Rozliczamy dochody ze sprzedaży udziałów i akcji na PIT-38
REKLAMA
REKLAMA
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
REKLAMA
Jest to formularz, który zna każdy inwestor giełdowy. PIT-38 jest przeznaczony dla podatników, którzy w roku podatkowym uzyskali przychody z odpłatnego zbycia:
- papierów wartościowych (np. akcji, obligacji),
- pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka) – mało popularna forma inwestycji przynosząca zyski, gdy cena np. akcji lub obligacji nie wzrosła, a spadła,
- pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających,
PIT-38 przeznaczony jest jednak nie tylko do wykazania dochodów lub strat z gry na giełdzie. Muszą go wypełnić i złożyć również osoby, które w rozliczany roku podatkowym (2012) sprzedały udziały w spółkach z o.o. i papiery wartościowe nie notowane na giełdzie lub osiągnęły przychody z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Wszystkie te tytuły podlegające opodatkowaniu w PIT-38 zostały zebrane przez ustawodawcę w art. 30b ustawy o PIT.
Polecamy: PIT-y i ulgi podatkowe 2016
PIT za 2016 rok – jak, do kiedy, na którym formularzu?
PIT-38 jest przeznaczony do rozliczenia przychodów osiągniętych poza działalnością gospodarczą. Dokumentuje on transakcje i operacje finansowe, gdzie strony nabywały lub zbywały określone powyżej aktywa. W czasie roku podatkowego nie muszą od zysku od tych transakcji płacić podatku dochodowego od osób fizycznych lub zaliczek na ten podatek.
Cechą tych inwestycji jest duża zmienność poziomu zysków lub strat. Przykładowo dochody z inwestycji giełdowej w marcu mogą być wysokie, równie wysokie mogą być kilka miesięcy później straty inwestora. Ta cecha deklaracji PIT-38 pozwala na przeprowadzanie optymalizacji podatkowej.
Przykładowo inwestor sprzedający w 2012 r. z zyskiem udziały w spółce z o.o., który jednocześnie w tym samym roku podatkowym lub w jednym z lat wcześniejszych poniósł straty na grze giełdowej, może obniżyć podatek od zysku ze sprzedaży udziałów. Warunkiem jest odpowiednio wysoki poziom strat ze sprzedaży na giełdzie akcji, obligacji, kontraktów terminowych wykazany w PIT-38 i odpowiednie skompensowanie tych pozycji.
Na PIT-38 rozliczamy się tylko indywidualnie.
PIT-38 służy wyłącznie do rozliczenia indywidualnego. Nie jest więc możliwe wspólne rozliczenie dochodów małżonków w tym formularzu. To podstawowa – poza rodzajem przychodów i kosztów wykazanych w PIT-38 - różnica między tym zeznaniem a np. PIT-37.
W porównaniu do innych zeznań rocznych PIT-38 jest o tyle prostszy, że nie odliczamy w nim składek społecznych i zdrowotnych oraz nie wykazujemy tu zaliczek na podatek dochodowy.
NIP
Tak samo jak w przypadku innych formularzy rocznych, wypełnienie PIT-38 rozpoczynamy od wpisania NIP lub PESEL w pierwszej rubryce tego formularza. Pozostawienie tej rubryki pustej będzie skutkować koniecznością wizyty w urzędzie w celu uzupełnienia bądź skorygowania wcześniej złożonego zeznania.
Składając PIT-38 za 2012 r. należy pamiętać o prawidłowym wskazaniu identyfikatora podatkowego (poz. 1). Obecnie jest nim NIP albo numer PESEL.
Polecamy: Podatki 2017 - PIT, CIT, ryczałt 2017 (książka)
Numer PESEL wpisują do zeznania osoby objęte rejestrem PESEL i które w roku podatkowym:
- nie prowadziły działalności gospodarczej,
- nie były zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług,
- nie były płatnikami (zarówno składek na ubezpieczenia społeczne/ubezpieczenie zdrowotne jak i podatku np. z tytułu zatrudnienia pracownika).
Osoby, które nie spełniają chociaż jednego z powyższych warunków wpisują NIP.
Dla większości graczy giełdowych podstawą wypełnienia PIT-38 jest PIT-8C wystawiony przez biuro maklerskie, z którego przenoszone są do PIT-38 kwoty przychodów i kosztów.
REKLAMA
Pamiętajmy przy okazji, by aktualizować w biurze maklerskim swoje dane, np. w przypadku zmiany miejsca zamieszkania lub adresu korespondencyjnego. Jeżeli biuro maklerskie nie będzie znało naszego aktualnego adresu nie prześle nam PIT-8C, co uniemożliwi nam rozliczenie roczne w tym zakresie.
Biuro maklerskie wypełniając PIT-8C jako płatnik podaje oprócz naszego – swój własny NIP. Dlatego uważajmy, aby przepisując numer NIP z informacji PIT-8C nie pomylić go z NIP-em biura maklerskiego. To jeden z najczęściej popełnianych błędów.
