Wyłudzanie podatków, Luka podatkowa

Okazuje się, że rząd nie dostrzega systemowej luki - a mógłby zyskać ponad miliard złotych z podatków i uchronić Polaków przed szeregiem zagrożeń. W związku z tym teraz tracą wszyscy - państwo i konsumenci – alarmuje Warsaw Enterprise Institute w opublikowanym właśnie raporcie.

Ostatnie siedem lat przyniosło znaczące przyspieszenie wzrostu dochodów z tytułu CIT – wynika z raportu Polityki Insight. Choć podatek ten odpowiada za niecałe 6 proc. wpływów do budżetu państwa, to już na poziomie samorządów jego udział może sięgać nawet 50 proc. To dlatego tak istotne są działania, które ograniczają agresywną optymalizację podatkową, czyli chociażby możliwość uciekania z zyskami do rajów podatkowych. W czołówce największych rzetelnych płatników CIT ostatniej dekady najwięcej jest banków, ale znalazły się w niej także firmy z branży handlowej, telekomunikacyjnej, tytoniowej czy energetycznej.

Czy CIT jest podatkiem dobrowolnym? W raporcie „Księga wstydu Ministerstwa Finansów – dyskryminacja podatkowa polskich firm” Związek Przedsiębiorców i Pracodawców wskazuje jak wielka jest skala niepłacenia podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). ZPP ocenia, że CIT jest de facto podatkiem dobrowolnym. Jak wynika ze statystyk, płacą go jedynie ci, którzy chcą to robić. Przykładowo spółka T-Mobile Polska zapłaciła w ciągu ostatnich 5 lat łącznie niecałe 31 tys. zł podatku (przy przychodach w tym okresie ponad 43 mld zł) . Natomiast spółka Volkswagen Motor Polska zapłaciła w ciągu ostatnich 5 lat łącznie niecałe ok. 535 tys. zł podatku (przy przychodach w tym okresie prawie 32 mld zł i otrzymanej pomocy publicznej ponad 924 mln zł). Zdaniem ZPP remedium na obecną patologię byłoby wprowadzenie powszechnego i prostego podatku przychodowego.

Pytanie zadane w tytule niniejszego artykułu zostało wielokrotnie zadawane w czasie debat naukowych także przez praktyków a (prywatnie) również przez niektórych sędziów. Plagą wspólnotowej wersji podatku od towarów i usług są – obrazowo mówiąc - przebierańcy, zwani również (dla ocieplenia wizerunku) „podmiotami optymalizacyjnymi”, które udają podatników tego podatku. Po co? Aby uzyskać (dla siebie lub dla innych) szeroką paletę korzyści podatkowych, w tym zwłaszcza otrzymać nienależne zwroty tego podatku.

Grupy VAT. W projekcie obszernej ustawy nowelizacyjnej, wprowadzającej Polski Ład podatkowy, pojawiły się również zmiany w podatku od towarów i usług, które dotyczą tzw. grupy VAT, czyli podatnika grupowego. Zdaniem prof. dr hab. Witolda Modzelewskiego konstrukcja grup VAT może posłużyć nieuczciwym podatnikom jako jeden ze sposobów unikania opodatkowania VAT i wyłudzania zwrotów tego podatku.

Czy likwidacja luk podatkowych może zrównoważyć ubytek dochodów budżetowych w wyniku wprowadzenia wysokiej kwoty wolnej od podatku w PIT? Wyjaśnia profesor Witold Modzelewski, wskazując jednocześnie najważniejsze zmiany w podatku od towarów i usług, które w perspektywie kilku lat mogą zwiększyć dochody budżetowe o co najmniej 18-21 mld zł rocznie.

Osiem osób usłyszało zarzuty działania w gangu, który obracając złotem za pośrednictwem znanej spółki giełdowej wyłudzał podatek VAT. Wśród podejrzanych jest prezes i wiceprezes spółki. Straty Skarbu Państwa wniosły ponad 34 miliony złotych – przekazała PAP we wtorek Prokuratura Regionalna w Warszawie.

Podatnicy podatku od towarów i usług, którzy po roku 2004 nieświadomie dali się uwikłać w oszustwa w tym podatku, powoli ale skutecznie tracą już wszelką nadzieję. Co prawda istotna część spraw uległa przedawnieniu, ale to kiepska pociecha dla tych, którym terminy zawieszono lub przerwano (toczą się jeszcze sprawy sprzed nawet dziesięciu lat) – pisze profesor Witold Modzelewski.

Można jeszcze zmniejszyć lukę w VAT - mówi w wywiadzie dla PAP minister finansów Tadeusz Kościński. W jego ocenie ustalenie daty brexitu to pozytywna wiadomość dla biznesu, skończy się bowiem okres niepewności.

Rzecznik Prasowy Ministra Finansów Paweł Jurek ostrzega, że pocztą elektroniczną rozsyłane są fałszywe wiadomości, których autor podszywa się pod Krajową Administrację Skarbową (KAS), a podane w takiej korespondencji numery rachunków bankowych nie należą do urzędów skarbowych. Rzecznik informuje, że urzędy skarbowe nie wysyłają e-maili z wezwaniem do zapłaty zaległego podatku.

Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wprowadza nowe rozwiązanie służące ochronie interesów uczciwie działających podmiotów - Program Ostrzegania Przedsiębiorców (POP). Celem programu jest zabezpieczenie przedsiębiorców przed nieświadomym uczestnictwem w oszustwie podatkowym tzw. karuzeli podatkowej.

