Spadki i darowizny

Rodzeństwo przyrodnie jest zaliczane do tych samych grup podatkowych w podatku od spadków i darowizn (grupa I i tzw. grupa "zerowa") co rodzeństwo rodzone. Co za tym idzie, darowizna od rodzeństwa przyrodniego może być wolna od podatku, jeżeli zostaną spełnione wymogi określone w art. 4a ustawy ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Po śmierci najbliższych spadkobiercy powinni się liczyć z tym, że organy podatkowe o nich nie zapomną. Nie dotyczy to wyłącznie najczęstszego problemu, tj. braku złożenia oświadczenia o skorzystaniu ze zwolnienia grupy „zerowej” w podatku od spadków, ale też długów, jaki może zostawić spadkodawca. Dziedziczyć można bowiem równo tak zobowiązania, jak i majątek i wierzytelności. 23 maja 2016 r. NSA wydał w tym zakresie uchwałę (sygn. akt II FPS 6/15) – dalej: „Uchwała”, niestety niekorzystną dla podatników. Co ciekawe jednak, jeden z Sędziów NSA nie zgodził się z nią przedstawiając zdanie odrębne.

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-Z2 składają osoby, które otrzymały spadek lub darowiznę od osoby z kręgu najbliższej rodziny. Złożenie wypełnionego formularza SD-Z2 jest warunkiem zwolnienia z podatku od spadków i darowizn w takich sytuacjach. Aktualny wzór formularza SD-Z2 (wersja 6) obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.

Akty poświadczenia dziedziczenia, prawomocne postanowienia sądu o nabyciu spadku oraz europejskie poświadczenia spadkowe sporządzane przez notariuszy znajdą się w elektronicznym rejestrze spadkowym. Przepisy powołujące ten rejestr weszły w życie 8 września 2016 r.

Jeżeli spadkodawca powoła w testamencie spadkobiercę, to ma miejsce dziedziczenie testamentowe. Ten sposób dziedziczenia wyłącza dziedziczenie ustawowe. Żadne przepisy nie ograniczają kręgu osób, które można powołać do spadku. Spadkobiercą może być każda osoba fizyczna, powołana w testamencie, która żyje w chwili otwarcia spadku, czyli w momencie śmierci spadkodawcy. Wysokość opodatkowania i możliwość skorzystania z ulg podatkowych uzależniona jest nie tylko od przedmiotu i wartości spadku, ale także od osobistego stosunku spadkobiorcy do spadkodawcy.

Darowizny podlegają obowiązkowi zapłaty podatku przez obdarowanego – tak wynika z generalnej zasady zawartej w ustawie o podatku od spadku i darowizn. Jednak ustawodawca przewidział także zwolnienia. Jak zatem wygląda kwestia opodatkowania darowizn w najbliższej rodzinie?

Dokonanie przelewu pieniężnego na konto bankowe członka rodziny to nic innego jak przekazanie darowizny, od której co do zasady obdarowany ma obowiązek zapłacić podatek. Podatku od darowizny można jednak uniknąć pod warunkiem kontrolowania wysokości wręczanej darowizny w rodzinie jednorazowo czy cyklicznie.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Do Rejestru Spadkowego będą wpisywane Europejskie Poświadczenia Spadkowe (EPS) oraz wszelkie zmiany, uchylenia lub sprostowania takich poświadczeń. To najważniejsza zmiana wprowadzona do nowelizowanych przepisów, która ma obowiązywać od 8 września 2016 r., czyli z dniem rozpoczęcia funkcjonowania Rejestru Spadkowego.

Podatek od spadków i darowizn oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według wskazanej w ustawie o podatku od spadków i darowizn skali podatkowej. Skala podatku od spadków i darowizn wyróżnia trzy grupy podatkowe, a zatem wysokość podatku zależy od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Do celów podatkowych potwierdzeniem przekazania darowizny środków pieniężnych jest najczęściej przelanie tych środków na rachunek obradowanego. Jednak co w sytuacji, jeżeli podarowane zostały środki pieniężne, które zostały przelane na konto bankowe osoby trzeciej, np. jako zapłata za mieszkanie.