W rubryce 4 PIT-38 zamieszczamy informację o roku podatkowym, którego dotyczy zeznanie. Brak tej informacji spowoduje, że zostaniemy wezwani przez urząd celem jej uzupełnienia.
Część A. Miejsce i cel składania zeznania
Wypełniając tą część powinniśmy zaadresować zeznanie do właściwego urzędu skarbowego. O właściwości tej przesądza nasze miejsce zamieszkania w ostatnim dniu roku podatkowego, za który się rozliczamy. Jeśli zamieszkanie na terytorium Polski ustało przed 31 grudnia 2012 r. określa się ją według ostatniego miejsca zamieszkania na tym terytorium.
Osoby niemające miejsca zamieszkania na terytorium Polski (podlegające tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu) – składają zeznanie do urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych, określonego w rozporządzeniu Ministra Finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz. U. 165 poz. 1371), wydanym na podstawie ordynacji podatkowej Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2005 r.(Dz. U. Nr 266, poz. 2235) zmieniło rozporządzenie w sprawie właściwości organów podatkowych. W każdym województwie jest tylko jeden taki urząd dla nierezydentów.
W części A określamy też w rubryce 6 cel złożenia PIT-38. Mamy do wyboru kwadrat nr 1 zatytułowany „złożenie zeznania” albo kwadrat nr 2 zatytułowany „korekta zeznania”. W przypadku, gdy w rubryce 6 nie zaznaczymy, czy składamy urzędowi zeznanie za dany rok, czy też jego korektę (bądź korektę za lata ubiegłe) zostaniemy wezwani do uzupełnienia zeznania. Organ podatkowy nie jest władny samodzielnie rozstrzygnąć tej kwestii.
Część B. Dane identyfikacyjne i adres zamieszkania
Wpisujemy tu nasze dane identyfikacyjne. Jednak oprócz danych identyfikacyjnych (imienia, nazwiska, daty urodzenia).
Ponadto PIT-38 zawiera rubrykę 10 zatytułowaną „Kraj”. W części B musimy też wskazać nasz adres zamieszkania na ostatni dzień roku podatkowego, za który składamy zeznanie a gdy zamieszkanie na terytorium Polski ustało przed 31 grudnia 2012 r. - ostatnie miejsce zamieszkania na tym terytorium.
W praktyce często zdarza się, że miejsce to różni się od miejsca zameldowania. Jeżeli weryfikując zeznanie organ podatkowy zorientuje się, że miejsce zamieszkania na koniec rozliczanego roku było inne od miejsca zamieszkania wskazanego w zeznaniu rocznym, może ukarać podatnika grzywną za niezłożenie zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-3 z aktualnym miejscem zamieszkania. Ryzyko ukarania można wyeliminować składając czynny żal wraz z NIP-3 oraz korektą zeznania. Dotyczy, to jednak osób posługujących się NIP-em. Ci, którzy używają jedynie numeru PESEL nie mają takiego obowiązku.
Najprostszym sposobem weryfikacji tej informacji jest porównanie miejsca zamieszkania podatnika wskazanego w PIT-38 z tym, które określił dom maklerski w PIT-8C. Złożenie zeznania do innego niż właściwy dla podatnika urzędu skarbowego (przy prawidłowym wskazaniu miejsca zamieszkania) nie powoduje nałożenia sankcji lub uznania, że zeznanie nie zostało złożone w terminie.
Urząd skarbowy np. w Warszawie, który otrzymał przeznaczone dla urzędu skarbowemu w Łodzi (tak wynika z podania Łodzi jako miejsca zamieszkania podatnika) przekaże je do właściwego urzędu skarbowego w Łodzi.
Polecamy: Jak wybrać formę opodatkowania firmy
Polecamy: Kalkulator odsetek podatkowych
Część C. Dochody/straty
W tej części zeznania ujawniamy fiskusowi wszystkie osiągnięte dochody lub straty wynikające z inwestycji wymienionych w art. 30b ustawy o PIT.
Przypomnijmy, że przepis ten wymienia:
- odpłatne zbycie papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i realizację praw z nich wynikających,
- odpłatne zbycie udziałów w spółkach mających osobowość prawną,
- objęcie udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
W tej części przychody, koszty uzyskania przychodu wykazujemy w podziale na:
Wiersz 1) Przychody wykazane w części F informacji PIT-8C.
Wiersz ten w zakresie przychodów wypełniamy zasadniczo na podstawie informacji PIT-8C. W rubryce 20 PIT-38 trzeba wykazać sumę kwot z rubryki 53 informacji PIT-8C, czyli kwot przychodów wykazywanych do opodatkowania z następujących tytułów:
- odpłatnego zbycia papierów wartościowych
- realizacji praw wynikających z papierów wartościowych
- odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających
- odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną
- objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Natomiast w rubryce 21 PIT-38 należy wykazać sumę kwot z poz. 54 informacji PIT-8C (czyli sumę kosztów uzyskania przychodów odnoszących się do poszczególnych ww. rodzajów przychodów) oraz inne koszty związane z przychodami wymienionymi w poz. 53 PIT-8C, nie wykazane przez podmiot ją sporządzający.
