Tematy - Wyłudzanie podatków, Faktura VAT - INFOR.PL

W dniu 6 lutego 2018 r. Unia Europejska i Norwegia podpisały w Sofii umowę o pogłębieniu współpracy vatowskiej. Umowa tworzy ramy prawne współpracy administracyjnej, by państwa UE i Norwegia mogły zwalczać oszustwa w zakresie VAT i pomagać sobie w odzyskiwaniu wierzytelności VAT-owskich.

Otrzymaliśmy fakturę za przelot pracowników na trasie Finlandia–Warszawa. Dokument wystawił unijny przewoźnik, który nie ma w Polsce siedziby ani oddziału. Czy w tej sytuacji musimy rozliczyć import usług? Czy obowiązek taki wystąpi również wtedy, gdy faktura będzie wystawiona na naszego pracownika, który nie prowadzi działalności gospodarczej?

Od 2018 roku na wszystkich podatników VAT nałożono ustawowy obowiązek prowadzenia ewidencji VAT w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych. Wiąże się to ściśle z obowiązkiem comiesięcznego dostarczania do Ministerstwa Finansów pliku JPK_VAT, który od 2018 roku dotyczy nawet najmniejsze firmy (mikroprzedsiębiorców). Wypełnianie tych obowiązków bez elektronicznego fakturowania jest niemal niemożliwe. Warto więc wiedzieć, że wystawianie i przesyłanie faktur w formie elektronicznej umożliwiają nawet funkcjonalności kont firmowych niektórych banków (np. ING Księgowość).

Wyłudzenia VAT. Podstawowe metody wyłudzania zwrotu podatku od towarów i usług w Polsce w latach 2004-2017 omawia ku przestrodze uczciwym podatnikom prof. Witold Modzelewski.

Organy podatkowe przeprowadzają obecnie liczne kontrole przedsiębiorców będących podatnikami VAT. Natomiast postępowania kontrolne trwają długo i są bardzo wnikliwe. Zdarza się więc, że przedsiębiorca zostaje oskarżony o wyłudzenie podatku VAT.

Według najnowszego pomysłu urzędników resortu finansów zapłata na rachunek VAT (split payment) dostawcy (usługodawcy) ma być dowodem, że nabywca (usługobiorca) dołożył należytej staranności przy sprawdzaniu kontrahenta. Ten pogląd przytoczyły dwie codzienne gazety, w dodatku cytując z imienia i nazwiska autorów tych rewelacji, a więc jest się na czym pochylić się, mimo że sam pogląd brzmi wręcz absurdalnie - pisze profesor Witold Modzelewski.

Już jutro, 13 stycznia 2018 r. zacznie obowiązywać ustawa z 24 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych, czyli tzw. ustawa o STIR. Zmieni ona kilkanaście aktów prawnych. Dla podatników szczególnie ważne powinny być zmiany wprowadzone do Ordynacji podatkowej oraz do ustawy o VAT.

Faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistniałą transakcję pomiędzy kontrahentami. Ustawa o VAT w art. 2 pkt 31 definiuje ją jako dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej, który zawiera dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie. Oznacza to, że ustawa dopuszcza posługiwanie się fakturami zarówno w wersji papierowej, jak i elektronicznej. Podatnik może wystawić fakturę w dowolnym formacie elektronicznym (art. 2 pkt 32 ustawy o VAT), jednak wymaga to uzyskania wcześniejszej akceptacji odbiorcy(art. 106n ust. 1 ustawy o VAT).

Wystawca faktury VAT nie ma obowiązku podawania każdorazowo przy każdej pozycji specyfikacji (przy wyszczególnionych sprzedawanych towarach, czy usługach) stawki podatku VAT. Może podać jedną stawkę podatku VAT przy sumie jednostkowych kwot netto. Oczywiście jeżeli podsumowane na fakturze towary lub usługi są opodatkowane tą samą stawką VAT.

Na fakturze zazwyczaj znajduje się numer identyfikujący podatnika na potrzeby podatku. W określonych sytuacjach musi on być poprzedzony kodem PL lub innym kodem państwa członkowskiego nabywcy - w przypadku świadczenia usług na rzecz kontrahenta zagranicznego.

Ustawa o STIR, która wchodzi w życie 13 stycznia 2018 roku, wprowadza możliwość blokowania rachunku bankowego w przypadku podejrzenia o wyłudzenie w podatku VAT. Jak wygląda procedura w tym zakresie? Na jak długo może zostać zablokowany rachunek? Czy możliwe jest ograniczenie lub uchylenie blokady rachunku?

Krajowa Administracja Skarbowa będzie miała prawo zablokowania podejrzewanego rachunku bankowego, jeśli wystąpi podejrzenie, iż służy on wyłudzeniu VAT. Takie rozwiązanie przewiduje tzw. ustawa o STIR, która wejdzie w życie 13 stycznia 2018 r.

Już wiemy, że mijający 2017 rok zakończy się sukcesem fiskalnym podatku od towarów i usług: dochody znacznie przekroczą prognozę nawet o 10 mld zł, osiągając kwotę 155 mld zł. Będzie to o ok. 30 mld więcej niż w 2016 r., który należał jeszcze do poprzedniej, „liberalnej” epoki w tym podatku. Sukces ten osiągnięto w stosunkowo prosty sposób odstraszania: przy pomocy… zmiany języka władzy i groźnych min.

Rządowe stanowisko w związku z wnioskiem Komisji Europejskiej dotyczącym rozporządzenia Rady (UE) w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku VAT spotkało się z aprobatą przedsiębiorców. Celem proponowanych zmian jest wprowadzenie narzędzi, dzięki którym poprawi się współpraca administracji podatkowych z administracjami celnymi i organami ścigania krajów UE.

W obrocie gospodarczym faktura pro forma traktowana jest często jako propozycja (oferta) zawarcia umowy sprzedaży towaru lub świadczenia usługi. Przy czym pełni ona jedynie rolę informacyjną i nie jest dowodem zawarcia transakcji, ani dokumentem księgowym. Faktura tego rodzaju wystawiana jest w celu uzyskania przedpłaty lub zaliczki od nabywcy.

W świetle przepisów polskiego prawa podatkowego wykazanie VAT należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) lub importu usług po upływie trzech miesięcy skutkuje naliczeniem dodatkowych odsetek. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie orzekł jednak, że naliczanie odsetek z tego tytułu nie jest zgodne z unijnymi przepisami.

Projekt przepisów, który umożliwi służbom skarbowym kupowanie pustych faktur, jest gotowy. Z nowego prawa urzędnicy skorzystają zapewne dopiero w drugiej połowie 2018 roku.

Aby naprawić VAT, trzeba przede wszystkim zmniejszyć ilość deklaracji ze zwrotem podatku: to bardzo proste – wystarczy zlikwidować krajowe odwrotne obciążenie – pisze profesor Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych.

Faktura VAT marża wystawiana jest przez przedsiębiorców, którzy sprzedają towary używane lub świadczą usługi turystyczne, sprzedają dzieła sztuki itd. Często można spotkać się z sytuacją wystawiania faktur VAT marża na portalach aukcyjnych (np. przy kupnie używanego sprzętu AGD) lub w komisach samochodowych (np. przy kupnie używanego samochodu).

Centralny Rejestr Faktur będzie bazą budowaną w oparciu o JPK_VAT. W podstawowej wersji będziemy ją mieć już od 25 lutego 2018 r. Tego dnia po raz pierwszy 1,7 mln podatników VAT w Polsce wyśle nam swoje pliki JPK_VAT, będące informacją o wszystkich fakturach, które wystawili i otrzymali - powiedział Wojciech Śliż, dyrektor departamentu podatku od towarów i usług w Ministerstwie Finansów w rozmowie z Dziennikiem Gazetą Prawną.

