Tematy - Ustawa o VAT, Luka podatkowa w VAT

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Informujemy, że został opublikowany nowy tekst jednolity ustawy o podatku od towarów i usług (VAT). Dokument dostępny jest do wglądu w Dzienniku Ustaw. Zachęcamy do zapoznania się z aktualnymi przepisami.

Od 1 lipca 2023 r. wchodzi w życie największa część nowych przepisów wprowadzanych przez nowelizację ustawy o VAT z 26 maja 2023 r., zwanej pakietem SLIM VAT 3. Zmiana dot. sankcji w VAT weszła w życie już 6 czerwca br., a przepisy dot. HUB-u paragonowego będą obowiązywać od 15 września 2023 r.

SLIM VAT 3. Zgodnie z uzasadnieniem MF, celem proponowanych rozwiązań jest dalsze uproszczenie rozliczania przez podatników, podatku od towarów i usług.

Uproszczona procedura VAT, czyli możliwość niezapłacenia podatku w momencie importu towaru. Jakie warunki należy spełnić?

Ministerstwo Finansów poinformowało 9 grudnia 2022 r., że według krajowych szacunków luka VAT spadła w 2021 roku do 4,3 proc. z 10,4 proc. w 2020 roku. A według wyliczeń Komisji Europejskiej w 2020 r. luka VAT osiągnęła poziom 11,3 proc.

SLIM VAT 3. Pojawił się długo wyczekiwany projekt ustawy wprowadzającej uproszczenia w zakresie podatku VAT. Co nas czeka w VAT w 2023 roku?

Czy można wykreślić podatnika VAT z rejestru czynnych podatników VAT tylko na podstawie podejrzenia, że ów podatnik zamierza dokonać wyłudzeń skarbowych z wykorzystaniem banku? Okazuje się, że tak. Można tak zrobić (i to bez zawiadamiania tego podatnika) na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 5 ustawy o VAT. Problem wyjaśnia Jagoda Kondratowska-Muszyńska, doradca podatkowy w Kancelarii Prof. dr hab. Henryka Dzwonkowskiego.

W świetle przepisów o VAT, spółka cywilna jako jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej jest podatnikiem tego podatku. W praktyce od lat budzi wątpliwości kwestia czy na fakturach w nazwie spółki cywilnej powinny być ujęte imiona i nazwiska wspólników spółki cywilnej, czy wystarczy jej nazwa.

Ustawa o VAT zawiera „treść zasadniczą” oraz szereg załączników grupujących określone towary. Załącznik nr 8 do ustawy o VAT zawiera wykaz towarów, których dostawa jest opodatkowana stawką 0% VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT.

Ustawa o VAT zawiera „treść zasadniczą” oraz szereg załączników grupujących określone towary. Załącznik nr 7 do ustawy o VAT zawiera wykaz towarów zwolnionych z podatku na podstawie art. 74 ust. 1 pkt 17 ustawy.

Księgowanie faktury z Chin. Kiedy należy zaksięgować spóźnioną fakturę z Chin? Kiedy dokonać korekty VAT?

Czym jest nota korygująca, jakie informacje zawiera i kto może ją wystawić? Kiedy zamiast noty korygującej jest konieczna faktura korygująca? Kto musi zaakceptować notę korygującą?

Ustawa o VAT w wersji pdf do pobrania. Tekst ustawy na podstawie tekstu jednolitego Dz. U. z 2022 r. poz. 931.

Ustawa o VAT zawiera „treść zasadniczą” oraz szereg załączników grupujących określone towary. Załącznik nr 3 do ustawy o VAT zawiera wykaz towarów opodatkowanych stawką 8% (wcześniej 7%).

Slim VAT 3 wprowadza zmiany w systemie proporcji odliczania VAT w sprzedaży mieszanej. Znacząco zwiększona zostanie kwota, która pozwala na odliczenie 100% wysokości podatku naliczonego.