Te koszty muszą jednak zostać udokumentowane. Konstruując PIT-8C jego twórcy założyli, ze zasadą będzie pokrywanie się w PIT-8C i PIT-38 rodzajów i kwot przychodów, natomiast te dwa formularze różnić się będą kwotą kosztów (gdyż niejednokrotnie będą one większe od wykazanych przez np. dom maklerski).
Przychody wykazane w części F informacji PIT-8C
Przenosimy z tej informacji do PIT-38 kwoty przychodów i kosztów uzyskania przychodu. W PIT-8C nie będzie informacji o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy, gdyż cechą przychodów wykazywanych w tej informacji jest to, że podatek płaci sam podatnik po zakończeniu roku podatkowego.
Pamiętajmy, że dom maklerski nie wykaże wszystkich kosztów uzyskania poniesionych przez inwestora. W PIT-8C nie będą zawarte informacje o kosztach kredytów zaciągniętych na zakup akcji (nawet gdy udzielił go bank, do którego należy biuro maklerskie) czy wydatkach zakup literatury fachowej poświęconej grze giełdowej.
Z reguły organy podatkowe nie zgadzają się na zaliczanie w PIT-38 do kosztów uzyskania przychodów wydatków na zakup komputera (może co prawda służyć do gry giełdowej, ale i do innych celów) czy dostępu do Internetu szerokopasmowego.
W poprzednich latach sądy stawały po stronie inwestorów w sporach z organami podatkowymi dotyczących kwestii zaliczania do kosztów uzyskania przychodu prowizji od kredytu na zakup akcji, którego z uwagi na redukcję zleceń nie udało się inwestorowi w pełni spożytkować. Prowizja taka nawet, gdy środki udzielone inwestorowi w ramach kredytu wróciły niewykorzystane do banku, mogła zostać wykazana jako koszt w PIT-38 za 2008 rok.
Niestety w rozliczeniu za 2012 rok będzie to niemożliwe. Nowe przepisy w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązujące od 1 stycznia 2009 r. wykluczają uwzględnienie w rachunku podatkowym takiego kosztu. W znowelizowanej ustawie wprost bowiem zapisano, że kosztem uzyskania przychodów nie są zapłacone odsetki i prowizje od kredytu, za który nabyto papiery wartościowe, udziały lub pochodne instrumenty finansowe, przypadających proporcjonalnie na tę część kredytu, która nie została wydatkowana na nabycie tych papierów wartościowych, udziałów lub pochodnych instrumentów finansowych.
Należy pamiętać o ważnej zasadzie dotyczącej kosztów uzyskania przychodów takich jak prowizja maklerska. Stają się one kosztem podatkowym dopiero po sprzedaży akcji. Kupno w 2012 r. akcji o wartości 10 000 zł i zapłata prowizji maklerskiej od tej transakcji w kwocie 100 zł, pozwala uznać 100 zł za koszt roku 2012 r. tylko wtedy, gdy akcje te zostały w 2012 r. sprzedane. Jeżeli zostaną sprzedane w 2013 r. będzie to koszt przychodów osiągniętych w 2013 r.
Z kolei koszty tzw. pośrednie związane z prowadzeniem rachunku maklerskiego (opłata roczna za prowadzenie rachunku maklerskiego, opłata za dostęp do notowań internetowych online) są także kosztami podatkowymi. Natomiast nie ma tutaj takiego związku z rokiem podatkowym jak w przypadku kosztów transakcyjnych (takich jak ww. prowizja maklerska od transakcji). Jeżeli więc w 2012 r. inwestor nie osiągnął żadnych przychodów ze sprzedaży wykazywanych w PIT-38, to koszty pośrednie związane z prowadzeniem rachunku wygenerują stratę podatkową za 2012 r.
Warto też zapoznać się z opinią Ministerstwa Finansów w sprawie kosztów uzyskania i przychodów wykazywanych w PIT-38:Koszty uzyskania przychodu stanowią wydatki na nabycie odpłatnie zbywanego papieru wartościowego (cena jednostkowa x ilość papierów wartościowych) oraz wydatki poniesione przez podatnika w roku podatkowym związane np. z obsługą rachunku przez biuro maklerskie (prowizje zapłacone przy kupnie i sprzedaży papierów wartościowych, związane z prowadzeniem lub założeniem rachunku, transferu, zdeponowania papierów, itp.). W przypadku nabycia przez podatnika papierów wartościowych w drodze spadku lub darowizny cena nabycia wynosi 0 zł natomiast wolny od podatku jest dochód uzyskany ze zbycia akcji (udziałów) otrzymanych w drodze spadku albo darowizny w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn.”
Polecamy: Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki?
