Urlop rodzicielski

W dniu 26 kwietnia 2023 r. wejdzie w życie ustawa zmieniająca Kodeks Pracy, która nada szereg nowych uprawnień pracownikom będącym rodzicami małych dzieci. Nowe przepisy oznaczają nie tylko zmiany w wysokości wypłacanych świadczeń i zwiększenie ochrony rodziców małych dzieci przed zwolnieniem, lecz również wpłyną na bardziej aktywną partycypację drugiego z rodziców w wychowaniu dziecka. Komentuje dr Paweł Łuczak z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego.

10 stycznia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła i skierowała do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy mają ułatwiać pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym. W szczególności wprowadzone zostaną zmiany dotyczące urlopu rodzicielskiego (m.in. ma być wprowadzony 70 proc. zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców). Pracownik będzie mógł skorzystać z bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym, a także ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej (w pilnych sprawach rodzinnych) w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym (za czas tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do połowy wynagrodzenia). Projekt dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej. Zmiany mają wejść w życie po 21 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, a więc stanie się to najprawdopodobniej jeszcze w I połowie 2023 roku.

Urlop macierzyński i rodzicielski. Urlop po narodzinach dziecka jest niezbywalnym prawem każdej mamy. Można go jednak współdzielić z ojcem dziecka. Na jakich zasadach funkcjonuje takie rozwiązanie, kiedy rozpoczyna się urlop oraz jakich formalności trzeba w związku z nim dopełnić?

W grudniu 2016 r. ponad 163 tys. rodziców skorzystało z urlopu rodzicielskiego. W styczniu 2017 już 165,7 tys. Wśród nich było 1,2 tys. mężczyzn. Z urlopu rodzicielskiego można skorzystać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, jednorazowo lub w maksymalnie 4 częściach. Rodzice mają czas na jego wykorzystanie aż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.

Firma nie będzie mogła wypowiedzieć umowy np. babci, która zastępuje matkę w opiece nad dzieckiem. Zweryfikowana zostanie jednak zasadność ochrony innych osób.

W okresie od stycznia do maja 2016 r. z urlopów przeznaczonych dla rodziców skorzystało 411 tys. osób. – 351,2 tys. kobiet oraz 59,8 tys. mężczyzn.

Od 1 kwietnia 2016 r. do katalogu kodów zostanie dodany nowy kod świadczenia/przerwy – 329 – na oznaczenie podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego. Przepisy zobowiązujące do dokonania podwyższenia obowiązują jednak już od 1 stycznia 2016 r.

2 stycznia 2016 r. weszły w życie przepisy umożliwiające bardziej elastyczne korzystanie z uprawnień przysługującym rodzicom-pracownikom. Urlop rodzicielski będzie można wykorzystać w 4 częściach, do końca roku, w którym dziecko skończy 6 lat. Do 16 tygodni urlopu rodzicielskiego będzie można wykorzystać w dogodnym czasie, który nie przypada bezpośrednio po poprzedniej części urlopu. Jeśli rodzice będą łączyć urlop z pracą (na maksymalnie pół etatu), zostanie on proporcjonalnie wydłużony, nawet do 64 tygodni. Dodatkowe 2 dni zwolnienia od pracy przysługujące rodzicom będzie można wykorzystać w godzinach (16 godzin).

Od 2 stycznia 2016 r. rodzice, którzy nie mogą skorzystać z urlopów rodzicielskich, dostaną przez rok 1 tys. zł miesięcznie - przypomina szef PSL Władysław Kosiniak-Kamysz. Do tej pory z takich rocznych urlopów korzystali wyłącznie płacący składki ZUS.

Niezbywalne prawo każdej świeżo upieczonej mamy zatrudnionej na podstawie umowy o pracę to prawo do urlopu macierzyńskiego. Po jego zakończeniu może ona jeszcze wydłużyć go o dodatkowy urlop macierzyński, a później o urlop rodzicielski. Suma tych wszystkich dni wolnych daje rok, który matka może spędzić z dzieckiem. Urlop jednak się kończy, a kobieta staje przed dylematem - co dalej? Zostać w domu z dzieckiem, a może wrócić do pracy? A może spróbować połączyć te dwa elementy i pracować w domu?

