Prawo karne skarbowe

Czy upowszechnione na rynku „patenty optymalizacyjne”, zwłaszcza dotyczące podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług, są oszustwem w rozumieniu art. 286 Kodeksu Karnego? Wyjaśnia profesor Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych.

W zeszłym roku budżet państwa wypłacił kasowo prawie 80 mld zł z tytułu zwrotów podatku od towarów i usług. Był to rekord w historii, zarówno nominalny jak i realny.

Sąd Najwyższy w dniu 18 grudnia 2013 r. podjął uchwałę w składzie siedmiu sędziów (sygn. akt I KZP 19/13), w której stwierdził, że przedmiotem czynności przestępstwa określonego w art. 299 § 1 k.k. są wymienione w tym przepisie "środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości" pochodzące bezpośrednio lub pośrednio z popełnienia czynu zabronionego: sprawcą przestępstwa może być również sprawca czynu zabronionego, w tym oszustwa, z którego popełnieniem związana jest korzyść w postaci odliczenia lub zwrotu podatku od towarów i usług.

W 2014 r. wzrosną niektóre stawki, które dotyczą niesolidnych podatników. Chodzi o kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe, kary porządkowe oraz zastaw skarbowy.

Czasem popełnienie przestępstwa skarbowego jest bezsporne. W takiej sytuacji sprawcy opłaca się złożyć wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. W tym trybie można zapłacić karę grzywny w wysokości ustalonej na etapie postępowania przygotowawczego, bez konieczności chodzenia do sądu. Informacja o poniesieniu odpowiedzialności w tej formie nie jest wpisywana do Krajowego Rejestru Karnego.

Podatnicy mają prawo nie przyjąć mandatu od organu podatkowego, jeśli dotyczy on drobnego przewinienia o znikomej społecznie szkodliwości lub jeśli zawinili nieumyślnie. Mogą się także bronić przed odpowiedzialnością karną skarbową, jeśli przepisy podatkowe są niejasne i stanowią problem dla samych organów podatkowych.

Podatnik, który nie wypełnia obowiązków nałożonych prawem podatkowym naraża się na odpowiedzialność karną skarbową. Większość spraw dotyczących wykroczeń skarbowych kończy się nałożeniem mandatu, część trafia do sądu.

Już od 1 lipca 2013 r. zacznie obowiązywać ustawa śmieciowa, z którą wiąże się obowiązek złożenia tzw. deklaracji śmieciowej. Za jej niezłożenie grozi odpowiedzialność karno-skarbowa, podobnie jak w przypadku niezłożenia zeznania podatkowego.

Odpowiedzialność karna skarbowa jest niewątpliwie jednym z poważnych minusów pracy głównego księgowego. Nie zawsze jednak będziemy mogli lub nie powinniśmy zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej. Wbrew pozorom nie jest łatwo udowodnić winę i wymierzyć karę z Kodeksu karnego skarbowego.

W natłoku codziennych spraw jakie należy wykonać prowadząc działalność gospodarczą nieraz zdarza się zapomnieć wystawić w terminie dokument potwierdzający sprzedany towar lub wykonaną usługę. Przedsiębiorcy zwracający uwagę na kwestie podatkowe mogą wtedy zacząć się zastanawiać kiedy należy wykazać podatek VAT należny w deklaracji podatkowej.

W roku 2014 grozić będą wyższe niż w 2013 r. kwoty grzywien, jakie można orzec za popełnienie przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

W roku 2013 grozić będą wyższe niż w 2012 r. kwoty grzywien, jakie można orzec za popełnienie przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

Sąd Najwyższy uznał w postanowieniu z 20 czerwca 2012 r. (sygn. akt I KZP 3/12), że jeżeli przepis przyjęty w ramach kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy, zastosowanego na podstawie art. 7 § 1 kodeksu karnego skarbowego, nie zawiera znamion pozwalających, po ich wypełnieniu, na złożenie korekty deklaracji podatkowej, to wykluczone jest zaniechanie ukarania sprawcy na podstawie art. 16a kodeksu karnego skarbowego (k.k.s.) za tak zakwalifikowane przestępstwo, mimo że wypełniło ono również znamiona czynu objętego tym przepisem.

Jak wskazano w pierwszej części artykułu, przepadek przedmiotów jest środkiem karnym zabezpieczającym, orzekanym zarówno przy przestępstwach jak i wykroczeniach skarbowych. Celem jego stosowania jest pozbawienie sprawcy środków, którymi się posługiwał przy popełnieniu czynu zabronionego, lub które były ściśle połączone z przedmiotem czynu, służyły do jego opakowania. Sprawca nie powinien uzyskać z czynu zabronionego żadnych korzyści.

Powszechna jest opinia o surowości aparatu fiskalnego i nikłych możliwościach obrony nie tylko podczas postępowania w urzędzie, ale również przed sądem. Mandaty i grzywny za przestępstwa i wykroczenia skarbowe nie są wcale czymś rzadkim. Procedura karnoskarbowa jest rygorystyczna, ale im bliżej skazania, tym podatnik ma większą możliwość na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności i uniknięcie przynajmniej części sankcji. Procedura karnoskarbowa należy do jednych z najbardziej skomplikowanych procedur. Zatem zalecamy przy ewentualnych problemach karnoskarbowych korzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego. Jednak warto znać i samemu podstawowe zasady odpowiedzialności za przestępstwa i wykroczenia skarbowe.