Polecamy: Zwrot VAT za materiały budowlane - poradnik
Pamiętajmy też , że w PIT-38 wykazujemy nie tylko dochód z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach (akcji) mających osobowość prawną, ale również dochód powstający wskutek objęcia udziałów (akcji) w takich spółkach bądź wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Dochodem tym, zgodnie zart. 30b ust. 2 pkt 5 ustawy o PIT jest różnica pomiędzy wartością nominalną objętych udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1e ustawy o PIT.
Wiersz 2) Inne przychody.
Wiersz ten wypełniamy na podstawie informacji PIT-8C oraz innych posiadanych przez dokumentów. W rubryce 22 PIT-38 musimy wykazać przychody:
- z części G informacji PIT-8C, do których nie ma zastosowania art. 19 ustawy z 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 202, poz. 1956, z późn. zm.),
- uzyskane na terytorium Polski, w przypadku gdy podmiot niebędący płatnikiem podatku nie był zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-8C,
- uzyskane za granicą (np. ze zbycia akcji, zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, w tym także objętych za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część).
W rubryce 23 PIT-38 należy wykazać, na podstawie posiadanych dokumentów, koszty uzyskania ww. przychodów (wymienionych w rubryce 22).
PIT-38 po raz pierwszy inwestorzy składali za 2004 r. Wcześniej szereg inwestycji w papiery wartościowe notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych było zwolnionych z opodatkowania.
Nabycie np. na rynku wtórnych akcji notowanych na GPW w 2003 r. i ich sprzedaż z zyskiem w 2012 r. nie powoduje obciążenia podatkiem od zysku. Zyski lub straty z takiej transakcji nie podlegają wykazaniu w PIT-38. Domy maklerskie nie zawsze potrafią jednak ocenić, czy dana sprzedaż akcji podlega opodatkowaniu, czy też jest zwolniona z podatku na zasadzie praw nabytych.
Dlatego jako „inne przychody” należy rozumieć dochody (przychody) z części G informacji PIT-8C. Są to przychody lub dochody, co do których nie wiadomo, czy mają do nich zastosowanie przepisy art. 19 ustawy z 12 listopada 2003 r. (Dz.U. Nr 202, poz. 1956, z późn. zm.).
Właśnie ten przepis ustawy zmieniającej wprowadził zasadę, że zbycie papierów wartościowych, z których nabyciem wiązało się w przeszłości zwolnienie zysków z ich sprzedaży od podatku dochodowego (pod warunkiem spełnienia wymogów ustawowych), na zasadzie praw nabytych jest nadal zwolnione z opodatkowania.
W ten sposób urząd skarbowy otrzymuje informację, że podatnik osiągnął przychód, który być może podlega opodatkowaniu w PIT-38, ale nie jest to pewne. Podatnik musi to ocenić samodzielnie. Jeżeli uzyskaliśmy tego typu przychód i podlega on opodatkowaniu wykazujemy go w rubryce 22, a koszty uzyskania przychodu w rubryce 23.
Jeżeli nie podlega podatkowi, wcale go nie wykazujemy w PIT-38. W PIT-8C dom maklerski nie wykaże przychodów, co do których jest pewien, że zysk z ich odpłatnego zbycia nie podlega opodatkowaniu.
Jan Kowalski nabył akcje spółki X w 2001 r., które sprzedał w 2012 r. Biuro maklerskie, za którego pośrednictwem kupił te akcje, połączyło się z innym biurem maklerskim. Ze względu na braki w dokumentacji pierwszego biura, dom maklerski powstały z połączenia tych biur nie miał możliwości jednoznacznego stwierdzenia że Janowi Kowalskiemu przysługuje prawo do zwolnienia z opodatkowania dochodów ze sprzedaży akcji spółki X.
Dlatego przychód o wartości 15 000 zł dom maklerski wykazał w części F PIT-8C. Inwestor posiadał jednak dowody nabycia akcji w 2001 r. i dlatego nie wykazał tych przychodów w PIT-38 uznając, że są zwolnione z opodatkowania. O swojej kwalifikacji poinformował urząd skarbowy w części H zeznania zatytułowanej "Informacje uzupełniające" w rubryce 61 „Inne informacje, w tym ułatwiające kontakt z podatnikiem”.
Spółka akcyjna nienotowana na giełdzie przeprowadziła w 2012 r. przymusowy wykup własnych akcji. Podstawą wykupu był art. 418 kodeksu spółek handlowych. W ramach przymusowego wykupu akcje te nabyli inni akcjonariusze spółki. Dlatego spółka nie wystawiła informacji PIT-8C dla swoich akcjonariuszy z tytułu nabycia akcji.
Informacji tej nie wystawili też akcjonariusze (gdyż wszyscy akcjonariusze-nabywcy akcji są osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej). Pomimo to akcjonariusz, którego akcje zostały objęte przymusowym wykupem musi opodatkować osiągnięte zyski w PIT-38 za 2012 r. wykazując samodzielnie przychody i koszty uzyskania przychodów w rubrykach 22 i 23.