Zaprezentowana przez Ministerstwo Finansów w 2020 roku idea „SLIM VAT” doczekała się kolejnej odsłony. 8 sierpnia 2022 roku został opublikowany projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, tzw. SLIM VAT 3. Pakiet ten, tak jak poprzednie, ma na celu wprowadzenie kolejnych uproszczeń w zakresie rozliczenia VAT. Projekt ustawy zakłada również implementację wyroku TSUE z dnia 15 kwietnia 2021 roku w sprawie C-935/19 dotyczącego możliwości nakładania przez organy podatkowe 20 proc. sankcji VAT. Obecnie projekt trafił do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych. Konsultacje projektu potrwają do 26 sierpnia 2022 roku. Z kolei planowane wejście w życie nowych przepisów przewidziano na 1 stycznia 2023 roku.

Podatnik można odliczyć VAT z faktur sprzed rejestracji działalności. Jakie warunki należy spełnić, by odzyskać VAT?

W Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano 11 lipca 2022 r. założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten jest aktualnie przygotowywany w Ministerstwie Finansów i w III kwartale 2022 r. ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu. Nie jest więc wykluczone, że zmiany te wejdą w życie jeszcze w 2022 roku ale bardziej prawdopodobne jest, że stanie się to na początku 2023 roku. Jakie zmiany w VAT planuje resort finansów?

Fiskus zakwestionował odliczenie VAT od zakupu towarów i usług związanych z naprawą szkody powstałej z winy firmy podczas prowadzonych robót ziemnych, ponieważ uznał, że wydatki te nie są związane z przedmiotem działalności firmy. Spółka wygrała jednak w sądzie.

Szkoła jogi prowadzi stacjonarne zajęcia dla zapisanych osób stosując 8% stawkę VAT. W okresie letnim (wakacyjnym) planuje zorganizowanie wyjazdu z zajęciami jogi, gdzie zapewni uczestnikom również zakwaterowanie i wyżywienie. Czy taki zorganizowany wyjazd w celu uczestnictwa w zajęciach jogi również może korzystać z 8% stawki VAT?

Sankcje VAT w postaci dodatkowego zobowiązania. Częste zmiany prawa podatkowego powodują problemy w aktualizacji systemów do raportowania. Mimo to fiskus jest bezlitosny, jeżeli chodzi o egzekwowanie przepisów podatkowych i nakładanie dodatkowych sankcji VAT, nawet jeżeli błąd wynikał z niezamierzonych błędów systemowych. Na szczęście sądy stają tutaj po stronie przedsiębiorców.

Komisja Europejska (KE) zgodziła się na przedłużenie stosowania w Polsce obowiązkowego modelu split payment (MPP - mechanizm podzielonej płatności) do 28 lutego 2025 r. Split payment to skuteczne narzędzie uszczelniania VAT, które zapewnia też bezpieczeństwo dla podatnika i transakcji. Od 1 marca 2022 r. nie zmieniają się krajowe przepisy dotyczące obligatoryjnego MPP i firmy dalej będą miały obowiązek stosowania tego mechanizmu na dotychczasowych zasadach.

Ministerstwo Finansów szykuje kolejny pakiet zmian w VAT pod nazwą SLIM VAT 3. Będzie to ponad 20 nowych rozwiązań, które (w założeniu) mają ułatwić rozliczanie podatku VAT. Pakiet SLIM VAT 3 ma zrealizować wiele postulatów zgłaszanych Ministerstwu Finansów przez przedsiębiorców. Przynosi im m.in. prostsze fakturowanie, zmniejszenie formalności oraz poprawę płynności finansowej firm. Prekonsultacje SLIM VAT 3 zostały przedłużone do 23 lutego 2022 r.

Bonusy ilościowe - rozliczenie VAT. Jak prawidłowo ujmować w deklaracji VAT bonusy za ilość?

Solidarna odpowiedzialność VAT. Nabywanie towarów od kontrahentów ma swoje konsekwencje podatkowe. W większości przypadków przedsiębiorcy dokonują w takiej sytuacji odliczenia podatku VAT na podstawie otrzymanych faktur. Ustawa o VAT przewiduje jednak tzw. solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe kontrahenta w określonych przypadkach. Dodatkowo coraz bardziej popularny staje się nurt należytej staranności, który – co warto zaznaczyć na wstępie – nie doczekał się jeszcze ustawowej definicji. Te dwie instytucje są kluczowe, jeżeli chodzi o odpowiedzialność podatkową nabywcy towarów na tle ustawy o VAT.

Obowiązek podatkowy w VAT. Zasady powstawania obowiązku podatkowego w VAT determinują okres opodatkowania danego świadczenia. Przepisy ustawy o VAT przewidują zasadę ogólną, ale także szereg wyjątków zmieniających zasadniczo terminy wykazania transakcji w deklaracji VAT. Poniżej przedstawione zostały zasady ogólne oraz wybrane tematy wyjątkowego powstawania obowiązku podatkowego.

E-faktury - zmiany od 2022 roku. 18 listopada w Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa wprowadzająca Krajowy System e-Faktur (KSeF). W 2022 r. korzystanie z e-faktury będzie fakultatywne. Od 2023 r. użycie e-faktury ma się stać obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT. Będzie to wymagać uprzedniej zgody organów UE. Ustawa zawiera również przepisy dotyczące zmian w fakturowaniu, stanowiące część pakietu SLIM VAT 2.

Jedną ze zmian proponowanych w ramach Polskiego Ładu jest wprowadzenie opcji opodatkowania transakcji finansowych. Zgodnie z planowanymi zmianami, od 1 stycznia 2022 r. podatnicy będą mogli wybrać opodatkowanie usług finansowych świadczonych na rzecz podatników VAT, ale tylko w transakcjach B2B. Świadczenie usług finansowych, do których zastosowanie mają dotychczasowe przepisy o zwolnieniach z VAT (wskazane w art. 43 ust. 1 ustawy VAT) na rzecz konsumentów (B2C), dalej będą objęte „obowiązkowym” zwolnieniem.

Zwolnienie z VAT. Ustawodawca przygotował nowelizację ustawy o VAT, której celem jest wpisanie do przepisów zwolnień dotyczących dostaw na rzecz sił zbrojnych państw członkowskich NATO. Nowe regulacje mają wejść w życie 1 lipca 2022 r.

Grupa VAT. W ramach Polskiego Ładu, mającego przynieść szereg istotnych zmian w gospodarce, przede wszystkim dla przedsiębiorców, przewidziana jest zmiana w ustawie o VAT dotycząca wprowadzenia grup VAT. Na stronie Rządowego Centrum Legislacji znaleźć można projekt z dnia 26 lipca 2021 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

Mały podatnik VAT. W 2022 roku małym podatnikiem w rozumieniu ustawy o VAT będzie podatnik u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w 2021 r. kwoty 5 513 000 zł. W przypadku podatników prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, agentów limit wynosi 207 000 zł.

Luka w VAT. W perspektywie 2-3 lat chcemy obniżyć lukę VAT do poziomu, jaki jest we Francji, czyli ok. 5 proc. - powiedział 5 października 2021 r. wiceminister finansów Jan Sarnowski. Dodał, że dziś wynosi ona ok. 8,5 proc.

JPK a luka VAT. Rozwiązaniem, które było kluczowe dla ograniczenia fraudów vatowskich było wprowadzenie Jednolitego Pliku Kontrolnego - uważa Cezary Kaźmierczak, prezes Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.

Luka VAT. Podmioty wyłudzające VAT są na uprzywilejowanej pozycji finansowej. Unikając płacenia podatku mają możliwości dumpingu cenowego, a co za tym idzie zwiększają swoją siłę przetargową. Tym samym uczciwi przedsiębiorcy i firmy są wypychane z rynku przez podmioty nieuczciwe.

Zwalczanie luki VAT przyczynia się do tego, że rząd może o 80 mld zł zwiększyć prognozę dochodów na rok 2021 – powiedział wiceminister finansów Piotr Patkowski podczas konferencji „Uczciwy VAT, zysk dla wszystkich”.

Skuteczne działania legislacyjne państw członkowskich mające na celu wyeliminowanie oszustw podatkowych okazują się być (w świetle orzecznictwa TSUE) sprzeczne z prawem wspólnotowym – pisze profesor Witold Modzelewski. Najlepszym tego przykładem jest wyrok z 9 września 2021 r., który na podstawie jakiś mętnych wywodów uzasadnia pogląd, że wprowadzenie w Polsce w 2016 roku granicznej płatności podatnika z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w celu eliminacji oszustw na rynku paliwowym, jest sprzeczny z prawem unijnym.

Ulga na złe długi. W ramach pakietu SLIM VAT 2 ustawodawca wprowadza zmiany dotyczące warunków korzystania z ulgi na złe długi. Wydłużeniu ulegnie również termin na skorzystanie z ulgi. Jakie dokładnie zmiany pojawią się w ustawie o VAT od 1 października 2021 r.?

SLIM VAT 2. Przygotowany przez resort finansów pakiet SLIM VAT 2 został 19 sierpnia 2021 r. podpisany przez Prezydenta. To kilkanaście zmian ułatwiających rozliczanie VAT. Nowe przepisy ułatwią m. in. wykonywanie prawa do odliczenia podatku naliczonego, wydłużają termin na stosowanie ulgi na złe długi, czy poprawiają płynność finansową firm stosujących MPP. Większość nowych przepisów zacznie obowiązywać od 1 października 2021 r.

SLIM VAT 2 zawiera rozwiązanie, które umożliwi podatnikowi rozliczającemu podatek z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej dokonania korekty deklaracji, w sytuacji gdyby w pierwotnej deklaracji nie rozliczył w prawidłowej wysokości podatku.

Polski Ład - gospodarka. Propozycje zaprezentowane przez koalicję rządzącą w ramach tzw. Polskiego Ładu w krótkim horyzoncie będą miały pozytywny wpływ na gospodarkę, ale nie rozwiążą wielu strukturalnych problemów – ocenia wiceprezes, dyrektor naukowy ds. polityki fiskalnej CASE, Grzegorz Poniatowski. Jego zdaniem, jeżeli wszystkie proponowane zmiany zostaną wdrożone, konsolidacja fiskalna od 2023 r. jest mało prawdopodobna.

Rozliczenia PIT. W ciągu ostatnich pięciu lat liczba elektronicznie złożonych PIT-ów wzrosła z 5 mln do 20 mln. W tym roku tylko 1 mln 200 tys. deklaracji zostało złożonych na papierze - poinformował wiceminister finansów Jan Sarnowski.

Wiele osób dokonując sprzedaży działek budowlanych stoi przed pytaniem, czy tak transakcja zobliguję je do naliczenia podatku VAT, a tym samym sprzedawca zostanie uznany jako podatnik w myśl ustawy o podatku od towarów i usług. Żeby odpowiedzieć na to pytania, należy w pierwszej kolejności prześledzić zapisy ustawy, definiujące czynności związane z procesem sprzedaży.

Zwalczanie luki VAT. Dane pokazują, że luka VAT w Polsce sukcesywnie się zmniejsza, ale w walce o uszczelnianie systemu nierzadko rykoszetem dostaje też uczciwy biznes. Jedną z głośnych medialnie spraw jest przypadek gliwickiej spółki Marketing, której urząd skarbowy od dwóch lat wstrzymuje zwrot podatku VAT na kwotę blisko 17 mln zł, choć kolejne postępowania nie wykazały żadnych nieprawidłowości. W efekcie firma zaczęła mieć problemy z płynnością finansową i musiała wstrzymać działalność, a w tej chwili jest już na skraju bankructwa. Podobne sprawy dość często trafiają do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Luka w VAT. Prognozy Komisji Europejskiej i Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych pokazują, że mimo pandemii w zeszłym roku w Polsce nastąpił spadek luki VAT - powiedział w środę 14 kwietnia 2021 r. w Sejmie wiceminister finansów Sebastian Skuza.

Samofakturowanie to jedna z możliwości dokumentowania sprzedaży towarów i usług. Na czym polega i kto może stosować? Jak wystawiać korektę i duplikat faktury w procesie samofakturowania? Jak numerować faktury? Jak uwzględniać w JPK_VAT?

Stawka VAT - suplement diety. Suplement diety jako towar klasyfikowany do pozycji 2106 Nomenklatury scalonej (CN) i nie objęty wyłączeniem, o którym mowa w treści poz. 5 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 8%.

Kasy fiskalne online. Do stosowania kas fiskalnych online od 1 lipca 2021 r. zobowiązani są lekarze i lekarze dentyści (osoby fizyczne). Jak fiskus interpretuje działalność leczniczą lekarzy? Jak wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o podmioty lecznicze?

