Koronawirus, Kara umowna

W minionym tygodniu głos zabrali decydenci z poszczególnych krajów, ponieważ środki mające powstrzymać rozwój pandemii mogą kosztować od 0,7 do -3,0 punktu procentowego wzrostu PKB zależnie od kraju i stopnia wyłączeń w jego funkcjonowaniu. Obok działań mających zahamować rozprzestrzenianie się wirusa i zwiększyć wydolność krajowych systemów ochrony zdrowia, ogłoszone zostały – lub zostaną – środki z zakresu polityki fiskalnej i pieniężnej, począwszy od Włoch, przez Wielką Brytanię i Niemcy, a także przez Europejski Bank Centralny (EBC), które będą stanowić próbę złagodzenia istotnego spadku gospodarczego, jaki jest prawdopodobny w pierwszej połowie 2020 roku. Należy jednak podkreślić, że tego rodzaju działania będą jedynie wsparciem dla bilansów firm, narzędziem zmniejszającym negatywne skutki pandemii, mając zapobiegać rozwojowi poważnego kryzysu finansowego i/lub gwałtownemu wzrostowi liczby upadłości firm oraz bezrobocia. W tabeli nr 1 podsumowano dotychczasowe działania podjęte w odpowiedzi na pandemię koronowirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19.

Od 15 do 24 marca 2020 r. przywrócona zostaje tymczasowo kontrola graniczna osób przekraczających granicę państwową Polski będącą granicą wewnętrzną UE. Przywrócenie kontroli dotyczy jedynie osób. Nie ogranicza obrotu towarowego w ramach unii celnej. Ponadto Od 15 marca 2020 r. na mocy Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zawieszony lub ograniczony jest ruch graniczny na części przejść z Rosją, Białorusią i Ukrainą. Krajowa Administracja Skarbowa prosi przewoźników transportowych, aby w celu przekroczenia granic z tymi państwami, kierowali się na przejścia graniczne na których jest dozwolony towarowy ruch graniczny.

W piątek samorząd doradców podatkowych powołał specjalny zespół, który ma pomóc rządowi w pracach nad specustawą wprowadzającą pakiet osłonowy dla przedsiębiorców. Chodzi m.in. o przesunięcie terminów podatkowych, zaniechanie poboru niektórych podatków oraz rezygnację z kar dla biznesu, który może mieć problemy z terminowym rozliczeniem podatków, ze względu na trudną sytuację w kraju. Prace są na finiszu – w poniedziałek rekomendacje doradców podatkowych, w formie raportu, zostaną przekazane do Ministerstwa Finansów, z którym Krajowa Rada Doradców Podatkowych nawiązała współpracę.

Uważamy, że potrzebne jest podejście systemowe, polegające na przesunięciu terminów dla wszystkich podatników. Niestety nie możemy podać konkretnej daty przesunięcia tych terminów, ponieważ nie wiemy jak długo utrzyma się paraliż związany z koronawirusem. Dlatego zaproponowaliśmy, aby terminy te zostały przesunięte na 30 dzień od dnia otwarcia żłobków, przedszkoli i szkół - powiedział prof. Stanisław Hońko, wiceprezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce w wywiadzie dla Infor.pl.

W związku z epidemią koronawirusa, samorząd doradców podatkowych zaapelował do Ministra Finansów oraz Minister Rozwoju o przesunięcie terminów podatkowych, odstąpienie od wymierzania kar za ich niedochowanie oraz szybkie przyjęcie specustawy, łagodzącej negatywne skutki zaistniałej sytuacji kryzysowej.

W związku z koronawirusem należy rozważyć przesunięcie obowiązków związanych z wyliczeniem podatków, składek ZUS, sprawozdań GUS i wielu, wielu innych – zauważa Michał Kura, Wiceprezes Zarządu Banku Zrzeszonego w Banku Polskiej Spółdzielczości S.A.

W Głosie Podatnika dodana została kategoria „Koronawirus”, dzięki której podatnicy mogą zgłaszać swoje pomysły i propozycje, jak chronić naszą gospodarkę przed koronawirusem.

