Kasy fiskalne w formie oprogramowania od 2020 roku

Wirtualne kasy rejestrujące (fiskalne) w formie oprogramowania

Możliwość prowadzenia ewidencji sprzedaży (realizowanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych) w podatku VAT przy użyciu kas rejestrujących mających postać oprogramowania została przewidziana w art. 111b ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten obowiązuje od 1 maja 2019 r. - został dodany przez art. 1 pkt 4 ustawy z 15 marca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach (Dz.U. poz. 675).

W praktyce będzie możliwe stosowanie kas fiskalnych w formie oprogramowanie (czyli np. w formie aplikacji na na smartfonach czy tabletach) dopiero, gdy Minister Finansów wyda (na podstawie upoważnienia ustawowego z art. 111b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT) rozporządzenie określające wymagania techniczne dla takich kas oraz sposób ich używania, w tym w szczególności:
- sposób prowadzenia ewidencji sprzedaży przy ich użyciu,
- sposób zakończenia ich używania w przypadku zakończenia działalności gospodarczej lub pracy tych kas oraz
- szczególne przypadki i sposób wystawiania dokumentów w postaci innej niż wydruk przy zastosowaniu tych kas.

Ministerstwo Finansów liczy, że stosowanie kas w postaci oprogramowania zwiększy efektywność działań administracji skarbowej w zakresie zwalczania nierejestrowanej sprzedaży detalicznej oraz unikania i uchylania się od opodatkowania w zakresie podatku VAT poprzez wprowadzone mechanizmy kontrolne w czasie rzeczywistym. Możliwość stosowania kas fiskalnych w formie oprogramowania może także przynieść zmniejszenie kosztów wywiązywania się podatników z obowiązku ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Polecamy: Najnowsze zmiany w VAT. Sprawdź!

Polecamy: Praktyczny przewodnik po zmianach w VAT. Sprawdź!

Polecamy: AKADEMIA VAT z Radosławem Kowalskim (od 30 sierpnia do 10 września) – Cykl 3 webinariów: 8 wybranych zmian w VAT - praktyczny przegląd dla księgowych, Split payment, Biała lista podatników VAT

Uszczelnianie systemu VAT i ograniczenie szarej strefy nierejestrowanej sprzedaży przy wykorzystaniu wirtualnych kas fiskalnych w formie oprogramowania stosowane jest na Słowacji, w Czechach, Chorwacji i Austrii. W Polsce planowane jest wdrożenie rozwiązania opartego na modelu dostawcy rynkowego oprogramowania. Rozwiązanie to ma zbliżone cechy rozwiązania stosowanego w Czechach, Austrii i Chorwacji.

Kasy fiskalne (rejestrujące) w formie oprogramowania będą mogły być używane zarówno przez podatników VAT czynnych, jak i zwolnionych.

Wirtualne kasy fiskalne w postaci oprogramowania stanowić mają alternatywę (dodatkową możliwość) dla obecnie użytkowanych kas rejestrujących.

Szczegółowe rozwiązania zawarte w projekcie rozporządzenia

W § 2 projektu rozporządzenia przewidziany został rozbudowany słownik pojęć użytych w rozporządzeniu np.:
- "algorytm weryfikujący” - to algorytm kontrolujący przypisanie nazw towarów i usług do stawek podatku oraz zwolnienia od podatku zgodnie z zasadą, że wysokość stawki podatku dla danej nazwy towaru lub usługi nie może być zmieniona na wyższą, jeżeli wcześniej jej wysokość została obniżona,
- "klucz współdzielony" - klucz symetryczny, udostępniany przez urząd obsługujący ministra właściwego do spraw finansów publicznych, używany jako klucz wmieszany dla kodów uwierzytelniania wiadomości(zgodnie z algorytmem HMAC-SHA256, norma FIPS 180-4), służącego jako element zabezpieczenia kodu QR, którego ważność określa się na 72 godziny, a czas jego wymiany 24 godzin,
- "baza danych kasy ”- to baza, w której są zapisywane i przechowywane dane wymienione w wymaganiach technicznych określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia, 
- suma kontrolna” - to unikalny ciąg znaków wyznaczony z zawartości programu za pomocą algorytmu zgodnego z normą ISO/IEC 10118-3:2004,
- "logo fiskalne" - to:
a) w przypadku dokumentów fiskalnych w postaci elektronicznej – oznaczenie „PLF”,
b) w przypadku dokumentów fiskalnych w postaci papierowej – symbol graficzny, którego wzór określa załącznik nr 2 do rozporządzenia; ,
- "podpis cyfrowy" - to dane dołączone do danych lub ich przekształcenie kryptograficzne w rozumieniu normy ISO 7498-2:1989, które pozwalają odbiorcy danych potwierdzić pochodzenie danych i zabezpieczyć je przed fałszerstwem,

Wymagania techniczne kas fiskalnych w postaci oprogramowania

Certyfikat

Kasa taka ma posiadać certyfikat kasy wystawiony przez producenta danej kasy. Producent przydziela danej kasie certyfikat kasy poprzez wprowadzenie certyfikatu kasy do kasy. Producent zapewnia również zabezpieczenie oraz przechowywanie certyfikatów kas.

Producent kas w postaci oprogramowania ma obowiązek dostarczyć certyfikat producenta do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej przed przydzieleniem kasie certyfikatu kasy. W przypadku zmiany dostarczonych danych producent niezwłocznie przesyła zmienione dane. Szef Krajowej Administracji Skarbowej rejestruje certyfikat producenta w zbiorze zaufanych certyfikatów w Ministerstwie Finansów. Certyfikat producenta jest ważny 7 lat od daty wystawienia. Producent występuje z wnioskiem do ministra właściwego do spraw finansów publicznych o nadanie numerów unikatowych w celu wprowadzenia przez producenta do danej kasy.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi wykaz producentów kas posiadających zarejestrowany certyfikat producenta danej kasy, który jest udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministra Finansów. Wykaz ten tworzony jest po to, aby podatnik wiedział (mógł sprawdzić), które kasy może stosować.

Rodzaje wirtualnych kas fiskalnych

W § 7 omawianego projektu rozporządzenia wprowadzono podział na rodzaje kas ze względu na przeznaczenie oraz sposób ewidencji sprzedaży:

1) kasy ogólne – kasy przeznaczone do prowadzenia ewidencji w sposób niewymagający stosowania specjalnych funkcji;

2) kasy o zastosowaniu specjalnym – kasy, które uwzględniają szczególne zastosowanie tych kas i odpowiadają szczególnym wymaganiom technicznym określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia, związanym ze szczególnymi formami prowadzenia ewidencji sprzedaży określonych towarów i usług, obejmujące kasy:
a) przeznaczone do prowadzenia ewidencji przy świadczeniu usług przewozu osób samochodem osobowym, w tym taksówką, z wyjątkiem przewozu okazjonalnego, o którym mowa w art. 18 ust. 4b pkt 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. poz. z 2019 r. poz. 58, 60, 125, 690 , 730, 1123 i 1180),
b) przeznaczone do prowadzenia ewidencji przy sprzedaży leków, z funkcją rozliczania recept refundowanych,
c) przeznaczone do prowadzenia ewidencji przy świadczeniu usług w zakresie transportu pasażerskiego, zwane dalej „kasami biletowymi”,
d) rozliczające więcej niż jedną transakcję równocześnie,
e) przeznaczone do prowadzenia ewidencji przy sprzedaży towarów i usług w wolnych obszarach celnych lub składach celnych,
f) umieszczane w urządzeniach do automatycznej sprzedaży towarów lub usług (vending).

Wymagania techniczne dla kas dotyczące ich zawartości, zapisu i przechowywania danych, wystawianych dokumentów, pracy kasy oraz kas o zastosowaniu specjalnym określa załącznik nr 1 do projektu rozporządzenia. Załącznik składa się z części zawierających:
1. Wymagania techniczne dla kas dotyczące ich zawartości, w której wskazano, jakie moduły/komponenty musi zawierać kasa.
2. Wymagania techniczne dla kas dotyczące zapisu i przechowywania danych.
3. Wymagania techniczne dla kas dotyczące wystawianych dokumentów.
4. Wymagania techniczne dla kas dotyczące pracy kasy.
5. Wymagania techniczne dla kas o zastosowaniu specjalnym.

Podatnik może używać kasę, która łączy różne kategorie kas, o ile kasa spełnia wymagania techniczne dla danej kategorii kas. W przypadku szczególnego rodzaju sprzedaży lub szczególnego sposobu prowadzenia ewidencji, dla którego jest wymagane prowadzenie ewidencji przy użyciu kas o zastosowaniu specjalnym, podatnicy są obowiązani używać tych kas. Podatnicy, w zakresie świadczonych przez nich usług przewozu osób samochodem osobowym, w tym taksówką - muszą używać kas, o zastosowaniu specjalnym, przeznaczonych do ewidencji przy świadczeniu usług przewozu osób samochodem osobowym, w tym taksówką

Polecamy: Biuletyn VAT

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

Sposób używania kas w postaci oprogramowania

W przepisach od § 9 do § 22 omawianego projektu rozporządzenia zostały uregulowane zasady prowadzenia ewidencji przez podatników przy użyciu kas mających postać oprogramowania.

Podatnicy będą mogli prowadzić ewidencję każdej czynności sprzedaży, w tym sprzedaży zwolnionej od podatku, przy użyciu kas, które spełniają wymagania techniczne określone w załączniku nr 1 oraz zapewniają połączenie z drukarką i posiadają ważny certyfikat producenta danej kasy.

Projekt zawiera przepisy regulujące zasady postępowania w sytuacjach zwrotów towarów i uznanych reklamacji oraz sposobu postępowania przy wystąpieniu oczywistej omyłki.

W § 11 projektu rozporządzenia zostały drobiazgowo wymienione wszystkie czynności wymagane od podatników podczas stosowania kas. Jest tu w szczególności mowa o obowiązku:
- wystawiania i wydawania paragonu fiskalnego,
- wystawiania raportów fiskalnych (dobowych, miesięcznych),
- przypisywania oznaczeń literowych od „A” do „G” do stawek podatku lub zwolnienia od podatku - do nazw towarów i usług,
- przechowywania kopii dokumentów fiskalnych.

W § 13 projektu rozporządzenia określono wymogi dla paragonu fiskalnego.

W § 16 projektu rozporządzenia proponuje się przepis dotyczący przypadku wystawiania dokumentów przez kasy w postaci innej niż wydruk. W przypadku prowadzenia przez podatnika ewidencji sprzedaży przy użyciu kas umieszczanych w urządzeniach do automatycznej sprzedaży towarów lub świadczenia usług, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność i wydają towar lub świadczą usługi, wskazano, że podatnik może nie wystawiać paragonu fiskalnego i paragonu fiskalnego anulowanego w postaci papierowej, jeżeli zapewnia nabywcy w sposób umożliwiający zapoznanie się z danymi o sprzedaży poprzez ich odpowiednie wyświetlenie na urządzeniu do automatycznej sprzedaży towarów lub świadczenia usług.

W § 20 projektu rozporządzenia wymieniono dokumenty, jakie wystawia podatnik prowadząc ewidencję sprzedaży przy użyciu kas:
§ 20. 1. Podatnicy, prowadząc ewidencję przy użyciu kasy, wystawiają:
1) paragony fiskalne i paragony fiskalne anulowane w postaci papierowej i w postaci elektronicznej, z zastrzeżeniem § 16,
2) raporty fiskalne dobowe w postaci elektronicznej,
3) raporty fiskalne fiskalizacji w postaci papierowej i w postaci elektronicznej,
4) raporty fiskalne okresowe, w tym miesięczne, w postaci papierowej,
5) raporty fiskalne rozliczeniowe w postaci papierowej,
6) łączne raporty fiskalne okresowe, w tym miesięczne, w postaci papierowej,
7) łączne raporty fiskalne rozliczeniowe w postaci papierowej,
8) raporty fiskalne zdarzeń w postaci papierowej;
9) dokumenty niefiskalne w postaci papierowej lub w postaci elektronicznej.
2. W przypadku prowadzenia przez podatnika ewidencji przy użyciu kas o zastosowaniu specjalnym, paragon fiskalny zawiera dane właściwe dla specyfiki danego rodzaju sprzedaży lub specyfiki prowadzonej ewidencji, określone i umieszczone we właściwej kolejności, zgodnie z wymaganiami technicznymi określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
3. W przypadku dokonywania rozliczania przy użyciu kasy wyłącznie opakowań zwrotnych, podatnik dokonuje tych rozliczeń przy użyciu kasy poprzez wystawienie dokumentu niefiskalnego, który zawiera blok danych określających rozliczenie opakowań zwrotnych i dane dotyczące płatności za sprzedaż ujętą jak na paragonie fiskalnym, zawierające odpowiednio co najmniej oznaczenie „DO ZAPŁATY” lub „DO ZWROTU” lub „CENA” wraz z wysokością należności po uwzględnieniu rozliczenia opakowań zwrotnych.

Ponadto określono:
- obowiązek podatnika sprawdzenia poprawności pracy kasy i udostępniania kasy do kontroli stanu oprogramowania i prawidłowości jej pracy na każde żądanie właściwych organów,
- czynności, które powinien podjąć podatnik w przypadku utraty kasy w wyniku kradzieży,
- obowiązek podatnika fiskalizacji kasy przed rozpoczęciem prowadzenia ewidencji,
- obowiązek zapewnienia przez podatnika, po uruchomieniu kasy w trybie fiskalnym, automatycznego lub na żądanie przesyłania danych między kasą online a Centralnym Repozytorium Kas (CRK),
- czynności, jakie obowiązany jest wykonać podatnik w przypadku zakończenia przez kasę pracy w trybie fiskalnym lub zakończenia przez podatnika działalności gospodarczej; W przypadku zakończenia pracy przez kasę w trybie fiskalnym, podatnik nie może prowadzić ewidencji na tej kasie.

Rozporządzenie ma wejść w życie 1 stycznia 2020 r. Aktualnie trwają konsultacje publiczne, uzgodnienia międzyresortowe i opiniowanie tego projektu.

Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących mających postać oprogramowania