Opodatkowanie VAT usług polegających na udzielaniu pożyczek

Umowa pożyczki

W świetle przepisów Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przy czym, umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Powyższa regulacja oznacza, że w wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Podkreślić należy, że czynność udzielenia pożyczki może być odpłatna, gdy pożyczka ta podlega oprocentowaniu albo nieodpłatna, jeśli pożyczkodawca nie pobiera od pożyczkobiorcy wynagrodzenia (odsetek).

Opodatkowanie umowy pożyczki

Jak należy natomiast rozpatrywać umowę pożyczki na gruncie przepisów ustawy o VAT? Generalnie rzecz biorąc czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktowana jest jako świadczenie usług.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Wyjaśnienia wymaga, co należy rozmieć przez świadczenie usług. Zgodnie z ustawą o VAT, świadczenie usług to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

- przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

- zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

- świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Do wystąpienia czynności podlegających opodatkowaniu VAT w zakresie świadczenia usług konieczne jest łączne spełnienie czterech warunków:

1) ma miejsce świadczenie usług,

2) świadczenie usług ma charakter odpłatny,

3) świadczenie usług mają miejsce na terytorium kraju,

4) świadczenie usług dokonywane jest przez podatnika działającego w takim charakterze.

Wynika stąd, że jednym z warunków, który pozwala na uznanie pożyczki za świadczenie usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT jest uzyskiwanie odpłatności za tę usługę. Natomiast, żeby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

Kolejnym warunkiem, na który wskazują przepisy ustawy o VAT jest to, że świadczone usługi podlegać będą opodatkowaniu podatkiem VAT wyłącznie wtedy, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.