Ministerstwo Finansów informuje o wsparciu przedsiębiorców, którzy w związku z występowaniem koronawirusa będą mieć problemy z terminową zapłatą należności podatkowych. W przypadku kłopotów z terminową zapłatą podatków firmy mogą występować o ulgę lub umorzenie.

W związku z rozprzestrzenianiem się epidemii koronawirusa mogą wystąpić problemy uniemożliwiające zwołanie zgromadzenia wspólników spółek i podejmowania przez nich uchwał. W takiej sytuacji spółka może zwołać posiedzenie zgromadzenia wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej (tj. w formie wideokonferencji lub telekonferencji). Musi to jednak uwzględniać umowa spółki.

Ulgi w należnościach (w tym udogodnienia w płatnościach podatków i składek ZUS), instrumenty na rzecz poprawy płynności finansowej firm (w tym wsparcie gwarancyjne oraz dopłaty do kredytów), ochronę i wsparcie rynku pracy, m.in. rozwiązania dla firm zmuszonych do przestojów – zawierać będzie pakiet osłonowy dla przedsiębiorców. W związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa MR przygotuje projekt specustawy w tej sprawie. M.in. ma nastąpić przesunięcie wdrożenia nowego JPK_VAT z deklaracją z 1 kwietnia na 1 lipca 2020 r.

7 marca 2020 r. minister finansów wydał rozporządzenie zwalniające z akcyzy spirytus, który będzie przeznaczony do produkcji środków biobójczych. Rozporządzenie ukazało się tego samego dnia w Dzienniku Ustaw.

Ustawy o podatkach dochodowych (PIT, CIT) przewidują, że nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, wydatków poniesionych z tytułu kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Nie każde jednak zapłacone odszkodowanie bądź kara umowna podlega wyłączeniu z kosztów podatkowych.

Przyjmuje się zwykle, że kary umowne oraz inne płatności o charakterze odszkodowawczym nie podlegają VAT. Nierzadko jednak pojawiają się wyjątki od tej reguły. Ostatnio można zetknąć się z tendencją do rozszerzania opodatkowania na sytuacje, w których występują tego typu płatności. Coraz większy nacisk kładzie się bowiem na to, że sposób nazewnictwa przyjęty przez strony w umowie nie przesądza automatycznie o sposobie opodatkowania czynności VAT.

Podatnicy mają prawo do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w związku z wydaniem towarów w celu uregulowania swoich zobowiązań wobec kontrahenta, w tym z tytułu kar umownych. W takiej sytuacji koszty należy rozpoznawać podobnie jak w przypadku sprzedaży takich towarów.

W przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności.

Pewnym standardem w statutach, umowach spółek, jak i w różnego rodzaju umowach inwestycyjnych stały się klauzule ograniczające obrót udziałami/akcjami. Ich celem jest ochrona trwałości inwestycji w spółkę oraz zabezpieczenie się przed wrogim przejęciem. Jednym z najbardziej popularnych rozwiązań jest pierwokup. Nie zawsze jednak zdajemy sobie sprawę z jakich środków prawnych możemy skorzystać przy egzekwowaniu prawa pierwokupu.

Umowa o roboty budowlane jako jedna z najczęściej zawieranych umów w obrocie gospodarczym została szczegółowo uregulowana w kodeksie cywilnym (k.c.). Należy do umów nazwanych, jest umową odpłatną, konsensualną, dwustronnie zobowiązującą i wzajemną. Jednocześnie stanowi tak zwaną umowę rezultatu. W niniejszym artykule autor postara się szerzej przedstawić jej problematykę, przy równoczesnym uwzględnieniu niedawno wprowadzonych zmian w kodeksie cywilnym.

Biorąc pod uwagę stanowiska sądów i organów podatkowych należy uznać, że zapłata kary umownej będzie podlegać opodatkowaniu VAT jako odpłatnie świadczona usługa tylko w wtedy, gdy istnieje bezpośredni konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący korzyść, nawet potencjalne, z zapłaty kary umownej.

Rekompensata wypłacona kontrahentowi z tytułu niewywiązania się z umowy nie jest automatycznie kosztem podatkowym. Podatnik musi wykazać, że w tym konkretnym przypadku poniesienie wydatku przełoży się na osiągane przychody, zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła.