Odwrotne obciążenie VAT (reverse charge), Objaśnienia podatkowe

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Ministerstwo Finansów informuje, że odwrotne obciążenie VAT będzie stosowane do giełdowych transakcji dotyczących gazu, energii i uprawnień do emisji CO2. Nowe przepisy w tym zakresie mają charakter przepisów epizodycznych i będą obowiązywać od 1 kwietnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r.

Opublikowany 13 lipca 2022 r. projekt objaśnień do przepisów o grupach VAT, które prawdopodobnie wejdą w życie 1 stycznia 2023 r. rozwiewa tylko niektóre wątpliwości w tym obszarze, wiele problemów zostaje nierozwiązanych. Może to zniechęcić podatników do wyboru takiego sposobu rozliczania VAT, a szkoda, bo wielu z nich mogłoby na tym skorzystać.

Ministerstwo Finansów przygotowało praktyczny przewodnik (w formie objaśnień podatkowych) ułatwiający skorzystanie z preferencyjnego rozwiązania, jakim jest fundusz na cele inwestycyjne. Chodzi o nowy model podatkowego rozliczania wydatków na cele inwestycyjne, poprzez zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodu jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji. Skorzystanie z funduszu na cele inwestycyjne jest możliwe od 1 stycznia 2021 r. Jednak od 2022 roku, dzięki rozwiązaniom zawartym w podatkowym pakiecie Polskiego Ładu, preferencja ta stanie się jeszcze szerzej dostępna. Zniesiony zostanie obowiązujący w 2021 r. limit przychodowy (100 mln zł rocznie). Z rozwiązania będą mogły skorzystać, obok spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, również spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne, proste spółki akcyjne i spółdzielnie.

VAT e-commerce – objaśnienia podatkowe. Ministerstwo Finansów przygotowało praktyczny przewodnik (objaśnienia podatkowe) po głównych rozwiązaniach pakietu VAT e-commerce. To aż 66 praktycznych przykładów jak działa pakiet. Na prośbę przedsiębiorców objaśnienia odnoszą się szerzej do kwestii fakturowania i obowiązków ewidencyjnych. Objaśnienia podatkowe mają moc wiążącą dla administracji skarbowej.

Wirtualna kasa fiskalna. Ministerstwo Finansów przygotowało objaśnienia podatkowe dotyczące zasad przyznawania ulgi na zakup kas wirtualnych. Dzięki nim i zawartym w nich przykładom, realizacja ulgi na zakup kas wirtualnych stanie się prostsza. Podatnicy zyskają dodatkowo pewność prawa w zakresie ewidencji na kasie rejestrującej sprzedaży, za którą płatność nastąpiła za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Objaśnienia podatkowe wydano na wniosek przedsiębiorców i Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Interpretacja przepisów jest wiążąca dla administracji skarbowej.

Polska rezydencja podatkowa. Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe z 29 kwietnia 2021 r. dotyczące zasad ustalania rezydencji podatkowej oraz zakresu obowiązku osoby fizycznej w Polsce. Zdaniem ekspertów PwC te objaśnienia mogą być postrzegane jako zapowiedź szczególnego zainteresowania władz podatkowych rezydencją osób fizycznych, które utraciły lub utracą rezydencję podatkową w Polsce.

Przepisy ustawy o VAT od 2017 r. obligowały podatników do rozliczania kwot VAT należnego i VAT naliczonego z tytułu WNT w odrębnych okresach rozliczeniowych (w tzw. „szyku rozstawnym”), w przypadku gdy transakcja nie została rozliczona przed upływem 3 miesięcy po upływie miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Po ponad czterech latach stosowania niekorzystnych przepisów, zapadł długo wyczekiwany wyrok TSUE (z 18 marca 2021 r. sygn. akt C-895/19), w którym stwierdzono, że wymogi prawa krajowego w tym zakresie są niezgodne z przepisami prawa unijnego. Co szczególnie istotne, orzeczenie europejskiego Trybunału otworzyło podatnikom drogę do składania wniosków o nadpłatę i odzyskanie nienależnie zapłaconych odsetek.

Korekta cen transferowych. Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe z 31 marca 2021 r. w zakresie cen transferowych, dotyczące korekty cen transferowych w rozumieniu art. 11e ustawy o CIT (art. 23q ustawy o PIT), w odniesieniu do przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2019 r.

Stawka VAT na odśnieżanie i utrzymanie dróg. Usługi świadczone przy kontraktach kompleksowego utrzymania dróg publicznych (gdy świadczona jest jedna kompleksowa usługa utrzymania drogi), opodatkowane są podstawową stawką VAT – obecnie 23%. Jednak zdaniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej usługi, które są świadczone w ramach pozostałych (niekompleksowych) kontraktów drogowych mogą być opodatkowane wg preferencyjnej stawki VAT 8% – jeśli są wymienione w załączniku nr 3 do ustawy o VAT. Przykładowo, w zakresie kontraktów drogowych, stawką w wysokości 8% mogą być opodatkowane takie usługi jak: usługi zamiatania śmieci i usuwania śniegu (klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu PKWiU 81.29.12.0) czy usługi związane z zagospodarowaniem terenów zieleni (PKWiU 81.30). Jakie są rodzaje kontraktów drogowych? Jakie stawki VAT są właściwe dla usług utrzymania dróg?

Minister Finansów wydał 21 lipca 2020 r. objaśnienia podatkowe dotyczące zwolnienia z podatku od spadków i darowizn - darowizn otrzymanych na przeciwdziałanie COVID-19 oraz wsparcie oświaty.

W dniu 23 grudnia 2019 roku Ministerstwo Finansów [dalej jako: MF] opublikowało objaśnienia podatkowe w sprawie mechanizmu podzielonej płatności. Przedstawiamy najważniejsze tezy tych objaśnień.

W dniu 17 lipca 2019 r. odbyło się posiedzenie sejmowej Komisji Finansów Publicznych w sprawie zmian w ustawie o podatku od towarów i usług w zakresie wprowadzenia obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności (MPP), który od 1 listopada 2019 r. zastąpi obowiązujący obecnie mechanizm odwrotnego obciążenia. Tym samym procedura odwrotnego obciążenia przestanie funkcjonować.

Jaki wpływ na wzrost dochodów z VAT miały odwrotne obciążenie, solidarna odpowiedzialność i jednolity plik kontrolny – ocenia profesor Witold Modzelewski.

Sejmowa komisja śledcza do spraw podatku VAT przyjęła raport końcowy ze swych prac. Wskazuje on na rozszczelnienie systemu podatkowego w latach 2007-2015.

Fiskus wydał interpretację podatkową w bardzo aktualnej obecnie sprawie, czyli w zakresie rozliczenia odwrotnego obciążenia w przypadku projektów dotyczących Odnawialnych Źródeł Energii (OZE), takich jak montaż instalacji fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych, pomp ciepła. Warto się z nią zapoznać, gdyż gminy mają wątpliwości w zakresie prawa do odliczenia czy też obowiązku opodatkowania dotacji.

Polski system podzielonej płatności jest obecnie najnowocześniejszym systemem w Europie - mówi w wywiadzie dla infor.pl Zbigniew Makowski, zastępca dyrektora Departamentu Podatku od Towarów i Usług w Ministerstwie Finansów. Od 1 listopada 2019 r. wchodzą w życie przepisy wprowadzające do niektórych branż obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności w miejsce odwrotnego obciążenia i (częściowo) odpowiedzialności podatkowej nabywcy.

Dotychczas stosowanie mechanizmu podzielonej płatności (split payment) przez podatników było dobrowolne. Natomiast już od września 2019 roku ustawodawca wprowadza zmiany w tym zakresie. Split payment stanie się obowiązkowy dla niektórych podatników. Czy zastąpi odwrotne obciążenie?

Rząd przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, który zakłada wprowadzenie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności (split payment) w niektórych branżach. Ustawa ma wejść w życie 1 września 2019 r.

Podatnicy skarżą się, że organy podatkowe różnie interpretują przepisy dot. objaśnień podatkowych przez co ochrona, jaką miały dawać te objaśnienia podatnikom jest wątpliwa. Minister Finansów wyjaśnia, że objaśnienia podatkowe dają podatnikowi - na zasadzie nieszkodzenia (artykuły 14k-14n Ordynacji podatkowej) - taką samą ochronę jak interpretacja ogólna. Objaśnienia podatkowe chronią podatnika jeżeli podatnik zastosował się do nich w stanie faktycznym określonym w objaśnieniach i w zgodzie z poglądem wyrażonym przez Ministra Finansów.

Ustawodawca uzyskał zgodę Komisji Europejskiej na wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności w VAT jako obowiązkowego. Obowiązkowy split payment obejmie branże, które są szczególnie narażone na nadużycia w VAT. Nowe regulacje mają wejść w życie od stycznia 2020 r.

Resort finansów, ogłaszając wzór informacji MDR-3, która służy ujawnieniu faktu stosowania przez podatnika schematów podatkowych, a zwłaszcza zaraportowania korzyści, które ów schemat mu daje, zrobił gigantycznego psikusa potężnemu lobby biznesowo-doradczo-medialnemu, które od lat zdominowało tzw. narrację w podatku od towarów i usług. W jaki sposób?

Przed komisją śledczą do spraw wyłudzeń VAT-u i akcyzy zgodnym chórem lobbyści (nieukrywający swojej roli), jak i kryptolobbyści, którzy swego czasu byli wysokimi i trochę niższymi funkcjonariuszami publicznymi, bronią tzw. odwrotnego obciążenia w podatku od towarów i usług. Wciskają posłom kit, że ten przywilej „uszczelnia VAT”, mimo że bezspornie przyczynił się do spadku dochodów budżetowych, co potwierdzają wszystkie dane (krajowe i międzynarodowe).

Likwidacja „odwrotnego obciążenia” i wprowadzenie obowiązkowej podzielonej płatności może w 2019 roku zwiększyć dochody z VAT-u nawet do 190 mld zł – pisze profesor Witold Modzelewski.

Zmiana klasyfikacji PKWiU na CN oznacza rozszerzenie zakresu odwrotnego obciążenia i solidarnej odpowiedzialności w VAT. Wszystkie odpady złomu i surowców wtórnych będą objęte odwrotnym obciążeniem, a wszystkie artykuły z żeliwa lub stali solidarną odpowiedzialnością.