Cudzoziemcy

Urząd do Spraw Cudzoziemców informuje, że 24 sierpnia 2023 r. przestaną obowiązywać specjalne rozwiązania dla cudzoziemców przebywających w Polsce wprowadzone w związku z pandemią COVID-19. Przepisy uchyliła ustawa z 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 185). Jakie skutki to spowoduje? Co powinni zrobić cudzoziemcy przebywający w Polsce?

Początek roku przysporzył nerwów wielu przedsiębiorcom, którzy do 31 stycznia musieli złożyć deklaracje podatkowe za swoich pracowników, również tych z zagranicy. Okazuje się, że to działanie często stanowiło wyzwanie, bo nietrudno tutaj o błąd. Te najczęściej popełniane w deklaracjach podatkowych to niewłaściwy adres, błąd przy wysyłce deklaracji przez Internet, brak podpisu czy błędny identyfikator podatkowy. Z tym ostatnim było w tym roku jeszcze więcej kłopotów niż zazwyczaj. Problem dotyczył szczególnie sporej części pracowników z Ukrainy, którzy nadal nie posiadali numeru PESEL.

Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę miliony (dosłownie) obywateli Ukrainy mniej lub bardziej tymczasowo przeniosło się do Polski, aby szukać schronienia przed wojną. W rezultacie albo rozpoczęli pracę zdalną w Polsce dla swojego pracodawcy z siedzibą na Ukrainie albo po prostu podjęli pracę w Polsce. Wykonują oni swoją pracę z polskiego adresu zamieszkania i to wkrótce zrodzi problem dotyczący opodatkowania dochodów z tej pracy omówiony poniżej.

PESEL do celów podatkowych dla cudzoziemców. Od 1 czerwca 2021 r. cudzoziemcy mogą wystąpić o nadanie PESEL do celów podatkowych – poinformowało Ministerstwo Finansów. Dzięki nowelizacji ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników urzędy gminy mogą nadawać numer PESEL cudzoziemcom na ich wniosek. Podatnicy, których identyfikatorem jest PESEL, a którzy do dnia wejścia w życie przepisów posługiwali się NIP, mają 30 dni na zmianę NIP na PESEL.

Od lat w Polsce rośnie współczynnik zatrudnienia obcokrajowców przez polskich przedsiębiorców. Warto dowiedzieć się jakie przesłanki lub dokumenty świadczą o legalnym pobycie cudzoziemca spoza Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) lub Szwajcarii w Polsce, oraz jakie warunki muszą zostać spełnione, aby taka osoba mogła podjąć legalną pracę.

Przepisy tzw. Tarcz antykryzysowych, choć zorientowane są na pomoc społeczeństwu, w rzeczywistości stwarzają duże problemy interpretacyjne, a przeciętny obywatel lub przedsiębiorca często nie jest w stanie zrozumieć, czy przysługuje mu pomoc i jak się o nią ubiegać. Podobnie jest w przypadku warunków skorzystania ze świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy przyznawanych w formie wypłaty z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników oraz środków na opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne przysługujących przedsiębiorcy zatrudniającemu cudzoziemców objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, o jakim mowa w art. 15g ust. 1 ustawy COVID-19. W tym zakresie, z uwagi na liczne niejasności i wątpliwości przedstawiane przez przedsiębiorców, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców zwrócił się do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych.

Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi na interpelację poselską udzielił informacji odnośnie liczby obywateli Ukrainy, którzy podejmują zatrudnienie w Polsce (dane z urzędów pracy za 2017 r. i I. półrocze 2018 roku). Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego wskazał liczbę Ukraińców studiujących na polskich uczelniach. W grudniu 2018 r. minister polityki społecznej Ukrainy Andrij Rewa poinformował, że w Polsce pracuje faktycznie ok. 2 mln Ukraińców.

Coraz więcej osób z zagranicy znajduje zatrudnienie w Polsce. Są to przede wszystkim sąsiedzi zza wschodniej granicy, których do Polski kierują względy polityczne oraz ekonomiczne. Będąc obywatelem innego kraju niż kraj pracy, np. Ukrainy należy pamiętać, że osoba taka podlega przepisom podatkowym nie tylko kraju pochodzenia (czy obywatelstwa), ale również kraju w którym uzyskuje przychody. Pracując w Polsce należy więc zawsze zweryfikować swoje obowiązki prawnopodatkowe wobec polskich organów podatkowych. Odpowiednio, pracodawcy zatrudniający cudzoziemców powinni stosować przepisy polskie oraz uczulić swoich pracowników na kwestie regulacji zagranicznych oraz międzynarodowych.

W ostatnim czasie przybywa cudzoziemców, którzy starają się o pracę lub planują otworzenie własnego biznesu na terytorium Polski. W związku z tym pojawiają się pytania, czy osoba niebędąca obywatelem Polski może w Polsce otworzyć działalność gospodarczą lub podjąć pracę? Jeżeli tak, to jakie warunki powinna spełnić?

Zatrudnienie cudzoziemca na terytorium Polski na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej zawartej z pracodawcą zazwyczaj wymaga uzyskania zezwolenia na pracę. Kiedy zezwolenie na pracę jest wymagane, a kiedy wystarczy oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi? A także, czy zezwolenie na pracę jest tożsame z zezwoleniem na pobyt czasowy i pracę?

Zmiany dotyczące rynku pracy, które wejdą w życie w 2018 r., ułatwią przedsiębiorcom pozyskiwanie pracowników cudzoziemskich. Zatrudnienie cudzoziemca nie będzie jednak możliwe, gdy pracodawca nie dopełnia obowiązków związanych z prowadzeniem działalności tzn. unika podatków, zalega z odprowadzeniem, lub nie opłaca należnych składek związanych z pracą cudzoziemca.

14 marca 2017 roku rząd przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw, który ma m.in. na celu wprowadzenie od 1 stycznia 2018 roku zmian w zatrudnianiu cudzoziemców do wykonywania pracy sezonowej i krótkoterminowej w Polsce.