REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dłużnik zmarł przed spłatą długu - co dalej?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kredyt Inkaso S.A.
Nowoczesna windykacja
Dłużnik zmarł przed spłatą długu - co dalej?
Dłużnik zmarł przed spłatą długu - co dalej?

REKLAMA

REKLAMA

Powszechnie sądzi się, że wraz ze śmiercią osoby fizycznej (zwanej w kodeksie cywilnym spadkodawcą) kończy się odpowiedzialność wynikająca z zaciągniętych przez nią kredytów, pożyczek czy też innych niespłaconych zobowiązań. To mylne przeświadczenie.

Obowiązki majątkowe, np. niespłacone zobowiązania z chwilą śmierci spadkodawcy przechodzą na jego spadkobierców (art. 922 kodeksu cywilnego – dalej „k.c.”). Kolejnymi etapami mającymi na celu wyegzekwowanie zaległości od spadkobierców są:

REKLAMA

REKLAMA

1. Przeprowadzenie postępowania spadkowego (i uzyskanie prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku) po zmarłym, aby dokładnie określić kto należy do kręgu osób, które po nim dziedziczą.

2. Skierowanie pozwu o zapłatę przeciwko spadkobiercom.

3. Skierowanie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w przypadku braku chęci dobrowolnego uregulowania długu.

REKLAMA

Samochód w firmie 2015 – multipakiet

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przeprowadzenie postępowania spadkowego.

Wraz z upływem czasu prawdopodobieństwo, że spadkobiercy przeprowadzili postępowanie spadkowe po zmarłym rośnie, choć wcale nie jest to zasadą. Niejednokrotnie bowiem postępowanie spadkowe jest przeprowadzane dopiero po kilku, kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu latach od dnia otwarcia spadku, tj. od dnia śmierci spadkodawcy. W sądzie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy (a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, w sądzie miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część) można ustalić czy postępowanie spadkowe po danej osobie nie zostało już przeprowadzone.

W przypadku braku takiego postępowania trzeba wystąpić z odpowiednim wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku. Jeśli nie jest nam znany krąg osób, które mogą dziedziczyć po zmarłym to powinniśmy wystąpić do:

- urzędu miasta lub gminy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub

- Wydziału Udostępniania Informacji Departamentu Spraw Obywatelskich MSWiA (dawniej Centralnego Biuro Adresowego) o wskazanie następców prawnych uprawnionych do dziedziczenia po zmarłym dłużniku.

Należy pamiętać, że istnieją dwa kręgi spadkobierców – testamentowi i ustawowi. Powołanie tych pierwszych do spadkobrania wynika z ostatniej woli spadkobiercy tj. testamentu. Natomiast spadkobiercy ustawowi są powołani do spadku z mocy ustawy (tzw. dziedziczenie ustawowe). Szczegółowe zasady spadkobrania z mocy ustawy znajdują się w kodeksie cywilnym - tytule II Dziedziczenie ustawowe (art. 931 kodeksu cywilnego i następne).

Zakres odpowiedzialności spadkobierców            .

Spadkobiercy w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku mogą: odrzucić spadek – wtedy co do zasady nie dziedziczą ani długów, ani aktywów spadku; przyjąć spadek wprost oraz przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Rozważymy dwie ostatnie możliwości. W przypadku przyjęcia spadku wprost odpowiedzialność spadkobierców jest nieograniczona, a więc odpowiadają za wszystkie długi spadkodawcy. Natomiast przy przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza odpowiedzialność spadkobierców jest limitowana wielkością aktywów wchodzących w skład spadku.

Dwa przykłady dla wyjaśnienia zasad przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza:

1. W  spadku po zmarłym znalazły się długi (pasywa) w wysokości 2 000 zł (pożyczka) i 5 000 (kredyt). Do spadku weszła też działka o wartości 10 000 zł (aktywa). Spadkobiercy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, więc będą odpowiadali do kwoty 7 000 zł.

2. W spadku po zmarłym znalazły się długi (pasywa) w wysokości 10 000 zł (niespłacone zobowiązania) i ruchomości wycenione na 2 000 zł (aktywa). Spadkobiercy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, więc ich odpowiedzialność ograniczy się do kwoty 2 000 zł.

Powyższe przykłady wyjaśniają, że przy przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza górną granicą odpowiedzialności spadkobierców jest wysokość aktywów spadku. Dlatego przy tego rodzaju odpowiedzialności niezbędnym jest sporządzenie spisu inwentarza (o ile nie był wcześniej sporządzony), którego dokonuje komornik na zlecenie sądu.

Przy odrzuceniu spadku należy pamiętać, że jeżeli spadkobierca odrzuci spadek i nie uczyni tego samego za swoje (małoletnie bądź ubezwłasnowolnione) dzieci to jego udział spadkowy (w tym długi z nim związane) przypadnie dzieciom z dobrodziejstwem inwentarza (z mocy ustawy – art. 1015 k.c.). Nigdy nie zdarzy się sytuacja, aby nie było spadkobierców ustawowych, ponieważ w ostateczności zawsze dziedziczy Skarb Państwa - z dobrodziejstwem inwentarza (art. 935 k.c.).

Wystąpienie z pozwem przeciwko spadkobiercom

Jeżeli mamy już prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku czy to wprost czy to z dobrodziejstwem inwentarza to kolejnym krokiem będzie uzyskanie odpowiedniego orzeczenia sądu stwierdzającego obowiązek zapłaty spadkobierców.

W tym celu koniecznym będzie wystąpienie z pozwem o zapłatę przeciwko spadkobiercom. Należy pamiętać o terminach przedawnienia roszczenia przeciwko spadkobiercom (w tym zakresie odsyłam do kodeksu cywilnego tytułu VI. Przedawnienie roszczeń – art. 117 i następne). Natomiast sporządzenie pozwu o zapłatę przeciwko spadkobiercom ułatwi nam lektura następujących artykułów:

Wezwanie do zapłaty. Kolejny świstek, czy ważny dokument?

Należy pamiętać, że spadkobierców, podobnie jak każdego innego dłużnika, należy wezwać do zapłaty, dając mu tym samym szansę na dobrowolne uregulowanie długu.

Jak ustalić, który sąd będzie właściwy do rozpoznania mojej sprawy?

Jak uzyskać korzystny wyrok lub nakaz zapłaty. Trzy tryby postępowania sądowego

Pozew o zapłatę do sądu. Wszystko co trzeba wiedzieć, żeby go przygotować

Załączniki do pozwu windykacyjnego - jakie dokumenty załączyć do pozwu

Koniecznym załącznikiem (dowodem) na odpowiedzialność spadkobierców będzie prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Klauzula wykonalności. Kolejny krok po uzyskaniu nakazu zapłaty lub wyroku

Wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego

Posiadając prawomocny nakaz zapłaty lub wyrok stwierdzający obowiązek zapłaty możemy przystąpić do przymusowego wyegzekwowania długu poprzez wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko spadkobiercom. Informacje jak to zrobić znajdziemy w artykule: Wniosek do komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

STAN PRAWNY: 21.01.2015 r.

PODSTAWA PRAWNA

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst pierwotny: Dz. U. Nr 16 poz. 93 z późn. zmianami) – k.c.:
art. 922-927 – przepisy ogólne dotyczące spadków
art. 931-940 – dziedziczenie ustawowe
art. 1012-1024 – przyjęcie i odrzucenie spadku

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. nr 14 poz. 85):
art. 46 ust. 1 pkt 3 – gminny zbiór meldunkowy

Art. 39 kodeksu postępowania cywilnego – właściwość wyłączna w sprawach spadkowych

Michał Marciniak, ekspert Kancelarii Prawniczej FORUM (Grupa Kredyt Inkaso)

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

Faktury korygujące w KSeF w 2026 r. Jak powinny być wystawiane?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

REKLAMA

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

Nieujawnione operacje gospodarcze – jak uniknąć sankcyjnego opodatkowania CIT

Od kilku lat coraz więcej spółek korzysta z możliwości opodatkowania tzw. ryczałtem od dochodów spółek. To sposób opodatkowania dochodów spółki, który może przynieść realne korzyści podatkowe. Jednak korzystanie z estońskiego CIT-u wiąże się również z określonymi obowiązkami – szczególnie w zakresie prawidłowego ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nieujawnione operacje gospodarcze i kiedy mogą prowadzić do powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Zmiany w stażu pracy od 2026 r. Potrzebne zaświadczenia z ZUS – wnioski będzie można składać już od stycznia

Od 1 stycznia 2026 roku wchodzą w życie zmiany w Kodeksie pracy. Nowe przepisy rozszerzą katalog okresów wliczanych do stażu pracy dla celów nabywania prawa do świadczeń i uprawnień pracowniczych. Obejmą one m.in. umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy pracę zarobkową za granicą. Potwierdzeniem tych okresów będą zaświadczenia z ZUS, wydawane od nowego roku na podstawie wniosku składanego w PUE/eZUS.

JPK VAT dostosowany do KSeF – co w praktyce oznaczają nowe oznaczenia i obowiązek korekty?

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia dostosowującego przepisy w zakresie JPK_VAT do zmian wynikających z wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie sposobu raportowania faktur, w tym tych wystawianych poza KSeF – zarówno w trybie awaryjnym, jak i offline24. Projekt określa również zasady rozliczeń VAT od pobranej i niezwróconej kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym.

REKLAMA

KSeF 2.0 a obieg dokumentów. Rewolucja w księgowości i przedsiębiorstwach już niedługo

Od chwili wejścia w życie obowiązkowego KSeF jedyną prawnie skuteczną formą faktury będzie dokument ustrukturyzowany przesłany do systemu Ministerstwa Finansów, a jej wystawienie poza KSeF nie będzie uznane za fakturę w rozumieniu przepisów prawa. Oznacza to, że dla milionów firm zmieni się sposób dokumentowania sprzedaży i zakupu – a wraz z tym całe procesy księgowe.

Czy przed 2026 r. można wystawiać część faktur w KSeF, a część poza tym systemem?

Spółka (podatnik VAT) chciałaby od października lub listopada 2025 r. pilotażowo wystawiać niektórym swoim odbiorcom faktury przy użyciu KSeF. Czy jest to możliwe, tj. czy w okresie przejściowym można wystawiać część faktur przy użyciu KSeF, część zaś w tradycyjny sposób? Czy w okresie tym spółka może niekiedy wystawiać „zwykłe” faktury nabywcom, którzy wyrazili zgodę na otrzymywanie faktur przy użyciu KSeF?

REKLAMA