Szef sejmowej komisji śledczej ds. VAT Marcin Horała zapowiedział, że raport z prac komisji ukaże się pod koniec lipca 2019 roku. Komisja ds. VAT została powołana na początku lipca ubiegłego roku.

W związku ze stale pogłębiającą się wiedzą w zakresie tzw. agresywnej optymalizacji podatku od towarów i usług, warto bliżej omówić sposób na wyłudzenie zwrotu tego podatku poprzez wnoszenie aportu. Pod tym pojęciem rozumiemy wkład niepieniężny wniesiony do spółki handlowej przez udziałowca lub wspólnika. W momencie wniesienia aportu wszelkie prawa własności zostają przeniesione na spółkę.

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa monitorują publikowane w Internecie ogłoszenia dotyczące sprzedaży kosztów firmowych. Wykorzystanie danych z JPK_VAT i STIR pozwala na wykrywane tzw. pustych faktur.

Według szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF) w latach 2010-2016 całkowita luka VAT (w tym luka wynikająca z zastosowanej polityki i luka wynikająca z nieprzestrzegania przepisów podatkowych) wynosiła niewiele ponad 10 procent PKB, a w 2013 roku osiągnęła szczytowy poziom. Luka wynikająca z nieprzestrzegania przepisów podatkowych wynosiła w tym okresie średnio około 20 procent potencjalnych wpływów z VAT. Szacunki wielkości luki wynikającej z nieprzestrzegania przepisów VAT opracowane dla Komisji Europejskiej i przez Ministerstwo Finansów są zasadniczo zgodne z szacunkami IMF.

Według raportu Instytutu Studiów Podatkowych w latach 2008-2015 administracja skarbowa ewidentnie przymykała oko na gigantyczny rabunek dochodów podatkowych, który łącznie możemy oszacować co najmniej 400 mld zł - mówił w poniedziałek wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Finansów Publicznych Janusz Szewczak. 400 mld zł straty na podatkach w latach 2008-15 to bardzo ostrożny szacunek (bez uwzględnienia CIT) - powiedział PAP prof. Witold Modzelewski, szef Instytutu Studiów Podatkowych.

Państwa Unii Europejskiej wciąż borykają się z problemem luki w podatku VAT. Komisja Europejska wyliczyła, że kraje UE w 2016 r. straciły prawie 150 mld euro dochodów z tytułu podatku VAT. I choć sytuacja poprawia się, to kraje członkowskie nadal tracą ogromne sumy z tego tytułu.

24 lipca 2018 r. odbyło się pierwsze posiedzenie sejmowej komisji śledczej ds. nieprawidłowości w VAT. Podczas tego inauguracyjnego posiedzenia m.in. złożono pierwsze wnioski dowodowe oraz przyjęto roboczą definicję luki podatkowej w VAT. Przewodniczący komisji, Marcin Horała z PiS poinformował, że następne posiedzenie zaplanowano na drugą połowę sierpnia.

W marcu bieżącego roku prokuratorzy otrzymali wytyczne: żądać surowych kar za przestępstwa gospodarcze i finansowe. Następnie Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło program reform, który jeszcze bardziej zaostrza sankcje grożące za przestępstwa gospodarcze. Fałszerze faktur narażający budżet państwa na uszczuplenie znacznej wartości mają być karani podobnie jak gwałciciele i zabójcy.

Zaproponowane przez Komisję Europejską zmiany w unijnym systemie VAT pozwolą na zasadnicze ograniczenie oszustw, choć przestępcy zawsze znajdą jakiś sposób na wyłudzenie podatku - mówi Jerzy Martini z kancelarii Martini i Wspólnicy.

Ministerstwo Finansów przygotowało objaśnienia podatkowe dotyczące zasad stosowania ustawy o STIR, czyli przepisów wprowadzonych ustawą z dnia 24 listopada 2017 roku o zmianie niektórych przepisów ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Ustawa o STIR ma na celu ograniczenie luki w podatku VAT spowodowanej wyłudzeniami. Prezentujemy drugą część treści tych objaśnień.

Podczas Konferencji „Dwa lata uszczelniania podatku od towarów i usług – doświadczenia i refleksje”, która odbyła się 17 maja 2018 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego dr Andrzej Dmowski dokonał analizy dotyczącej rozszerzenia grona podmiotów odpowiedzialnych za zobowiązania podatkowe w przypadku podatku VAT.

Wprowadzony w tym roku system STIR pozwolił administracji skarbowej namierzyć około 5 tys. podmiotów wysokiego ryzyka - powiedział dyrektor Departamentu Nadzoru nad Kontrolami w Ministerstwie Finansów Przemysław Krawczyk. Niewykluczone, że część z nich powołano do wyłudzenia VAT.

Prokuratura Krajowa poinformowała 19 kwietnia 2018 r. o zatrzymaniu 13 osób podejrzanych o udział międzynarodowej grupie przestępczej osiągającej korzyści z przestępstw związanych z importem folii stretch. Wśród zatrzymanych jest m.in. właściciel biura rachunkowego, biegły sądowy i policjant. Ujawnione przestępstwa polegały na wprowadzaniu do obrotu w Polsce folii stretch bez uiszczenia VAT, co następowało za pośrednictwem zorganizowanej sieci spółek, tzw. „znikających podatników”.

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazuje, że nie ma odpowiedzialności zbiorowej podmiotów uczestniczących w karuzeli podatkowej. Polskie sądy, jak zauważa ekspert Grant Thornton, przychylają się do tego stanowiska. Jeżeli więc transakcje przeprowadzone przez podatnika same w sobie nie stanowią naruszenia przepisów w zakresie podatku VAT, to nie można twierdzić, że noszą znamiona oszustwa podatkowego.