Gmina może dokonać odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z budową lub przebudową (modernizacją) targowiska.

System STIR ma być kluczowym elementem uszczelnienia systemu podatkowego poza rejestrem faktur i mechanizmem podzielonej płatności. Ustawa ma też być jedną z kluczowych dla osiągnięcia zakładanych wpływów budżetowych w 2018 roku.

Przedsiębiorca może odliczyć podatek VAT, nawet jeśli sprzedawca podał na fakturze adres korespondencyjny, a nie ten, pod którym prowadzi działalność gospodarczą – orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w dwóch wyrokach.

Najem lokalu, oprócz pobierania czynszu, często wiąże się z odrębnym obciążaniem najemcy kosztami mediów takich jak dostawa wody lub odprowadzanie ścieków. Zasadniczo, z punktu widzenia opodatkowania podatkiem od towarów i usług, takie obciążanie może stanowić odrębne od najmu świadczenie (taki przypadek zakładamy na potrzeby niniejszego artykułu). Uznaje się wtedy, że to wynajmujący (a nie faktyczny dostawca) świadczy usługi mediów na rzecz najemcy (art. 8 ust. 2a ustawy o VAT), co określa się jako odsprzedawanie (refakturowanie) tych świadczeń.

Obecne działania resortu finansów, których celem jest walka z nieuczciwymi praktykami podatkowymi, przynoszą konkretne efekty. Na przykład w sierpniu br. wykryto karuzelę podatkową, w której udział brało około 30 polskich i zagranicznych firm. Jednak działania zmierzające do wykrywania VAT-owskich wyłudzeń często wymierzone są również przeciwko uczciwym przedsiębiorcom.

System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (STIR) ma być narzędziem wymiany informacji między systemem bankowym, a administracją skarbową. Pozwolić ma na szybkie, identyfikowanie i blokowanie przepływów finansowych charakterystycznych dla wyłudzeń (w tym zwłaszcza wyłudzeń VAT) i innych przestępstw podatkowych i skarbowych. 21 listopada 2017 r. Sejmowa Komisja Finansów Publicznych zaakceptowała sprawozdanie podkomisji dotyczące projektu STIR.

Podatnicy zarejestrowani jako VAT czynni i nabywający produkty rolne od rolnika zryczałtowanego są zobowiązani do wystawiania za niego dokumentu potwierdzającego nabycie danych produktów. Dokumentem tym jest faktura VAT RR.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniu 19 października 2017 r. wydał wyrok dotyczący bardzo aktualnej obecnie sprawy – odmowy prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu faktury otrzymanej przez podatnika VAT od podmiotu dla potrzeb VAT nie zarejestrowanego.

Fiskus podejmuje kolejne działania, które mają zapobiec oszustwom podatkowym. Najnowsza, proponowana przez resort sprawiedliwości nowelizacja Kodeksu karnego skarbowego ma wprowadzić możliwość orzekania przez sądy zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w stosunku do przedsiębiorców posługujących się fałszywymi fakturami.

Pierwsza wystawiona faktura, to tzw. faktura pierwotna. W razie zniszczenia lub zaginięcia można wystawić ją ponownie - odtworzyć w niezmienionym stanie poprzez wystawienie jej duplikatu. Kto i w jakich przypadkach może wystawić duplikat faktury?

Nie istnieje jakakolwiek zewnętrzna różnica między fakturą wystawioną zgodnie z prawem i prawdą a dokumentem sfałszowanym, czyli podrobionym albo poświadczającym nieprawdę w rozumieniu przepisów prawa karnego. W obrocie krążą miliony dokumentów, których nierzetelność wynika z popełnianych błędów albo niestety, będących skutkiem świadomego fałszerstwa.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał 19 października 2017 r. wyrok, w którym uznał, że sprzeczne z dyrektywą w sprawie VAT są przepisy, które odmawiają podatnikowi prawa do odliczenia VAT tylko z tej przyczyny, że wystawca faktury został wykreślony z rejestru czynnych podatników VAT. Podatnik (nabywca) powinien mieć prawo przedstawić dowody świadczące o jego należytej staranności i dobrej wierze, a zwłaszcza świadczące o tym, że dostawca mimo wykreślenia z rejestru czynnych podatników VAT zapłacił podatek należny.