Luka VAT. Wszystko wskazuje na to, że tzw. luka vatowska nie wzrosła w ubiegłym roku, mimo pandemicznego kryzysu. Mogła nawet nieznacznie spaść - pisze "Dziennik Gazeta Prawna".

Rolnik ryczałtowy. Przepisy określają szczególną procedurę rozliczania VAT dotyczącą rolników ryczałtowych, której istotą jest zwolnienie z podatku dokonywanych przez nich czynności dostaw produktów rolnych lub świadczenia usług rolniczych. Od 1 stycznia 2021 r. obowiązują nieco zmienione przepisy w tym zakresie.

Ustawa o VAT, Luka podatkowa w VAT

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Nowy tekst jednolity ustawy o VAT

SLIM VAT 3 - przegląd zmian. Co się zmieni w VAT od 1 lipca i od 15 września 2023 r.?

SLIM VAT 3 od 1 kwietnia 2023. Najważniejsze założenia

Procedura uproszczona VAT w imporcie. Jakie warunki?

Luka VAT w Polsce - ile wynosi

SLIM VAT 3 - co się zmieni?

Wykreślenie podatnika z rejestru czynnych podatników VAT na podstawie podejrzenia wyłudzeń skarbowych

Jaka nazwa spółki cywilnej na fakturach VAT? Z nazwiskami wspólników, czy bez?

Załącznik nr 8 do ustawy VAT

Załącznik nr 7 do ustawy VAT

Jak zaksięgować opóźnioną fakturę z Chin

Nota korygująca – czym jest, kto może wystawić, jakie błędy na fakturze może poprawić

Ustawa o VAT [pdf]

Załącznik nr 3 do ustawy VAT

Slim VAT 3 a sprzedaż mieszana - co się zmieni?

SLIM VAT 3 i sankcja 20% VAT - zmiany w VAT od 2023 roku

Odliczenie VAT z faktur sprzed rejestracji

Zmiany w VAT na przełomie 2022 i 2023 roku - założenia nowelizacji ustawy o VAT

Odliczanie VAT. Wydatek nie zawsze musi mieć bezpośredni związek z działalnością opodatkowaną

Jaka stawka VAT na wakacyjną szkołę jogi z zakwaterowaniem i wyżywieniem

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe VAT

Obowiązkowy split payment w Polsce przedłużony do 2025 roku

SLIM VAT 3 - Ministerstwo Finansów rozpoczęło prekonsultacje

Bonusy ilościowe - jak rozliczać w VAT?

Odpowiedzialność nabywcy na tle ustawy o VAT

Zasady ogólne powstawania obowiązku podatkowego w VAT

E-faktury - zmiany od 2022 roku

Nowy ład a zmiany w usługach finansowych w VAT

Dostawy dla sił zbrojnych NATO zwolnione z VAT

Zmiany w ustawie o VAT - wprowadzenie grup VAT

Mały podatnik VAT - limity na 2022 rok

Rząd chce zmniejszyć lukę w VAT do 5% za 2-3 lata

JPK ograniczyło nieuczciwą konkurencję

Luka VAT niszczyła całe branże

Efekty zwalczania luki VAT

Orzecznictwo TSUE chroni oszustwa podatkowe w VAT

Ulga na złe długi - zmiany od 1 października 2021 r.

SLIM VAT 2. Co się zmieni i od kiedy?

SLIM VAT 2. Korekta deklaracji importowej

Polski Ład - jak wpłynie na inflację, finanse publiczne, lukę w VAT?

Liczba elektronicznych PIT-ów wzrosła do 20 mln

Uznanie sprzedawcy działek budowlanych jako podatnika VAT

Zwalczanie luki VAT a uczciwi podatnicy

Mniejsza luka w VAT w 2020 roku?

Samofakturowanie – co warto wiedzieć?

Jaka stawka VAT na suplementy diety?

Kasy fiskalne online dla lekarzy i lekarzy dentystów

Luka VAT. Koronawirus nie rozszczelnił poboru VAT

Rolnik ryczałtowy - zasady rozliczania VAT