Jeśli uzyskaliśmy ww. kwoty, o których mowa w art. 30b ust. 1 ustawy o PIT za granicą, to również musimy je wykazać w PIT-38. Wpisujemy je wówczas do PIT-38 jako „inne przychody”, po przeliczeniu ich na złote według następujących zasad:
- przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursów z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał podatnik, i mających zastosowanie przy kupnie walut,
- jeżeli podatnik nie korzysta z usług banku, przychody przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych z dnia uzyskania przychodów, ogłaszanego przez NBP,
- koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursów średnich ogłaszanych przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.
Polecamy: Faktura VAT od A do Z
Polecamy: Amortyzacja podatkowa
Część D. Obliczenie zobowiązania podatkowego
O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.
Tą regułę możemy zastosować do strat z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Dlatego jeżeli wykazaliśmy w latach poprzednich straty w PIT-38, to możemy je wykorzystać do obniżenia dochodu podlegającego opodatkowaniu w PIT-38. PIT-38 składa się w odniesieniu do dochodów lub strat osiągniętych począwszy od 1 stycznia 2004 r. Pomimo to można w PIT-38 za 2012 r. jako straty z lat ubiegłych wykazać w rubryce 28 PIT-38 straty z lat poprzednich. Odliczenie dotyczy wyłącznie strat poniesionych z przychodów podlegających w latach 2005-2009 opodatkowaniu z tytułu odpłatnego zbycia:
- papierów wartościowych,
- pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka),
- pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających,
- udziałów w spółkach mających osobowość prawną,
oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Oznacza to, że jeżeli zyski z danej inwestycji były zwolnione z opodatkowania, organy podatkowe nie zaakceptują wykorzystania strat z takiej inwestycji poniesionej w roku 2005 (wtedy zyski ze sprzedaży akcji notowanych na giełdzie często były zwolnione z opodatkowania) do obniżenia podatku w PIT-38 za 2012 r.
Pamiętajmy, że kwota odliczanej straty (z rubryki 28) nie może przekroczyć kwoty dochodu wykazanego w rubryce 26. Wykazany w części D. dochód po ewentualnym obniżeniu o straty z lat poprzednich opodatkowany jest według stawki 19%. Jeżeli ma zastosowanie umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, musimy samodzielnie podać stawkę podatku wynikającą z tej umowy.
Nierezydenci mogą zastosować stawkę podatku wynikającą z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jeśli posiadają certyfikat rezydencji wydany przez właściwy organ administracji podatkowej kraju swojej rezydencji. To powoduje, że możliwe jest stosowanie różnych stawek podatku (a nie tylko stawki 19%).
Dlatego w rubryce 30 PIT-38 musimy samodzielnie wpisać wartość stawki, którą należy zastosować w danej sytuacji. Obliczony podatek pomniejszamy o podatek zapłacony za granicą. Wykazujemy go w rubrykach 32 i 33. Rubrykę 32 wypełniają podatnicy, którzy uzyskali dochody, o których mowa w art. 30b ust. 1 ustawy o PIT, za granicą lub na terytorium Polski i za granicą. W poz. 32 należy zatem wpisać kwotę (przeliczoną na złote) podatku zapłaconego za granicą i podlegającego odliczeniu w zeznaniu PIT-38.
Warto zapoznać się w tym zakresie ze stanowiskiem MF, które odnosząc się do zasad wypełniania PIT-38, wyjaśniło że: Odliczenie podatku zapłaconego za granicą nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą. W tym przypadku kwotę podatku obliczoną według stawki 19% od łącznych dochodów uzyskanych w Polsce i za granicą należy pomnożyć przez kwotę dochodu uzyskanego za granicą, a następnie podzielić przez kwotę łącznego dochodu uzyskanego za granicą i w Polsce. W poz. 33 należy wykazać dodatkowy podatek zapłacony za granicą, o którym mowa w art. 30b ust. 5c ustawy o PIT, przeliczony na złote.
W ten sposób otrzymujemy podatek należny, który wykazujemy w rubryce 35. Wyniki obliczeń powinniśmy zaokrąglić do pełnych złotych.
Część E. Kwota do zapłaty / nadpłata
Obliczone w części D wartości mogą zostać zarówno zwiększone, jak i zmniejszone. Wpływ na ostateczną kwotę podatku do zapłaty lub wysokość nadpłaty mogą mieć:
1) Podatek od dochodu ze zbycia nieruchomości i praw majątkowych nabytych lub wybudowanych w latach 2007-2008 , o którym mowa wart. 30e ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r.