Wraz z projektem budżetu pod obrady Sejmu z końcem września trafił również projekt zmian w VAT - projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Główny cel projektu ustawy to walka z wyłudzaniem podatku VAT. Przewiduje on m.in. wprowadzenie mechanizmu blokady rachunku na żądanie szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Wszyscy podatnicy wystawiający dokumenty sprzedażowe dla klientów oraz otrzymujący dokumenty zakupowe od innych sprzedawców, zobowiązani są do przechowywania faktur przez określony czas.

Wystarczy samo podejrzenie, że przedsiębiorca może wykorzystać bank lub SKOK do wyłudzenia podatku, by zablokować konto firmy. Posłowie zajmują się projektem ustawy, który poszerza zakres kompetencji Krajowej Administracji Skarbowej i powołuje do życia nowy system – STIR.

Grupa posłów we wrześniu tego roku złożyła w Sejmie projekt uchwały w sprawie powołania komisji śledczej do spraw wyłudzeń VAT. Pojawiły się także nowe narzędzia prawne do walki z wyłudzeniami oraz wytyczne dla prokuratorów w sprawie zasad prowadzenia postępowań przygotowawczych w sprawach o przestępstwa związane z procederem wyłudzania VAT oraz innych oszukańczych uszczupleń w tym podatku.

Od 2018 roku fakturę będzie można wystawić podatnikowi VAT na podstawie paragonu wyłącznie wtedy, jeżeli paragon będzie zawierał NIP nabywcy. Celem tej zmiany jest uniemożliwienie wystawiania faktur do paragonów, które nie zostały wystawione dla nabywcy żądającego wystawienia faktury. Zmiana ta ma wejść w życie w I kwartale 2018 roku.

12 października 2017 r. 20 państw członkowskich UE (bez Polski) zgodziło się na forum Rady UE na powołanie Prokuratury Europejskiej. Ta nowa instytucja ma ścigać nadużycia i przestępstwa, które narażają na straty budżet Unii Europejskiej, w tym zwłaszcza transgraniczne oszustwa związane z VAT. Co roku państwa w całej Europie tracą co najmniej 50 mld euro dochodów z podatku VAT w wyniku transgranicznych oszustw. Prokuratura Europejska ma zacząć działać dopiero na początku 2020 roku.

Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) przyjęła dyrektywę dotyczącą zasad rozstrzygania sporów podatkowych między państwami członkowskimi. Pojawiły się także propozycje legislacyjne, które mają ułatwić walkę z wyłudzaniem podatku VAT w Unii Europejskiej.

W 2018 roku prawdopodobnie może zostać zlikwidowana luka w VAT, natomiast w tym roku dochody z VAT mogą być wyższe nawet o 27 mld zł - zapowiedział podczas pierwszego czytania projektu budżetu na przyszły rok wicepremier, minister finansów Mateusz Morawiecki.

Przedsiębiorca prowadzący własną działalność gospodarczą może podjąć współpracę z kontrahentami zagranicznymi. Jeżeli taka współpraca będzie miała miejsce, kontrahent może poprosić przedsiębiorcę o wystawianie faktur w języku obcym. Jednakże, czy ma do tego prawo?

Konieczne są szczegółowe przepisy dotyczące "dobrej wiary" i "należytej staranności" jako przesłanek prawa do odliczenia VAT, tak by podatnicy wiedzieli, co zrobić, by nie dotknęły ich problemy. Kwestie te nie są określone w przepisach. Zdaniem niektórych ekspertów instrukcja Ministerstwa Finansów w tej sprawie nie wystarczy.

Karuzele VAT-owskie to nie jest polski wynalazek; pierwsze „karuzele” zaczęły rozkręcać się w Europie Zachodniej, a następnie przesuwały się w naszą stronę; czasem żartuję, że u nas pojawiły się już nawet "lunaparki VAT-owskie" - mówi PAP prof. Jadwiga Glumińska-Pawlic. Zdaniem Pani Profesor Polska nie była przygotowana na tego typu przestępczy proceder "ani od strony obowiązujących przepisów, ani od strony procedur stosowanych przez pracowników służb skarbowych".

Jest już wysoce prawdopodobne, że zostanie powołana sejmowa komisja śledcza w sprawie gigantycznych strat w dochodach w podatkach, zwłaszcza od towarów i usług, powstałych po naszym „wuniowstąpieniu”, w szczególności w latach 2007-2017. W poprzedniej wersji tego podatku, obowiązującej w latach 1993-2004, nie było żadnej „luki podatkowej”; wręcz odwrotnie - wpływy rosły (w 1993 roku aż o 73%), zwroty nie przekraczały średnio 20% wpływów (obecnie to ponad 40%), a wyłudzenia stanowiły margines, nie przekraczający kilku procent dochodów, czyli poziomu charakterystycznego dla systemu podatkowego jako całości.

W tym artykule – drugim w serii o nierzetelnych fakturach – autor przybliża ogólne informacje o odpowiedzialności karnej oraz o przestępstwie fałszu materialnego (art. 270a Kodeksu karnego). Kwestia odpowiedzialności za wystawienie nierzetelnych faktur lub posługiwanie się nimi została od 1 marca 2017 r. znacznie zaostrzona przez ustawodawcę poprzez dodanie nowych rodzajów przestępstw do Kodeksu karnego.

Od 1 marca 2017 r. istnieje nie tylko Krajowa Administracja Skarbowa, ale także nowy system sankcji karnych i karno-skarbowych. Podatnikom, którzy dopuszczą się najcięższych rodzajowo przestępstw przy wykorzystaniu nierzetelnych faktur, może grozić nawet kara 25 lat pozbawienia wolności. O czym podatnik-przedsiębiorca powinien wiedzieć w obliczu tych zmian?

Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie mógł zablokować konta firm w przypadku podejrzenia, że mogą one wykorzystywać system bankowy lub SKOK do oszustw podatkowych - takie rozwiązanie zakłada projekt nowelizacji niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Projekt zakłada również uruchomienie Systemu Teleinformatycznego Izby Rozliczeniowej (STIR).

Od 2014 roku wszyscy podatnicy wystawiają jednolity dokument sprzedaży - zwany „fakturą”. Istniejący dotychczas dokument „rachunek” został zastąpiony dokumentem „faktura”. Przy czym fakturą może być każdy dokument papierowy lub elektroniczny zawierający dane wymagane art. 106. ust. 1 pkt 1-15 oraz art. 106. ust. 1 ustawy o VAT.

Kryterium „należytej staranności" rodzi niebezpieczeństwo „szarej strefy rządzenia”, w tym korupcji; to władza wręcz absolutna i zależy od widzimisię: najpierw kontrolującego, potem organu podatkowego, a na koniec sądu - uważa prof. Witold Modzelewski.

Ministerstwo Finansów szuka sposobu, jak zwalczyć proceder wystawiania tzw. pustych faktur. To na ich podstawie nieuczciwi przedsiębiorcy odliczają sobie VAT albo zawyżają koszty, by płacić mniejszy CIT. Resort chce, by kontrolerzy Krajowej Administracji Skarbowej mogli kupować takie faktury, by namierzać podatkowych oszustów. Eksperci uważają, że pomysł MF na zwalczanie handlu kosztami jest dobry, ale trzeba pomyśleć o bezpiecznikach, żeby fiskus nie stosował quasi-prowokacji w każdej błahej sprawie.

Wyłudzanie podatków, Faktura VAT

Współpraca UE z Norwegią w celu zwalczania oszustw w VAT

Faktury za bilety lotnicze pracowników - rozliczenie VAT

Faktury elektroniczne

Wyłudzenia VAT - jak to działa?

Jak może się bronić przedsiębiorca oskarżony o wyłudzenie VAT?

Czy podatnik, który podejrzewa, że uczestniczy w oszustwie podatkowym, będzie mógł odliczyć VAT z fałszywej faktury?

Przeciwdziałanie wyłudzeniom. Czy podatnicy VAT powinni zacząć się bać?

Przechowywanie faktur zgodnie z przepisami ustawy o VAT

Na fakturze można podać jedną stawkę VAT przy sumie wielu jednostkowych kwot netto

Kod PL nabywcy na fakturze

Blokada rachunku bankowego w przypadku podejrzenia o wyłudzenie VAT

Ustawa o STIR, ograniczająca wyłudzenia VAT

Odstraszanie oszustów podatkowych nie może być główną metodą uszczelnienia VAT-u w 2018 roku

Współpraca krajów UE w zwalczaniu oszustw w VAT

Czy faktura pro forma może pełnić rolę oferty handlowej?

Odsetki za późniejsze rozliczenie VAT z tytułu WNT

Służby skarbowe będą mogły kupować puste faktury od 2018 r.

Jak zwalczać wyłudzenia VAT? Trzeba radykalnie zmniejszyć ilość deklaracji ze zwrotem podatku

Faktura VAT marża – zasady wystawiania

Centralny Rejestr Faktur od 25 lutego 2018 roku

Odliczenie VAT od wydatków związanych z przebudową targowiska

Ustawa o STIR zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2018 r.

Adres na fakturze a prawo do odliczenia VAT

Faktura i obowiązek podatkowy w VAT w przypadku refakturowania mediów przez wynajmującego lokal

Wykrywanie karuzeli podatkowych a uczciwi podatnicy

System STIR - trwają prace w Sejmie

Faktura VAT RR - dokumentująca nabycie produktów rolnych

Odmowa prawa do odliczenia VAT z faktury - wyrok TSUE

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej za posługiwanie się fałszywymi fakturami

Jak prawidłowo wystawić duplikat faktury?

Błędna faktura VAT niczym nie różni się od sfałszowanej

Nabywca może mieć prawo odliczenia VAT mimo, że dostawca nie był czynnym podatnikiem VAT

Blokada rachunku na żądanie Krajowej Administracji Skarbowej

Obowiązek przechowywania faktur

Szef KAS zablokuje konta firm podejrzanych o wyłudzenie podatku (system STIR)

Nowe narzędzia do walki z wyłudzeniami VAT

Faktura tylko na podstawie paragonu zawierającego NIP kupującego

Prokuratura Europejska będzie ścigać oszustów podatkowych

Zasady rozstrzygania sporów podatkowych między państwami UE

W 2018 roku może zostać zlikwidowana luka w VAT

Wystawianie faktur w języku obcym

"Należyta staranność" i "dobra wiara" przy odliczaniu VAT

W Polsce mieliśmy nawet "lunaparki VAT-owskie" - rozmowa z prof. Glumińską-Pawlic

Na jakie pytanie powinna odpowiedzieć komisja śledcza do spraw wyłudzeń w VAT

Przestępstwa fakturowe - odpowiedzialność karna

Nierzetelne faktury - odpowiedzialność podatkowa i karnoskarbowa

Fiskus zablokuje konta firm wyłudzających podatki

Terminy wystawiania faktur

Niebezpieczny wymóg „należytej staranności" w VAT

Nowa broń fiskusa do zwalczania pustych faktur i handlu kosztami