Kodeks pracy jasno rozróżnia umowę o pracę na czas nieokreślony, od umowy o pracę na czas określony. Generalnie, umowy bezterminowe przewidziane są dla pracowników stałych, którzy mają współpracować z danym przedsiębiorcą dłużej, czy nawet na zawsze. Takich pracowników z założenia się docenia i kodeks wprowadza dla nich specjalne prawa oraz ochronę. Ustawodawca zauważył jednak tendencję do zastępowania umów na czas nieokreślony, umowami terminowymi – po to właśnie by ograniczać prawa pracowników. Odpowiedzią między innymi na takie nieetyczne działania pracodawców, była reforma prawa pracy wprowadzona w Polsce w 2016 roku. Zmieniła ona między innymi zasady dotyczące okresów wypowiedzenia oraz urlopów umów na czas określony.
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy przyjęła w połowie marca 2018 r. projekt nowego Kodeksu pracy oraz Kodeksu zbiorowego prawa pracy. Komisja zaproponowała duże zmiany, które dotkną zarówno pracowników jak i pracodawców. Propozycje zakładają m.in. likwidację tzw. śmieciówek, tj. zatrudniania na umowach cywilnoprawnych, powstanie mini formy telepracy, czyli pracy z domu,. Pełny wymiar urlopu (26 dni w roku) ma przysługiwać wszystkim, bez względu na staż pracy. Nie są to jednak ostateczne projekty, bo Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada, że zgłosi do nich swoje uwagi i ew. nowe pomysły.
Pracodawcy nie stronią dziś od wykorzystywania wizerunku swoich pracowników. Trudno się temu dziwić, tym bardziej że – słusznie zresztą – twierdzi się, że pracownicy są najważniejszym zasobem organizacji. Wizerunek pracowników pomaga wpłynąć na pozytywną ocenę firmy, niestety często zdarza się, że takie działania odbywają się bez porozumienia z pracownikiem, a przynajmniej bez uzyskania jego wyraźnej zgody na taką formę przetwarzania danych osobowych.
Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że pracodawcy zatrudniający pracowników w ramach umowy o pracę mają obowiązek umożliwić pracownikowi wykorzystanie czasu na wypoczynek, bez obowiązku świadczenia pracy, jednocześnie wypłacając mu odpowiednią pensję. Sprawa prawidłowego obliczenia podstawy wymiaru urlopu oraz należnego wynagrodzenia komplikuje się jednak w przypadku pracowników niepełnoetatowych.
Obowiązek wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop pojawia się z dniem rozwiązania (wygaśnięcia) stosunku pracy. Wynika to z art. 455 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy. Pracodawca, nie chcąc narażać się na dodatkowe koszty, powinien szczególnie pilnować, aby pracownik, z którym się rozstaje, w ostatnim dniu zatrudnienia otrzymał wypłatę ekwiwalentu w związku z niewykorzystanym urlopem.
Pracownik pracujący w 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym w podstawowym systemie czasu pracy, który będąc w zagranicznej podróży służbowej w państwie, gdzie 1 i 11 listopada nie są dniami wolnymi od pracy pracował w te dni, powinien otrzymać za pracę w te dni dodatkowe dni wolne. Jeżeli nie otrzyma dni wolnych, będzie mu przysługiwać, oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatek 100% za każdą godzinę pracy w święto.
Pracownik, który otrzymał lub złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę, bardzo często zostaje zwolniony przez pracodawcę z obowiązku jej świadczenia do czasu rozwiązania umowy o pracę. Ta praktyka, nierzadko wygodna dla przedsiębiorców, którzy chcą odsunąć pracownika od pewnych obowiązków, bywa bardzo kosztowna. Alternatywą jest powierzenie pracownikowi wykonywania innych zadań w okresie wypowiedzenia. Przesłanki stosowania tej instytucji określa art. 42 § 4 Kodeksu Pracy.
Co do zasady pracownikom przysługuje albo 20 dni, albo 26 dni urlopu wypoczynkowego w trakcie roku. 20 dni urlopu mają pracownicy, których staż pracy wynosi mniej niż 10 lat, a 26 dni ci, którzy mają przynajmniej 10 lat stażu pracy. trzeba wiedzieć, że do stażu pracy, oprócz okresów zatrudnienia na umowie o pracę (także za granicą), zalicza się również i lata nauki.