Przepis ten wprowadził od 1 stycznia 2007 r. nowe zasady opodatkowania zysków ze sprzedaży (poza działalnością gospodarczą) nieruchomości lub praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit.a-c ustawy o PIT Podatek ten płatny jest w terminie złożenia zeznania za rok, w którym nastąpiło zbycie. Podatek wynosi 19% od uzyskanego dochodu liczonego według formuły „przychód – koszty uzyskania przychodu” i jest płacony po zakończeniu roku podatkowego. Ponieważ jest to podatek płacony bez pośrednictwa płatnika nie wykazuje się go w PIT-37 a w PIT-36, PIT-36L lub PIT-38. Jeżeli podatnik nie składa żadnego innego zeznania rocznego niż PIT-38, właśnie w PIT-38 wykaże kwotę podatku dochodowego z tytułu sprzedaży nieruchomości.
Dochody pana Jerzego Nowaka z emerytury rozliczył ZUS na formularzu PIT-40. Jednak pan Nowak w 2012 r. grał również aktywnie na giełdzie. Zatem z tego tytułu rozliczy się z fiskusem samodzielnie. Ponieważ dodatkowo pan Nowak pod koniec 2012 r. sprzedał mieszkanie nabyte w styczniu 2008 r., zyski z tej sprzedaży musi opodatkować w zeznaniu za 2012 r . Ponieważ jedynym zeznaniem rocznym, jakie pan Nowak złoży urzędowi będzie PIT-38, podatek od zysku ze sprzedaży mieszkania wykaże właśnie w tym formularzu.
Wypełniając zeznanie za 2012 r. należy pamiętać, że nie każda transakcja sprzedaży nieruchomości w 2012 r. podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym. Dotyczy to tylko nieruchomości wybudowanych lub nabytych w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r..
W odniesieniu do nieruchomości nabytych lub wybudowanych do 31 grudnia 2006 r. stosuje się poprzednie zasady opodatkowania, zgodnie z którymi opodatkowaniu 10% podatkiem zryczałtowanym (z wyjątkami określonymi w ustawie – np. nabycie w drodze spadku lub darowizny od osoby należącej do określonej w ustawie grupy podatkowej) podlegał przychód ze sprzedaży (pomniejszony o koszty sprzedaży). Od podatku uwalniało przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na inny cel mieszkaniowy - w określonym terminie od sprzedaży nieruchomości.
Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki
2) Zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 29, 30 i 30a ustawy o PIT Wykazuje się go w rubryce 38 PIT-38, wtedy gdy podatek ten nie został pobrany przez płatnika. W rubryce 38 nie wykazuje się podatku wykazanego w poz. 39, 40 i 41 oraz w części F PIT-38.
Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów w objaśnieniach do formularza PIT-38: Kwotę zryczałtowanego podatku od przychodów (dochodów), od których płatnik nie pobrał zryczałtowanego podatku oblicza się mnożąc kwotę przychodu (dochodu) przez odpowiednią dla uzyskanego przychodu (dochodu) stawkę zryczałtowanego podatku, określoną w ustawie lub umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przykładowo: przychód uzyskany z tytułu otrzymanych odsetek od pożyczki udzielonej osobie fizycznej niebędącej przedsiębiorcą (płatnikiem) należy pomnożyć przez stawkę podatku w wysokości 19%.
3) Zryczałtowany podatek obliczony od uzyskanych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej od przychodów (dochodów) z następujących tytułów
- z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej,
- z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych,
- z odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą,
- z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych,
- od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych,
4) Podatek zapłacony za granicą, o którym mowa w art. 30a ust. 9 ustawy o PIT. Powołany przepis stanowi, że podatnicy mający miejsce zamieszkania w Polsce i uzyskujący poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej przychody (dochody) określone w pkt 3, od zryczałtowanego podatku od tych przychodów (dochodów), odliczają kwotę równą podatkowi zapłaconemu za granicą, jednakże odliczenie to nie może przekroczyć kwoty podatku obliczonego od tych przychodów (dochodów) przy zastosowaniu stawki 19 %.
5) Podatek zapłacony za granicą, o którym mowa w art. 30a ust. 10 ustawy o PIT. Powołany przepis stanowi, że podatnik osiągający przychody (dochody) określone w art. 42c ust. 5 pkt 1-3 ustawy o PIT ze źródeł przychodów położonych:
1) w Republice Austrii, Królestwie Belgii, Wielkim Księstwie Luksemburga, Księstwie Andory, Księstwie Liechtensteinu, Księstwie Monako, Republice San Marino i Konfederacji Szwajcarskiej lub
2) na terytoriach zależnych lub terytoriach stowarzyszonych Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Królestwa Niderlandów, z którymi Rzeczpospolita Polska zawarła umowy w sprawie opodatkowania przychodów (dochodów) z oszczędności osób fizycznych
- podatek od tych przychodów (dochodów) zapłacony we wskazanych państwach oraz na terytoriach podlega odliczeniu od podatku.
Kwoty podatku zapłaconego za granicą, wyrażone w walutach obcych przelicza się na złote według kursów z dnia zapłaty, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał podatnik, i mających zastosowanie przy kupnie walut. Jeżeli podatnik nie korzysta z usług banku, podatek przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych z dnia zapłaty, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski.