Sejm uchwalił w piątek 24 lipca 2015 r. nowelizację Kodeksu pracy, która wprowadza rozwiązania pomocne w łączeniu życia zawodowego i rodzinnego, m.in. wydłuża i uelastycznia sposoby korzystania z urlopu rodzicielskiego. Zmiany te zaproponował ustępujący prezydent Bronisław Komorowski.

Rządowy projekt ustawy dotyczącej świadczeń rodzicielskich został pozytywnie przyjęty przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny. Zgodnie z projektem, rodzice, którym urodzi się dziecko, a którzy nie mogą skorzystać z urlopu (np. bezrobotni i studenci) otrzymają 1 tys. zł miesięcznie.

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw (tzw. projekt ustawy rodzinnej), przygotowany w kancelarii prezydenta Bronisława Komorowskiego, trafił do komisji kodyfikacyjnej. Propozycje zawarte w projekcie zakładają m.in. wydłużenie terminu, w którym można wykorzystać urlop rodzicielski, zwiększenie uprawnień rodzicielskich ojców, większa elastyczność pracy.

Zdaniem pracodawców, prezydencki projekt ustawy rodzinnej, który został skierowany do Sejmu 27 marca, wprowadza zmiany dość wyważone, które dają uprawnienia zarówno pracodawcom, jak i pracownikom, pozwalając godzić pracę zarobkową z obowiązkami domowymi.

1000 zł miesięcznie przez rok po urodzeniu dziecka dla osób bezrobotnych, studentów, rolników oraz pracujących na umowach o dzieło. To nowe świadczenie rodzicielskie ma zacząć funkcjonować od 1 stycznia 2016 roku i obejmie (wg zapowiedzi ministra pracy i polityki społecznej Władysława Kosiniaka-Kamysza) rodziców dzieci urodzonych przed tą datą. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło 7 stycznia 2015 r. szczegóły tego rozwiązania.

Około 260 tys. rodzin skorzysta na wprowadzeniu zapowiedzianej przez premier Ewę Kopacz zasady "złotówka za złotówkę" dotyczącej kryteriów dochodowych i przyznawania świadczeń rodzinnych - wyliczyło Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA.

Od 17 czerwca 2013 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące urlopów dla pracujących rodziców. Jakie formalności musi spełnić pracująca mama, aby skorzystać z przysługującego jej zasiłku macierzyńskiego?

Od 17 czerwca 2013 r. obowiązuje nowelizacja Kodeksu Pracy, która wprowadza zmiany w urlopach. Nowością jest wprowadzenie urlopu rodzicielskiego. Kto i w jakim wymiarze może skorzystać z urlopu rodzicielskiego?

Z rocznego płatnego urlopu rodzicielskiego będzie można skorzystać już od 17 czerwca 2013 r. Zmiany w urlopach macierzyńskich przewidują także możliwość pracy na część etatu z jednoczesnym wykorzystaniem urlopu.

Od 1 września 2013 r. możemy mieć aż rok płatnego urlopu na dziecko. Rządowy projekt, który trafił już do Sejmu, zakłada nowe rozwiązania w urlopach macierzyńskich oraz wprowadzenie urlopu rodzicielskiego. Okazuje się jednak, że są równi i równiejsi.

Urlop rodzicielski wykorzytywany wspólnie przez oboje rodziców. 26 tygodni do podziału - wprowadzenie takiego rozwiązania zapowiada resort pracy i polityki społecznej.

Od 1 stycznia 2010 roku pracownik-ojciec wychowujący dziecko ma prawo do 1 tygodnia urlopu ojcowskiego na dziecko w wieku do 12 miesięcy. Od 2012 roku wymiar ten będzie wynosił 2 tygodnie.