuje się ją w księgach rachunkowych w sposób opisany wyżej (tak jak w przypadku umorzonych należności publicznoprawnych) na podstawie dowodu księgowego PK, w dacie dokumentu informującego o zwolnieniu z określonego tytułu publicznoprawnego otrzymanego od właściwego organu. Rozwiązanie to nie dotyczy jednak przypadku, gdy jednostka ujęła w księgach rachunkowych koszty w kwocie już pomniejszonej, zgodnie z tytułem do tego uprawniającym; drugostronnie następuje wtedy ujęcie obniżonych zobowiązań publicznoprawnych.

Przykład:
Jednostka, która złożyła deklarację na podatek od nieruchomości DN-1 za 2020 r. i następnie została objęta postanowieniami uchwały rady gminy wprowadzającej za część roku 2020 r. zwolnienie z podatku od nieruchomości - art. 15p ustawy o COVID-19.

Prezentacja w sprawozdaniu finansowym

W Rachunku zysków i strat zmniejszenie z tytułu obciążeń publicznoprawnych prezentuje się w taki sam sposób jak wyżej opisano w przypadku umorzonych zobowiązań publicznoprawnych.

W Bilansie wartość zmniejszonych zobowiązań publicznoprawnych prezentuje się w kwocie wymagającej zapłaty, zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 8 ustawy o rachunkowości.

Ujawnienia w sprawozdaniu finansowym

Ujawnienia w sprawozdaniu finansowym zmniejszonych zobowiązań publicznoprawnych przedstawia się w taki sam sposób jak wyżej opisano w przypadku umorzonych zobowiązań publicznoprawnych.

Źródło: Sprawozdanie finansowe w czasie pandemii COVID -19 - Rekomendacje Komitetu Standardów Rachunkowości

Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Biznes

Chcesz dowiedzieć się więcej, skorzystaj z naszego programu

INFORLEX Plan kont dla firm – program

Tylko teraz

49,00 zł

Przejdź do sklepu