Przy dziedziczeniu zdarza się, że spadkobiorca wchodzi w posiadanie części nieruchomości. Następnie często dochodzi do porozumień, w ramach których np. poprzez wymianę udziałów właściciel części mieszkania czy domu wchodzi w posiadanie całości nieruchomości. Sprzedaż mieszkania, które częściowo zostało odziedziczone a częściowo nabyte, może podlegać opodatkowaniu, ale daninę należy zapłacić tylko od tej części, która została sprzedana przed upływem pięciu lat od chwili nabycia.

Od 1 stycznia 2016 r. obowiązują nowe wzory zaświadczeń wydawanych przez organy podatkowe, m.in. zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzającego stan zaległości (ZAS-W); zaświadczenie o wysokości zobowiązań spadkodawcy (ZAS-S); zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych zbywającego (ZAS-Z); zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika (ZAS-P); zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych rozwiązanej spółki cywilnej (ZAS-SC); zaświadczenie o wysokości zobowiązania podatkowego (zaległości podatkowych), kosztów upomnienia, kosztów egzekucyjnych zabezpieczonych hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym (ZAS-HZ). Zaświadczenia można doręczać w formie dokumentów elektronicznych.

Minister Finansów w drodze rozporządzenia określił nowy wzór zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-3 oraz załącznika do tego zeznania SD-3/A. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.

Na początku 2016 r. wejdzie w życie nowe rozporządzenie dotyczące pobierania przez płatników podatku od spadków i darowizn, określające sposób pobierania podatku przez płatników, zakres danych zawartych w deklaracji o wysokości pobranego i wpłaconego podatku oraz zasady przekazywania informacji w zakresie czynności dokonywanych w formie aktu notarialnego.

Wprowadzenie jako zasady dziedziczenia długów tylko do wysokości odziedziczonego majątku, a nie - jak dotąd - w całości, przewiduje nowelizacja, która 18 października br. weszła w życie. Chroni ona spadkobierców przed długami, których istnienia często nie byli świadomi.

W sytuacji gdy w spadku otrzymuje się nieruchomość będącą własnością zmarłego, spadkobiercy od odziedziczonego budynku, lokalu czy gruntu nie płacą podatku. Jak natomiast należy postąpić, jeżeli zmarły posiadał spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu i spadkobiercom należy się kwota równa wartości rynkowej lokalu? Tego nie wiedzą nawet niektóre spółdzielnie mieszkaniowe.

Niejednokrotnie prezent ślubny może stanowić darowiznę, która podlega opodatkowaniu podatkiem od spadku i darowizn. To, czy od otrzymanego prezentu nowożeńcy będą zobowiązani zapłacić podatek, zależy od dwóch czynników: jego wartość oraz tego, kto go wręczył.

Wprowadzenie do polskiego prawa wspólnego Europejskiego Poświadczenia Spadkowego (EPS), mającego ułatwić wykazywanie obywatelom z całej Unii Europejskiej praw do spadku, zakładają zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego, do którego w środę 22 lipca 2015 r. poprawkę przyjął Senat. 24 lipca 2015 r. Sejm zaakceptował tę poprawkę.

W posiadanie spadku podatnik wchodzi z dniem śmierci zmarłego. A zatem nabycie mieszkania w drodze spadku następuje z chwilą otwarcia spadku, a nie w momencie wydania orzeczenia sądowego. Oznacza to, że przedłużające się postępowanie spadkowe nie musi ograniczać spadkobierców w kwestii ewentualnej sprzedaży nabytej nieruchomości.

W świetle przepisów podatkowych prezent ślubny może stanowić darowiznę, podlegającą opodatkowaniu. To, czy podatek zostanie naliczony zależy od wartości otrzymanego prezentu oraz stopnia pokrewieństwa nowożeńców z darczyńcami. Czy można uniknąć podatków od upominków? Jakie prezenty i od kogo podlegają opodatkowaniu?

Po dość długiej procedurze legislacyjnej w dniu 15 maja 2015 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw. Przynosi ona m.in. ważne zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn, które mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2016 roku.

Za blisko pół roku wejdą w życie nowe zasady dziedziczenia długów: tylko do wysokości odziedziczonego majątku, a nie - jak do tej pory - w całości. Bronisław Komorowski podpisał 1 kwietnia br. nowelizację prawa cywilnego, która wprowadza te przepisy.

Senat poparł z poprawkami nowelę dotyczącą odpowiedzialności za długi spadkowe. Nowe przepisy zakładają, że dziedziczy się długi tylko do wysokości odziedziczonego majątku, a nie - jak do tej pory - w całości. Ustawa zawiera półroczne vacatio legis, co ma m.in. dać czas wierzycielom, w tym instytucjom finansowym i bankom, na przygotowanie się do zmiany.

Organ podatkowy uznał, że w przypadku darowizny, gdzie syn będzie darczyńcą pieniędzy z małżeńskiego majątku wspólnego, ojciec obdarowanym, a żona syna jedynie wyrazi zgodę na tą darowiznę (ale nie będzie stroną umowy) – cała darowana kwota może być objęta zwolnieniem podatkowym.

Ułatwienie spadkobiercom dostępu do rachunków bankowych osób zmarłych - taki jest cel projektu nowelizacji Prawa bankowego, ustawy o SKOK i ustawy o ewidencji ludności, który przygotowali senatorowie PO.

Potwierdzenie przez podatnika, ustalonego uprzednio przez organ w trakcie postępowania kontrolnego, faktu otrzymania przez niego darowizny nie może skutkować nałożeniem przez urząd skarbowy 20-procentowej sankcyjnej daniny.

Zdaniem organów podatkowych dla zastosowania zwolnienia określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli wykonanie zapisu zostało dokonane przez zawarcie umowy przenoszącej własność nieruchomości w formie aktu notarialnego, nie jest wymagane złożenie formularza SD-Z2 do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Rodzice, będący też wspólnikami spółki jawnej chcą dokonać darowizny samochodu stanowiącego własność tej spółki na rzecz swojego dziecka. Czy taka darowizna będzie korzystała ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Podatek od spadków i darowizn zawiera dość niebezpieczną dla podatników zasadę odnawiania obowiązku podatkowego. Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że nie ma odnowienia obowiązku podatkowego na skutek powołania się na fakt nabycia przed organem podatkowym w przypadku spadków przyjętych przed 2007 rokiem.

Choć prezenty to darowizny, to jednak podatek od spadków i darowizn nie obejmuje drobniejszych podarunków. Także w przypadku droższych prezentów, np. nieruchomości czy samochodu podatku tego można nie płacić, o ile otrzymaliśmy je od bliskiej rodziny - w tym przypadku trzeba jednak poinformować o tym fiskusa. Natomiast opodatkowanie prezentu od pracodawcy zależy od tego, w jakiej formie został przekazany.

1 września 2014 r. wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Finansów z 2 lipca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn. Rozporządzenie to wprowadza nowe wzory zeznania SD-3 i informacji SD-3/A.

Formularz SD-Z2, czyli wzór zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych zostanie dostosowany do niedawnej nowelizacji ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw.

Co do zasady otrzymanie darowizny lub nabycie spadku wiąże się z obowiązkiem podatkowym w podatku od spadków i darowizn. Jednak istnieje szereg zwolnień z tego podatku. Przedstawiamy aktualne wyjaśnienia ekspertów Ministerstwa Finansów w tym zakresie.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera przepisy dotyczące opodatkowania rzeczy i praw otrzymanych zarówno w drodze umowy i jak i dziedziczenia (a także m.in. zapisów i zachowku) - w tym również kwestię zwolnień od podatku (m.in. zupełnego zwolnienia dla najbliższej rodziny). Tekst ujednolicony, stan prawny na 27 października 2020 r.

Darowizny (bez względu na to, czy spisane w formie aktu notarialnego czy tylko faktycznie zrealizowane) objęte są, co do zasady, opodatkowaniem podatkiem spadków i darowizn.

Niedawno zmarł mój bliski przyjaciel. Okazało się, że w testamencie zapisał mi część swoich oszczędności, w tym pieniądze zgromadzone na funduszu inwestycyjnym. Czy w takiej sytuacji muszę zapłacić podatek?

Spadek opodatkowany w USA nabyty przez obywatela polskiego lub osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce podlega również opodatkowaniu w Polsce zgodnie z art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.