W części tej wykazujemy również różnicę pomiędzy zryczałtowanym podatkiem a podatkiem zapłaconym za granicą (rubryka 41) albo różnicę pomiędzy podatkiem zapłaconym za granicą a zryczałtowanym podatkiem (rubryka 42).
W ten sposób otrzymujemy albo kwotę podatku do zapłaty (rubryka 43) albo też wyjdzie nam nadpłata (rubryka 44). Fiskus ma trzy miesiące na jej zwrot, chyba że będzie sprawdzał czy nam się ona rzeczywiście należy. Wtedy termin zwrotu zostanie przedłużony o okres weryfikacji naszego zeznania przez urzędników.
Część F. Zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 44 ust. 1b ustawy o PIT
Tą część wypełniają osoby niemające miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uzyskujące przychody, o których mowa w art. 29 ustawy o PIT bez pośrednictwa płatników. Informacje podaje się w tej rubryce w podziale na miesiące, kwoty podatku wykazuje się po zaokrągleniu do pełnych złotych.
Na mocy art. 44 ust. 1b ustawy o PIT podatnicy mający miejsce zamieszkania poza Polską i uzyskujący przychody określone w art. 29 ustawy o PIT bez pośrednictwa płatników, są obowiązani bez wezwania wpłacać zryczałtowany podatek dochodowy na zasadach, o których mowa w art. 29 ustawy o PIT, za miesiące, w których uzyskali ten przychód, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni.
Część G. Informacja o dochodach (przychodach) wykazywanych na podstawie art. 45 ust. 3c ustawy o PIT
Chodzi o podatników , o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o PIT. Są obowiązani wykazać kwoty dochodów (przychodów) określonych w art. 30a ust. 1 pkt 2, 4 lub 5, od których podatek został pobrany zgodnie z art. 30a ust. 2a.
Część H. Wniosek o przekazanie 1% podatku należnego na rzecz organizacji pożytku publicznego (opp)
W części tej należy podać nazwę OPP oraz numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), wnioskowaną kwotę do przekazania na rzecz wybranej OPP. Kwota ta nie może przekroczyć 1% kwoty z poz. 34 PIT-38. Kwota ta nie jest zaokrąglana według ogólnych zasad. Kwota ta jest zaokrąglana do pełnych dziesiątek groszy w dół.
Podatek z rubryki 34 PIT-38 to 1345 zł. 1% tej kwoty to 13,45 zł. Przekazać na rzecz wybranej OPP można 13,40 zł.
Wypełnienie w zeznaniu odpowiednich pozycji traktowane jest na równi ze złożeniem wniosku o przekazanie przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego 1% podatku wybranej organizacji pożytku publicznego.
Warunkiem przekazania 1% na rzecz opp jest spełnienie obu poniższych warunków:
- złożenie rocznego zeznania przed 30 kwietnia 2013 r. (bądź jego korekty, lecz tylko tej, która została dokonana w ciągu dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego), oraz
- zapłata w pełnej wysokości podatku należnego stanowiącego podstawę obliczenia kwoty, która ma być przekazana na rzecz organizacji pożytku publicznego, nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego.
Już wcześniej, do formularzy zeznań rocznych służących do rozliczenia się za 2008 r. wprowadzono odrębną rubrykę służącą do wskazania celu szczegółowego przeznaczenia kwoty 1% należnego podatku przekazywanej przez nas na rzecz organizacji pożytku publicznego za pośrednictwem organu podatkowego.
W PIT-38 do tego celu służy rubryka 59. Natomiast poprzez zaznaczenie kwadratu w rubryce 60 wyrażamy zgodę na przekazanie przez naczelnika urzędu skarbowego obdarowanej organizacji pożytku publicznego naszych danych: imienia, nazwiska i adresu oraz informacji o wysokości kwoty przekazanej na rzecz tej organizacji.
Zaznaczenie kwadratu w rubryce 60 jest nieobowiązkowe i nie ma wpływu na realizację wniosku o przekazanie 1% należnego podatku.
Powinniśmy pamiętać, że możemy przekazać do 1% podatku należnego wynikającego z danego zeznania tylko jednej organizacji pożytku publicznego. Przekazanie przez naczelnika urzędu skarbowego wnioskowanej kwoty na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego nastąpi po pomniejszeniu o koszty przelewu bankowego (o ile nie nastąpi rezygnacja z ich potrącania).
Część I. Informacje uzupełniające
W pozycji 62 możemy podać m.in. dane ułatwiające kontakt z nami (adres e-mail, nr telefonu, informacja o godzinach dostępności pod wskazanym numerem telefonu). W przypadku, gdy w PIT-38 wykazujemy kwoty odmienne od tych, które wynikają z informacji PIT-8C wystawionej przez dom maklerski, warto wyjaśnić przyczynę tych różnic. W ten sposób można zaoszczędzić czas unikając w przyszłości niepotrzebnego wezwania przez urząd skarbowy.
W rubryce 62 możemy też poinformować organ podatkowy o formie, w jakiej chcemy otrzymać zwrot nadpłaty wykazanej w rubryce 45 PIT-38.
W rubryce 59 wskazujemy też cel szczegółowy przeznaczenia kwoty 1% należnego podatku przekazywanej przez nas na rzecz organizacji pożytku publicznego za pośrednictwem organu podatkowego (rubryka 57-58) oraz wyrażamy zgodę na przekazanie określonych danych obdarowanej opp poprzez zaznaczenie kwadratu w rubryce 60 (patrz też opis do części G).
Warto wiedzieć, że już wcześniej - przy okazji składania zeznań za 2007 r. - Ministerstwo Finansów zgodziło się, abyśmy w składanych przez siebie zeznaniach podatkowych mogli podawać dodatkowe informacje, które w naszej ocenie mogły mieć wpływ na dystrybucję środków gromadzonych przez organizację pożytku publicznego (np. na konkretny cel, taki jak leczenie konkretnego dziecka).
Informację tą mogliśmy zamieścić w rubryce „Inne informacje, w tym ułatwiające kontakt z podatnikiem”, znajdującej się bezpośrednio nad wnioskiem o przekazanie 1% podatku należnego. Informacja ta miała zostać przesłana przez urząd skarbowy organizacji pożytku publicznego jako uszczegółowienie przekazanych kwot.
Część J. Informacje o załącznikach
W części tej wykazujemy, czy do zeznania dołączamy jako załącznik/i NIP-3 lub PIT/ZG. Formularz NIP-3 dołączany jest w formie zgłoszenia (informacja o numerze konta, na jaki podatnik otrzyma nadpłatę) lub zgłoszenia aktualizacyjnego (zmiana nazwiska, miejsca zamieszkania, numeru konta, numeru dowodu osobistego). Termin aktualizowania danych objętych zgłoszeniem w NIP-3, wynosi 30 dni od dnia zaistnienia zmiany danych.
PIT/ZG jest informacją o wysokości dochodów z zagranicy i zapłaconym podatku (po przeliczeniu na złote). Załącznik ten wypełniają podatnicy, którzy w 2012 r. uzyskali dochody za granicą, o których mowa w art. 30b ust. 5a i 5b ustawy o PIT, podlegające opodatkowaniu w Polsce.
Dla osób składających PIT-38 przeznaczona jest część C.3. informacji PIT/ZG. Wykazuje się w niej dochód o którym mowa w art. 30b ust. 5a i 5b ustawy o PIT oraz podatek zapłacony za granicą. Kwota tego podatku, którą można odliczyć podlega limitowaniu w PIT-38. natomiast w PIT/ZG wykazuje się cały, rzeczywiście zapłacony podatek za granicą.
Załącznik PIT/ZG składa się odrębnie dla każdego państwa uzyskania dochodu. Jeżeli w 2012 r. podatnik grał np. na trzech giełdach europejskich, tam zapłacił podatki, to dołączyć powinien do zeznania PIT-38 trzy PIT/ZG. W załączniku PIT/ZG, pozycję przeznaczoną do wpisania numeru PESEL wypełniają wyłącznie te osoby, które mają nadany ten numer.
W rubryce 61 PIT-38 można wpisać inne informacje. W rubryce tej można ujawnić urzędowi skarbowemu np. adres e-mail lub numer telefonu, które ułatwią kontakt z podatnikiem. W przypadku, gdy w PIT-38 podatnik wykazuje kwoty niezgodne z tymi wynikającymi z PIT-8C wystawionego przez dom maklerski, warto wyjaśnić przyczynę tych różnic. W ten sposób można zaoszczędzić czas unikając niepotrzebnego wezwania w przyszłości przez urząd skarbowy.
W rubryce 61 można też poinformować organ podatkowy o formie nadpłaty, w jakiej podatnik chce otrzymać zwrot nadpłaty wykazanej w poz. 44 PIT-38.
Część K. Oświadczenie i podpis podatnika/pełnomocnika
Ostatnia czynność jaką musimy wykonać wypełniając PIT-38 to jego podpisanie i złożenie właściwemu urzędowi skarbowemu.
Nasz podpis powinien się znaleźć w rubryce 63. Brak podpisu czyni zeznanie nieważnym. Urzędnicy najczęściej nie traktują aż tak surowo podatników, którzy zapomnieli się podpisać. Ale musimy pamiętać, że w takim przypadku bez wezwania ze strony urzędu w celu uzupełnienia podpisu na pewno się nie obejdzie.
Nie musimy koniecznie składać zeznania osobiście. Może je za nas złożyć pełnomocnik, podpisując się w specjalnie do tego przeznaczonej rubryce 64. W takim przypadku konieczne jest dołączenie do zeznania oryginału, bądź uwierzytelnionego odpisu pełnomocnictwa (o ile nie zostało ono już wcześniej złożone w urzędzie).
Podstawa prawna: Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 (tekst jednolity) z późn. zm.
Aktualizacja styczeń 2012 - Paweł Huczko
REKLAMA
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat